طرح تغییرکاربری مرکز تهران
گروه مسکن - بهشاد بهرامی: کاربری محله‌های مرکزی شهر تهران با ایجاد «محدوده مرکزی» تغییر می‌کند. مدیریت شهری تهران بنا دارد با اجرای طرح جدیدی تحت عنوان «ایجاد محدوده‌مرکزی» ساختار مناطقی از دل پایتخت را در قالب احداث مراکز تفریحی-گردشگری ساماندهی کند. معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران طراح «محدوده مرکزی» (down town)، این طرح را در راستای تغییر نما و منظر شهری و تغییر کاربری محدوده مشخصی از شهر در جهت ایجاد مراکز تفریحی و گردشگری برای گذران اوقات فراغت پایتخت نشینان عنوان کرده است. طرح «محدوده مرکزی» به عنوان یکی از طرح‌های موضوعی شهر تهران مطرح شده است که علاوه‌بر حفظ نماهای تاریخی قدیمی محدوده اجرای طرح، کاهش حجم کاربری‌های مسکونی را به همراه دارد.
براساس تجربه‌های جهانی در این طرح، مراکز شهری باید تمیز، سالم و امن باشند و با ساخت پیاده راه و افزایش حمل‌ونقل عمومی، کاهش تردد خودروهای شخصی را در این محدوده به دنبال داشته باشد.
این مراکز همین‌طور مراکزی برای گذران اوقات فراغت محسوب می‌شود که محدوده مرکزی شهر را از شب مردگی دور می‌کند و با ایجاد یکسری تفریحات همچون رستوران‌ها، سینما و... به محلی برای تفریح و سرگرمی مردم شهر تبدیل خواهد شد.
به گفته مدیران شهری بارزترین اثربخشی اجرای طرح محدوده مرکزی بهبود محیط زندگی مردم خصوصا محلات کم برخوردار و محروم است. کارآفرینی و تعدیل فقر، بهبود دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، کاهش آلودگی هوا، بازسازی و احیای هسته اولیه شهر، تامین زمین و تصرف امن مسکن از جمله اهدافی است که از ایجاد «محدوده مرکزی» در تجربه‌های جهانی سایر کشورها به آن اشاره شده است.
احتمال تغییر کاربری پهنه‌های طرح تفصیلی
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با اعلام اجرای طرح «محدوده مرکزی» به عنوان یکی از راهبردهای جدید معاون شهرسازی و معماری، از احتمال تغییر کاربری برخی پهنه‌های طرح تفصیلی به واسطه اجرای این طرح در مناطقی از تهران خبر داد.
علیرضا نادری معاون شهردار تهران در این باره به «دنیای اقتصاد» توضیح داد: با اجرای این طرح این احتمال وجود دارد که پس از بررسی و مطالعه، کاربری برخی پهنه‌های طرح تفصیلی موجود در «محدوده مرکزی» تغییر کند.
او ادامه داد: به همین دلیل پهنه‌هایی را که براساس طرح تفصیلی از قبل برای این محدوده‌ها مشخص شده باشد در کمیسیون ماده پنج تغییر دهیم و اگر لازم باشد در شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور این تغییرات مطرح خواهد شد.
نادری با اشاره به ویژگی‌های طرح «محدوده مرکزی» در سایر شهرهای دنیا اظهار کرد: محدوده کار، فعالیت، تفریح و گردش در این محدوده کاملا مشخص شده‌اند و ضمن حفظ هویت تاریخی محلات، از امکانات جدید و پیشرفته منطقه‌ای در آن استفاده می‌شود.
معاون شهرسازی شهردار تهران اضافه کرد: در تجربه‌های جهانی برای موفقیت در زمینه احیا و نوسازی محدوده مرکزی از ساختمان‌های قدیمی مستقر در محدوده طرح حفاظت می‌شود. علاوه‌بر این حاشیه این محدوده توسط محله‌های مسکونی پایدار احاطه می‌شود.
عملکرد و کاربری‌های متعدد، ویژگی دیگر محدوده مرکزی است که نادری به آن اشاره کرد و گفت: محدوده مرکزی شهر باید از پیاده روی و پیاده‌راه‌ها حمایت کند و حمل‌ونقل عمومی در آن توسعه پیدا کند.
مرکز تهران، شب‌ها روشن می‌شود
او مراکز شهری در قرن ۲۱ را نمونه‌ای موفق در محدوده مرکزی خلاق دانست و افزود: تنوع فرهنگی، زندگی جاری شبانه و توسعه با رویکرد اختلاط کاربری‌ها از ویژگی‌های مهم این محدوده‌های شهر بوده است.
معاون شهردار تهران با بیان اینکه اگر محدوده‌های مرکزی دارای رویکرد یکسان و بدون وجود تنوع باشند، جذابیت چندانی برای ارائه خدمات ندارند تصریح کرد: محدوده‌های مرکزی باید رویکردهای متنوعی برای ارائه خدمات موردنیاز انتخاب کنند به گونه‌ای که شهروندان باید این امکان را داشته باشند تا از محدوده‌های مرکزی شهر شب‌ها به عنوان مراکز تفریحی و گردشگری استفاده
کنند.
او با بیان اینکه ویژگی‌های طرح‌های موفق «محدوده مرکزی» در شهرهای مختلف بررسی و ارزیابی شده است گفت: این مراکز شهری باید قابل دسترس با زیرساخت‌های فیزیکی مناسب و زیبا باشد و براساس طرح راهبردی توسعه پیدا کنند.
او به مطالعه‌ای که توسط انجمن ERA در شمال کارولینا انجام شده اشاره کرد و ادامه داد: براساس این مطالعه زیرساخت‌های با کیفیت پایین در محدوده مرکزی باید ارتقا پیدا کند به عنوان مثال در این بخش می‌توان روشنایی خیابان‌ها را ارتقا داد یا اینکه شرایط پارک‌های موجود در محدوده شهر را از طریق تامین امکانات جدید بهبود داد.
اهداف اجرای طرح
نادری در بخش دیگری از صحبت‌های خود در پاسخ به این سوال که مدیریت شهری با ایجاد «محدوده مرکزی» چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ گفت: بهبود کیفیت محیط زندگی مردم در محله‌های مرکزی شهر، ارائه خدمات مرتبط و امکانات اجتماعی مناسب، برنامه‌ریزی محله محور و مشارکت مردم در تصمیم سازی، کارآفرینی و کاهش آلودگی هوا از جمله اهدافی است که در اجرای این طرح دنبال
می‌شود.
او همچنین عنوان کرد: با توجه به تجربه‌های موفق جهانی در نظر داریم از توسعه این طرح به نحوی حمایت کنیم که شبکه حمل‌ونقل آن حداکثر دسترسی و تحرک را تامین کند و وابستگی به خودروهای شخصی را کاهش
دهد. نادری محدوده خیابان ولی عصر و بلوار کشاورز را از جمله مناطق منتخب برای اجرای این طرح اعلام و اظهارکرد: تاکنون مراحل مطالعاتی اجرای این طرح در این مناطق در چندین فاز ارائه شده است. نادری تاکید کرد: الگوبرداری‌هایی که براساس مطالعات جهانی انجام شده است براساس هویت و فرهنگ اسلامی- ایرانی در پایتخت ایجاد می‌شود.