طهران
شهری جدید با دروازه‌های جدید
مهدیس فرقانی - در دوران فتحعلی‌شاه، در اطراف شهر تهران فقط ۶ دروازه وجود داشت و در دوران ناصرالدین‌شاه این تعداد به ۱۲ عدد رسید، این دروازه‌ها با دهانه‌ای بزرگ در ورودی‌های مشخص شهر ساخته می‌شد و هر کدام از این ورودی‌ها در طرفین خود ۲ ورودی کوچک داشتند و این ورودی‌های کوچک به اتاق‌های کوچکی منتهی می‌شدند، در دوران ناصرالدین‌شاه که شهر گسترش بیشتری یافت، ۶ دروازه به دروازه‌های قبلی شهر اضافه شد و تغییراتی هم در سیمای آنها رخ داد. عمده دلیل استفاده از این دروازه‌ها نه جنگ‌ها و لشگرکشی‌ها و نه حفاظت شهر از گزند یاغیان بوده، بلکه دلیل عمده آن کنترل ورود و خروج به دارالخلافه بوده و همین‌طور گرفتن عوارض و مالیات بوده . این دروازه‌ها تنها محل عبور و مرور کسانی بود که به شهر می‌آمدند و یا از آن خارج می‌شدند، چرا که در اطراف شهر، خندق‌های بزرگی حفر کرده بودند که کمتر کسی می‌توانست از آن عبور کند. دروازه‌ها هنگام اذان صبح گشوده و کمی بعد از غروب بسته می‌شدند. بعد از گسترش تهران در زمان ناصرالدین‌شاه در هر یک از جهت اصلی شهر، سه دروازه احداث شد. دروازه‌های شهر تهران عبارت بودند از:
- دروازه‌های شمالی: دروازه شمیران در محدوده پیچ شمیران فعلی، دروازه دولت تقاطع خیابان سعدی شمالی و انقلاب
- دروازه‌های جنوبی: دروازه خانی‌آباد تقاطع خیابان مولوی و خیابان شوش، دروازه غارمیان خیابان خانی‌آباد تا میدان شوش، دروازه شاه عبدالعظیم نزدیکی میدان شوش ابتدای خیابان ری.
- دروازه‌های شرقی: دروازه خراسان
- دروازه‌های غربی: دروازه باغ شاه انتهای خیابان سپه، دروازه قزوین محل فعلی میدان قزوین و دروازه گمرک انتهای خیابان امیریه نزدیک میدان گمرک.
تمام دروازه‌های مذکور، محل تردد افراد به پایتخت و عموما تحت سیطره نیروهای نظامی و حکومتی قرار داشتند.
ارسال نظر