واگذاری زمین‌های 99ساله در 9 استان‌ جلوتر از برنامه است
گروه مسکن: الهام علاقه‌بندان- متعاقب ابلاغ آیین‌نامه تبصره (6) بودجه 86 در اواخر اردیبهشت ماه، وزارت مسکن و شهرسازی برنامه واگذاری زمین اجاره 99ساله به استعداد ساخت 5/1میلیون واحد مسکونی در سال‌جاری را در راس برنامه‌های خود قرار داد.

وزارت مسکن بر همین اساس و نیازسنجی صورت گرفته، میزان نیاز هر استان را طبق جدول سهمیه استانی مشخص کرد و سازمان‌های مسکن و شهرسازی و استانداری‌های هر استان مسوول پیگیری درباره اقدامات مربوط به واگذاری زمین‌های اجاره ۹۹ساله شدند. اما اکنون با گذشت بیش از سه ماه از زمان اجرای این پروژه ملی، عملکرد استان‌ها چگونه بوده است؟
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد و در پاسخ به این پرسش گفت: از زمان ابلاغ آیین‌نامه اجرایی تبصره (6) مقرر کرده بودیم هر استان باید در طی سه ماه اول کار (پایان مرداد ماه) 30درصد از سهمیه استانی زمین‌های اجاره 99ساله را واگذار کرده باشد.
محمود جهانی سپس خاطرنشان کرد: مطابق گزارش‌های رسیده ۹استان کشور موفق شدند بیش از ۳۰درصد سهمیه زمین‌ها را واگذار کنند که این ۹استان عبارتند از استان یزد معادل ۴/۶۴درصد، خراسان جنوبی ۵۲درصد، فارس ۴۰درصد، هرمزگان ۳۶درصد، ایلام ۳۶درصد، سیستان و بلوچستان ۳۲درصد، کرمانشاه ۳۲درصد، اردبیل ۳۱درصد و کردستان ۳۰درصد از سهمیه استانی را زمین واگذار کرده‌اند و مابقی استان‌ها از برنامه عقب‌تر هستند.
آمار عضو شده‌ها
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن و شهرسازی در ادامه گفت‌وگو با دنیای اقتصاد گفت: تا پایان مرداد ماه در سراسر کشور بالغ بر ۳هزار تعاونی و ۴۵۰هزار نفر عضو در ادارات تعاون استان‌ها سازماندهی شدند و از این تعداد یک‌هزار و ۷۲تعاونی به سازمان‌های مسکن و شهرسازی با ۲۵۰هزار عضو معرفی شده‌اند. جهانی با اشاره به شناسایی زمین برای ساخت یک‌میلیون و ۳۰۰هزار واحد مسکونی گفت: به این ترتیب در ارتباط با تامین زمین‌های مورد نیاز مشکلی وجود ندارد و تمام زمین‌هایی که قرار است تا پایان سال واگذار شود، شناسایی شده است.
170هزار زمین آماده‌سازی شده‌اند
وی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر میزان سهمیه استان تهران از زمین‌های اجاره‌ای گفت: سهمیه‌ای که به هر استان ابلاغ شده مشتمل بر دو قسمت است. به این ترتیب یک سهمیه مربوط به احداث مسکن در قالب برنامه‌های ۶گانه موضوع تبصره (۶) قانون بودجه یعنی احداث مسکن به صورت واگذاری حق بهره‌برداری از زمین (اجاره بلندمدت)، مسکن اجاره‌ای، احداث مسکن در بافت‌های فرسوده، احداث مسکن به صورت انبوه‌سازی احداث مسکن با فناوری‌های نوین و شیوه‌های تولید صنعتی ساختمان، بهسازی و نوسازی مسکن روستایی است و بر این اساس سهمیه استان تهران ۲۳۰هزار واحد است.
وی افزود: از سوی دیگر سهمیه‌ای دیگر برای آماده‌سازی زمین در قالب مسکن مهر در نظر گرفته شده که در مجموع، سهمیه استان تهران 250هزار واحد است.
جهانی در پاسخ به سوال دیگری مبنی‌بر میزان آماده‌سازی زمین از ابتدای مراحل واگذاری با توجه به اعلام وزیر مسکن مبنی‌بر پس گرفتن زمین در صورت عدم‌انجام مراحل آماده‌سازی توسط تعاونی بعد از گذشت ۲ماه گفت: همان طور که مستحضرید زمین‌ها به شکل خام واگذار شده و خود تعاونی‌ها ملزم به آماده‌سازی هستند اما تاکنون از زمین‌های واگذار‌شده بالغ‌بر ۱۷۰هزار زمین آماده‌سازی شده‌اند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن در پاسخ به سوالی مبنی‌بر امکان بروز مشکل بر سر راه آماده‌سازی زمین به دنبال عدم پرداخت وام از سوی بانک‌ها گفت: براساس آیین‌نامه اجرایی تبصره (6) سرانه آماده‌سازی برای هر واحد مسکونی 2میلیون تومان بوده که یک میلیون آن توسط دولت پرداخت می‌شود و تا زمان پرداخت این رقم باید بخشی از مراحل آماده‌سازی زمین با یک میلیون پرداختی اعضا صورت بگیرد.
وی افزود: در عین حال تا زمانی که طرح آماده‌سازی زمین آماده نشود و بخشی از مراحل هم انجام شود، وام پرداخت نمی‌شود. جهانی تصریح کرد: تاکنون هیچ یک از تعاونی‌ها در مرحله آماده‌سازی به مرحله تقاضا برای وام نرسیده‌اند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن با اشاره به اینکه به بانک‌ها برای پرداخت وام آماده‌سازی دستورالعمل ابلاغ شده است، خاطرنشان کرد: در همین خصوص طی هفته اخیر به بانک‌های رفاه و مسکن و صادرات ابلاغیه ارسال شده است. جهانی اظهار داشت: 2ماه مهلتی که برای آماده‌سازی زمین در نظر گرفته شده از زمان امضای تفاهمنامه است.
کاهش زمان اجاره ۹۹ساله زمین
وی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر امکان کاهش مدت زمان اجاره به 40 تا 50 سال افزود: در قانون هم اشاره شده که اجاره تا 99سال باشد اما کاهش زمان اجاره بستگی به شرایط آینده دارد اما آنچه مسلم است، بهره‌برداران مالک اعیانی بوده و تا زمانی که اعیانی وجود داشته باشد، مالک صاحب حق است.
به گفته وی، تا زمانی که اعیان خانه وجود داشته باشد، هیچ تصمیمی از سوی دولت برای تصرف ملک گرفته نمی‌شود اما با از بین رفتن اعیانی، دولت می‌تواند با اعمال حقوق مالکانه برای پس گرفتن زمین اقدام کند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر طرح اجاره 99 ساله بر میزان قیمت فروش ملک و میزان تفاوت قیمت یک خانه ملکی با خانه‌ای که بر روی زمین اجاره‌ای ساخته شده است، گفت: میزان قیمت به شرایط عرضه و تقاضا بستگی دارد و در صورتی که تقاضا برای این واحدها زیاد باشد، قیمت هم بالا می‌رود ولی به هر صورت با توجه به عدم انتقال مالکیت زمین در این واحدها انتظار می‌رود اختلاف قابل توجهی بین قیمت‌های روز این واحدها با قیمت سایر واحدها وجود داشته باشد.
جهانی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر احتمال تغییر طرح اجاره ۹۹ساله با تغییر دولت مطابق تجربیات گذشته و تضمین مردم برای استفاده از این طرح جهت صاحب‌خانه شدن اظهار داشت: در زمانی که قراردادی منعقد می‌شود تا پایان دوره امکان لغو آن به صورت یک طرفه وجود ندارد اما امکان تغییر برخی از شرایط البته باز هم با موافقت دو طرف وجود دارد.
قیمت منطقه‌ای و قیمت روز
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن درخصوص میزان تغییر اجاره زمین در هر سال اظهار داشت: همان‌طور که مستحضرید اجاره بسته به قیمت منطقه‌ای اخذ می‌شود و این رقم به صورت سالانه تغییر می‌یابد اما درصد تغییر بسیار پایین است.
جهانی گفت: قیمت‌های منطقه‌ای حدودا یک‌بیستم تا یک‌سی‌ام قیمت روز است.
وی در تعریف قیمت منطقه‌ای اظهار داشت: قیمت منطقه‌ای ارزش معاملاتی املاک است که سالانه توسط کمیته‌ای مرکب از وزارت اقتصاد و دارایی، بانک مرکزی جهادکشاورزی، شورای شهر و سازمان امور مالیاتی این قیمت‌ها تعیین می‌شود.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن در پاسخ به سوالی مبنی بر کاربری قیمت‌های منطقه‌ای خاطرنشان کرد: برای تعیین مالیات سالیانه املاک از قیمت‌های منطقه‌ای استفاده می‌شود تا از اعمال سلیقه‌ای‌های کارشناسی جلوگیری شود.
وضعیت خرید و فروش خانه‌هایی با زمین اجاره‌ای
جهانی در پاسخ به سوالی مبنی بر زمان نهایی فروش خانه‌هایی که در طرح اجاره 99 ساله ساخته می‌شود اظهار داشت: صدور سند مالکیت بعد از زمان اخذ پایان کار انجام می‌شود و تا قبل از آن زمان، امکان خرید و فروش به صورت رسمی وجود ندارد.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن در پاسخ به سوالی مبنی بر چگونگی امکان نظارت بر عملکرد تعاونی‌ها در جریان ساخت گفت: تعاونی‌ها در دهه‌های اول بعد از انقلاب اسلامی از حمایت‌های یارانه‌ای و تسهیلاتی دولت برخوردار بودند و به همین دلیل در آن زمان دوران شکوفایی تعاونی‌ها بود اما بعد از آن جریان با حذف مکانیزم‌های حمایتی از تعاونی‌ها رشد نزولی این بخش آغاز شد و جایگاه خود را در تامین مسکن ارزان از دست دادند.
جهانی با تاکید بر اینکه در طرح واگذاری زمین به صورت اجاره 99ساله چتر حمایتی دولت به نوع دیگری شامل حال تعاونی‌ها شده، گفت:‌ با پرداخت تسهیلات از سوی دولت، تامین مالی روند فعالیت تعاونی‌ها بهبود می‌یابد.
وی با اشاره به اینکه مدیریت ساخت دیگر برعهده تعاونی‌ها نیست، اظهار داشت: بدین وسیله تعاونی‌ها مکلف به واگذاری وظیفه ساخت به سازندگان مجرب و با صلاحیت شده‌اند.
تامین مصالح ساختمانی به عهده وزارت صنایع است
جهانی در خصوص تامین مصالح برای تعاونی‌ها تصریح کرد: دولت تاکید زیادی بر تامین به موقع مصالح دارد.
وی با اشاره به اینکه در تبصره (6) به نحوه توزیع مصالح اشاره شده، گفت:‌ بدین وسیله وزارت صنایع مکلف است تا نظارت و کنترل لازم را بر تامین و توزیع مصالح داشته باشد.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت مسکن در پاسخ به سوالی مبنی بر سقف زمانی پایان مراحل ساخت اظهار داشت:‌ نمی‌توانیم زمانی را برای پایان مراحل ساخت تعیین کنیم، چرا که برای خود تعاونی هم کاهش زمان ساخت مقرون به صرفه است.
جهانی افزود: ستادهای تشکیل شده در استان‌ها برای پیگیری اجرای آیین‌نامه تبصره (6) مسوولیت دارند تا موانع موجود بر سر راه ساخت‌وساز را برطرف کنند.
ساخت بر روی زمین‌های ۹۹ساله فعلا ۲۰هزار واحد مسکونی
جهانی در خصوص آمارهای موجود برای ساخت‌وساز در طرح واگذاری زمین به صورت اجاره 99ساله گفت: تا الان از 100هزار زمینی که برای آماده‌سازی واگذار شده 20هزار واحد در پروسه ساخت وارد شده است.
رشد ۱۱۷درصدی در صدور پروانه ساختمان
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن افزود: طی 5ماه سال گذشته براساس آمار‌های موجود پروانه صادره ساخت در تهران طی فروردین 55درصد، اردیبهشت 78درصد، خرداد 105درصد، تیر 117درصد و در مرداد 156درصد رشد داشته است و در مجموع 5ماه اول نسبت به 5ماه مشابه سال قبل صدور پروانه ساخت 117درصد رشد داشته است.
جهانی افزود: در عین حال صدور پروانه ساختمانی در کل کشور حدود ۷۰درصد رشد داشته که این میزان نویدبخش تحقق ساخت ۵/۱میلیون واحد مسکونی تا پایان سال است.
عکس: نسیم گلی