امضاهایی که نشانی ندارند

گروه مسکن- معضلی که بخش قابل توجهی از ساخت وساز را تهدید می‌کند بحث نظارت مهندسان ناظر بر فعالیت‌های ساختمانی است. به بیانی دیگر در برخی از پروژه‌های ساختمان‌سازی، مهندسان ناظر آنطور که باید و شاید بر روند اجرای پروژه‌ها نظارت نمی‌کنند و صرفا بابت امضایی که می‌کنند رقمی را از سازنده ساختمان دریافت می‌کنند.

خبرگزاری موج با مهندس عطاا... آیت‌اللهی، عضو هیات بازرسان مهندسان مشاور ایران در این باره گفت‌وگویی کرده که متن آن در زیر آمده است:

مهندسان ناظر، در بحث نظارت پاسخگو نیستند آیا فکر نمی‌کنید زمان آن رسیده که مهندسان مشاور در قالب یک شخصیت حقوقی عمل کنند و به طور جدی‌تر در بحث نظارت پاسخگو باشند؟

تا چندی پیش مهندسان مشاور پروژه‌های بزرگی را طراحی می‌کردند و سپس در مراحل ابتدایی اجرا آن را به مهندسان سازمان نظام مهندسی می‌سپردند و در نهایت خود به عنوان ناظر بر اجرای پروژه‌های خود نظارت می‌کردند، اما با پیگیری‌های صورت گرفته و نشست‌های مشترک میان وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی توافقاتی صورت گرفته و در نهایت پروژه‌های طراحی شده در شرکت‌های مورد تایید سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان شهرداری توسط خود شرکت‌ها اجرا می‌شود، اما این توافقنامه در مواردی اجرا نمی‌شود و باز هم همان مهندسان ناظر اشخاص حقیقی را طلب می‌کنند و این معضل با وجود توافقات همچنان وجود دارد.

مهندسان ناظر انفرادی چه طور؟

مهندسان ناظر انفرادی همچنان بدون متولی کار می‌کنند و هیچ‌‌گونه نظارتی از سوی بخش دولتی و خصوصی بر عملکرد آنها صورت نمی‌گیرد.

هر چند سازمان نظام مهندسی و وزارت مسکن و شهرسازی به‌عنوان متولی اصلی ساخت و ساز در ایران مطرح هستند، اما در عمل ساختمان‌هایی در دست احداث هستند که مهندسان ناظر آنها حتی نشانی ساختمان را به درستی نمی‌دانند و با امضای مهندسان ناظر پروانه ساختمان و پایان کار دریافت می‌کنند.

شاید این به دلیل حق‌الزحمه کم مهندسان ناظر باشد؟

این دلیل مناسبی برای عدم نظارت مهندسان ناظر نیست، زیرا مهندسی که مسوولیتی را می‌پذیرد یعنی حاضر است با همین تعرفه و حق‌الزحمه بر ساخت و ساز خانه‌ها نظارت داشته باشد و نیز به خوبی می‌داند که با عدم نظارت وی، ممکن است چه اتفاقی بیفتد.

چرا تعرفه‌های موجود برای حق‌الزحمه مهندسین ناظر رعایت نمی‌شود؟

زیرا خدماتی وجود ندارد که مالک خود را مقید و متعهد به پرداخت و رعایت تعرفه بداند. یک مهندس مشاور امضایش را ارزان و دیگری گران می‌فروشد. از این رو مالک به دنبال مهندسی است که با کمترین قیمت بتواند پروانه ساخت و پایان کار خود را دریافت کند.

دلیل غفلت مردم از کیفیت ساخت‌وساز به نظر شما چیست؟

بخش مسکن تابعی از اقتصاد کل کشور است و در چند ماهه اخیر بازار عرضه و تقاضا تاثیر زیادی بر این بخش گذاشته است.

عرضه کم در برابر تقاضای زیاد از سویی و استقبال مردم برای سرمایه‌گذاری در بخش مسکن از سوی دیگر توازن بازار را بر هم زده است و زمینه گرانی‌های اخیر را فراهم کرده است و مردم نیز بیشتر به دنبال تهیه سرپناهی با وجود نقدینگی کم خود هستند و به کیفیت آن توجهی نمی‌کنند.

متولی نظارت بر ساخت‌وسازها چه نهادی است؟

نظارت بر ساختمان‌های دولتی بر عهده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است و نظارت بر ساخت‌وسازهای خصوصی به عهده سازمان نظام مهندسی است. سازمان نظام مهندسی یک سازمان غیردولتی است که توانایی آن را دارد که اگر مهندسی تخلف کند پروانه کار او را باطل کند، به این ترتیب مهندس ناظر سعی می‌کند که در چارچوب ضابطه و قانون عمل کند.

در کشورهایی که قانون، حرمت کافی داشته باشد سازمان‌های نظام مهندسی هم قدرت دارند، متاسفانه مشکل سازمان نظام مهندسی در کشور ما این است که یک سازمان مستقل به معنای واقعی نیست و وابسته به دولت است.

صراحتا در قانون آمده که وزارت مسکن و شهرسازی به آن احاطه دارد، بنابراین مهندسان بخش خصوصی کشور توجه لازم را به این سازمان ندارند. راه اعتلای این سازمان، اصلاح قوانین مربوط به سازمان و تبدیل آن به یک NGO است تا این سازمان به صورت مستقل عمل کند. آفت سازمان نظام مهندسی فعلی دولتی یا نیمه دولتی بودن آن است. برای همه آنهایی که در نظام مهندسی بوده و هستند احترام قائلم و امیدوارم بتوانند آنچه را که قانون بر عهده آنان گذاشته به نحو احسن انجام دهند.