«کابل جدید» ساخته می‌شود

در حدود ۲۰ کیلومتری شمال شرق کابل، تجربه جدیدی از خانه‌سازی و برنامه‌ریزی شهری در تاریخ معاصر افغانستان در حال انجام است. دولت افغانستان در حال ساخت ۲۰‌هزار خانه در شمال شرق کابل است و مقامات افغان در نظر دارند که آنها را به‌صورت رهنی (اجاره بشرط تملیک) در اختیار خریداران قرار دهند. این شهرک که در مساحتی به وسعت ۲۵۰۰ هکتار در حال ساخت است «کابل جدید» نامیده خواهد شد. به گزارش «ایسنا»، برای کشوری که ۳۳‌درصد منازل مسکونی خود را در حدود بیش از ۳دهه جنگ از دست داده است، خانه سازی و ایجاد مسکن برای‌میلیون‌ها افغان مهاجری که به‌خصوص از ایران و پاکستان به کشور برگشته‌اند، کاری بس دشوار و چالشی بزرگ برای دولت افغانستان است.

«کابل جدید» تجربه‌ای بلند پروازانه در زمینه منازل رهنی است که برای اولین بار در افغانستان به اجرا در آمده است. در کشوری که درآمد سرانه آن ۳۸۰ دلار است، برای بسیاری خرید خانه تقریبا غیر ممکن است. بانک‌ها قرار است خانه‌های «کابل جدید» را از دولت بخرند و آنها را به متقاضیان از طریق اجاره واگذار کنند. بر اساس تخمین مقامات به نظر می‌رسد که خریداران برای خانه‌های خریداری شده چیزی در حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ دلار در ماه برای مدت ۱۶ سال پرداخت کنند.

دولت افغانستان ۲۰۰‌میلیون دلار برای ساخت خانه‌های جدید هزینه کرده است و مقامات افغانستان امیدوارند که بانک‌های این کشور آنها را خریداری و در اختیار متقاضیان قرار دهند.

محمد یوسف پشتون، وزیر امور شهری افغانستان می‌گوید: «رهن و اجاره تنها روشی است که از طریق آن می‌توان مسکن در اختیار افراد متوسط جامعه قرار داد و «کابل جدید» ثابت خواهد کرد که آیا این روش، شدنی است یا نه.»

در صورتی که این پروژه موفقیت آمیز باشد، «کابل جدید» فقط قدم کوچکی در راستای حل معضل مزمن مسکن در افغانستان است.

کابل بیشترین مشکل مسکن را دارد و وضعیت مسکن چنان خراب است که مردم، خانه‌های کاهگلی در کوه‌های اطراف کابل ساخته‌اند و برخی از این خانه‌های کاهگلی در ارتفاع ۵۰۰ متری در دامنه این کوه‌ها بنا شده‌اند.

برنامه‌ریزان افغان این منازل را «خانه‌های غیررسمی» می‌خوانند.

پشتون معتقد است که راه حل (این وضعیت) خراب کردن (اینگونه خانه‌ها) و بی‌خانمان کردن بیشتر مردم نیست، بلکه راه حل در کمک به ارتقای کیفی این خانه‌ها است.

دلالان خصوصی زمین و خانه از سرمایه‌گذاری در بازارمسکن حتی در کابل اکراه دارند، چراکه می‌دانند تعداد کمی‌از مردم قادر به خرید خانه هستند. آنچه که وضعیت مسکن در کابل را وخیم‌تر کرده است، وجود روبه ازدیاد مافیای زمین در کشوری است که بر اساس اظهارات آقای پشتون از جنگسالاران و قاچاقچیان و دلالان مواد مخدر تشکیل شده است.

پشتون معتقد است که درحدود یک‌و نیم‌میلیون هکتار زمین در کشور که‌درصد زیادی از آن در کابل است، طی شش سال گذشته از سوی چنین افرادی غصب شده است.

در سال ۲۰۰۲ افغانستان با کمبود حداقل یک‌‌میلیون خانه مواجه بود که می‌توانست۵‌میلیون نفر را در خود جای دهد. ۷۰‌درصد این کمبود در مناطق غیرشهری بود.

وزیر شهری افغانستان می‌گوید: «توسعه روستایی اولین خط دفاعی برای شهرها است.»

برنامه دولت این است که شهرک‌هایی با خانه‌های کاهگلی در چارچوب سیاست‌های مسکن سازی دولت در دهکده‌ها بسازد، اما اجرای چنین طرحی در مناطق آرام‌تر افغانستان مانند مناطق شمالی بسیار کند است و در مناطق پر تنش جنوب و شرق کشور تقریبا اصلا وجود ندارد.

مردم به چند شهر اصلی کشور بخصوص کابل درحال مهاجرت هستند.

اگر اقتصاد رشد نکند و درآمدها افزایش پیدا نکند، مسکن برای مردم عادی افغانستان چیزی دور از دسترس خواهد شد.