معماری کارت پستالی کاخ ملیجک
کاخ ملیجک به مجموعه «عزیزیه» نیز معروف است.
کاخ ملیجک بعدها به مجلس شورای ملی واگذار شد و در آن زمان به عنوان یکی از ساختمان‌های مجلس به عنوان ساختمان شماره 5 مجلس شناخته می‌شده است.
نوع سازه و مصالح کاخ
کالبد ساختمان یا به عبارتی سفت‌کاری بنا بر طبق شیوه‌های اجرایی سنتی ساخته شده است.
ساختمان دارای یک زیرزمین و یک طبقه همکف و یک نیم‌طبقه بر بالای طبقه همکف است. در زیرزمین دیوار‌های آجری با طاق تخت آجری اجرا شده است.
در طبقات فوقانی، دیوارها آجری هستند. سقف این طبقات با الوار چوبی و کاهگل کار شده است. در سمت بالکن جنوبی، بار سقف بر روی الوارهای چوبی است.
بام ساختمان با شیروانی پوشیده شده و در زیر آن یک خرپا با الوارهای چوبی اجرا شده است.
سطوح مختلف بنا و تزئینات آن در طبقات فوقانی با گچ طراحی شده است. در طبقه زیرزمین سطح خارجی با آجرنما و سطوح داخلی و تزئینات آن با گچ انجام شده است. ورق شیروانی تنها مصالح جدید در این ساختمان است که به کار رفته است.
تزئینات: در بازسازی ساختمان، تزئینات زیبای بالای بازشوهای خارجی حذف شد.
همچنین تزئینات لبه زیر شیروانی و تزئینات محل تلاقی دیوار و سقف بالکن عوض شده است و سرستون‌ها نیز بعد از بازسازی تا اندازه‌ای متفاوت از قبل از آن است، ولی در کل تزئینات چه قبل و چه بعد از بازسازی هیچ گونه شباهتی با تزئینات ایرانی ندارد. دکتر وحید قبادیان در کتاب معماری در دارالخلافه ناصری نوشته است:
گچ‌بری داخل ساختمان شبیه به یونان و روم باستان است که در این دوره در معماری، سبک نئوکلاسیک اروپا مورد استفاده قرار گرفته است.
نکته حائز اهمیت این است که در کاخ و ساختمان‌های مهم اروپا در این دوره با سنگ ساخته شده است، ولی معماری کشور ما، در دوره قاجاریه خصوصا در مناطق مرکزی کشور مثل تهران با آجر اجرا شده است.
شکل کالبدی: پلان ساختمان به صورت برون‌گرا و تقریبا متقارن است. اتاق‌های شمالی ساختمان در طبقه زیرزمین مشابه یکدیگر نیستند.
در طبقه همکف اتاق‌های شمالی شبیه هم نیستند که احتمال دارد در بازسازی بعدی این اتاق‌ها از حالت تقارن خارج شده‌اند. پله ورودی به طبقه همکف از سمت شمالی بر روی محور وسط ساختمان قرار دارد و به یک راهرو متصل است که ارتباط بین کلیه اتاق‌ها از طریق این راهرو صورت می‌گیرد که پله و راهرو هر دو ایده فرنگی است.
مقطع ساختمانی از نظر سفت‌کاری ایرانی است، ولی نازک‌کاری بازشوها و بام ساختمان از روی مدل‌های فرنگی الگوبرداری شده است.
سبک ساختمان: کاخ ملیجک مثال بسیار خوبی از معماری کارت پستالی است. معماری که از روی عکس‌های کاخ‌های فرنگی ساخته شده است.
اگرچه این ساختمان توسط کارگران ایرانی ساخته شده و مصالح آن آجر و تیر و تخته محلی است، ولی در ظاهر این بنا هیچ گونه آثاری از معماری ایران‌زمین دیده نمی‌شود، به طور کل ظاهر ساختمان شبیه ساختمان‌های سبک نئوکلاسیک غرب است که سبک غالب در این دوره در اروپا بوده است.
ارسال نظر