محدوده شهر، حریم روستا و شهرک‌

از آنجا که تعریف حریم شهرها و روستاها همواره با دردسرها و بعضا ناهماهنگی‌های فراوانی همراه است، دولت دست به کار تصویب قانونی در مجلس شده و برای هموار کردن مسیر از مصوبه‌ای در هیات دولت آغاز کرده است. این لایحه که در آن بر مفاهیمی چون محدوده حریم شهر و روستا و شهرک تاکید کرده، نحوه تعیین آنها را نیز مشخص کرده است. نظارت و جلوگیری از گسترش بی‌رویه شهرها و روستاها از نتایج مثبت این قانون (در صورت تصویب در مجلس) خواهد بود:

ماده ۱- محدوده شهر عبارت است از حد کالبدی موجود شهر و توسعه آتی در دوره طرح جامع و تا تهیه طرح مذکور در طرح هادی شهر که ضوابط و مقررات شهرسازی در آن لازم‌الاجرا است.

ماده ۲- حریم شهر عبارت است از قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون محدوده شهر که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت دارد.

به منظور حفظ اراضی لازم و مناسب برای توسعه موزون شهرها با رعایت اولویت حفظ اراضی کشاورزی، باغات و جنگل‌ها، هرگونه استفاده برای احداث ساختمان و تاسیسات در داخل حریم شهر تنها در چارچوب ضوابط و مقررات مصوب طرح‌های جامع و هادی امکان‌پذیر خواهد بود.

نظارت بر احداث هرگونه ساختمان و تاسیسات که به موجب طرح‌ها و ضوابط مصوب در داخل حریم شهر مجاز شناخته شده و حفاظت از حریم به استثنای شهرک‌های صنعتی (که در هر حال از محدوده قانونی و حریم شهرها و قانون شهرداری‌ها مستثنا هستند) به عهده شهرداری مربوط می‌باشد، هرگونه ساخت‌وساز غیرمجاز در این حریم تخلف محسوب و با متخلفین طبق مقررات رفتار خواهد شد.

ماده ۳- محدوده روستا عبارت است از محدوده‌ای شامل بافت موجود روستا و گسترش آتی آن در دوره طرح‌های روستایی که با رعایت مصوبات طرح‌های بالادست تهیه و به تصویب مرجع قانونی مربوط می‌رسد. دهیاری‌ها کنترل و نظارت بر احداث هرگونه ساخت‌وساز در داخل محدوده را عهده‌دار خواهند بود.

تبصره ۱- محدوده روستاهای فاقد طرح‌‌ هادی که به موجب طرح‌های جامع و هادی شهری مصوب در داخل حریم شهرها واقع می‌شوند، در همان طرح تعیین می‌شود.

تبصره ۲- محدوده روستاهای دارای طرح‌ هادی روستایی مصوب در صورتی که طبق طرح‌‌ هادی مصوب جامع و هادی در داخل حریم شهر قرار گیرند، براساس طرح مصوب خود یا تجدید نظرهای بعدی آن تحت کنترل و نظارت شهرداری مربوط خواهند بود.

تبصره ۳- روستاهایی که به موجب طرح‌های مصوب جامع و هادی در داخل حریم شهرها واقع شوند درصورت رسیدن به شرایط شهر شدن، شهر مستقل شناخته نشده و به صورت منفعل به عنوان یک ناحیه یا منطقه از نواحی یا مناطق شهر اصلی تلقی و اداره خواهند شد و برای آنها در قالب طرح‌های جامع و تفصیلی ضوابط و مقررات ویژه متضمن امکان استمرار فعالیت‌های روستایی تهیه و ملاک عمل قرار خواهد گرفت.

ماده ۴- محدوده روستاهای فاقد طرح‌ هادی، توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در قالب بافت مسکونی روستا‌ پیشنهاد شده و به تصویب مراجع قانونی مربوطه در استان می‌رسد.

ماده ۵- محدوده شهرک‌‌ها اعم از شهرک‌های مسکونی و صنعتی یا سایر شهرک‌‌هایی که طبق مقررات و یا مجوزهای قانونی مربوط ایجاد و احداث می‌شوند در طرح مصوب آنها تعیین و تصویب می‌شود.

تبصره ۱- محدوده شهرک‌های یاد شده و همچنین محدوده نقاط و مراکز جمعیتی که قبل از سال ۱۳۵۵‌ دارای طرح ایجاد شهرک و صورتجلسه تفکیکی بوده و تاکنون موفق به اخذ پروانه شهرک نشده و به صورت غیرمصوب باقی مانده‌‌اند در صورتی که بنا به ضرورت و با ارائه دلایل توجیهی کافی براساس مطالعات طرح‌های جامع و هادی مصوب در داخل حریم شهرها قرار گیرند، اعم از این که عملیات شهرک‌سازی در آنها خاتمه یافته و پروانه بهره‌برداری آنها صادر شده باشد و یا هنوز در دست احداث و تکمیل باشند، تحت کنترل و نظارت بهره‌برداری شهرداری مربوط خواهند بود.

تبصره ۲- هرگونه ساخت‌وساز در شهرک‌ها مصوب قانونی خود خواهد بود.

ماده ۶- محدوده شهر براساس طرح‌‌های جامع شهری و تا تهیه طرح‌های مذکور در طرح‌‌های هادی شهر و تغییرات بعدی آنها به صورت قابل انطباق بر عوارض طبیعی یا ساخته شده ثابت، همراه با مختصات جغرافیایی نقاط اصلی تعیین و به تصویب مراجع قانونی تصویب‌کننده طرح‌‌های مذکور می‌رسد. این محدوده حداکثر ظرف سه ماه از ابلاغ طرح‌های مذکور به صورتی که کلیه نقاط آن قابل شناسایی و پیاده‌کردن روی زمین باشد توسط شهرداری تدقیق شده، پس از کنترل و امضای دبیر مرجع تصویب کننده و تاییدشدن به مهر دبیرخانه مربوط به امضای استاندار جهت اجرا به شهرداری و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ابلاغ می‌شود.

تبصره۱- چنانچه اقدامات لازم ظرف مهلت مقرر به انجام نرسد، استاندار دستور تدقیق محدوده را به سایر مراجع ذی‌صلاح صادر خواهد کرد.

تبصره ۲- پیگیری اجرای این ماده در قالب مهلت تعیین شده تا مرحله محدوده شهر‌ها، به عهده دبیرخانه مرجع تصویب کننده طرح‌ها خواهد بود.

ماده ۷- حریم شهر براساس طرح‌ جامع شهر و تا تهیه طرح مذکور در طرح‌ هادی شهر تعیین و تصویب می‌گردد.

ماده ۸- محدوده روستا براساس طرح‌‌های هادی روستایی و تغییرات بعدی آنها و تا تهیه طرح‌های مذکور توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مربوط به صورت قابل انطباق بر عوارض طبیعی یا ساخته شده ثابت، همراه با مختصات جغرافیایی نقاط اصلی تعیین و به تصویب مرجع تصویب‌کننده طرح‌ هادی روستایی می‌رسد. این محدوده حداکثر ظرف سه ماه از تصویب توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مربوط تدقیق شده و به امضای فرماندار شهرستان مربوط جهت اجرا و دهیاری و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ابلاغ می‌شود.

ماده ۹- محدوده‌ها و حریم‌های تعیین شده برای شهرهای مجاور و محدوده روستاهای مجاور، نباید با هم تداخل داشته باشند.

ماده ۱۰- محدوده مجموعه‌های شهری در طرح مصوب آنها تعیین و تصویب می‌شود.

ماده ۱۱- هیچ یک از شهرها محدوده و حریم دیگری به جز محدوده و حریم موضوع مواد(۱) و (۲) این قانون و هیچ یک از شهرها محدوده دیگری به جز محدوده موضوع مواد (۳) و (۴‌) این قانون نخواهند داشت و عناوین یاد شده جایگزین کلیه عناوین متناظر آنها از جمله (محدوده قانونی)، (حریم قانونی)، (حوزه شهرداری)، (حدود مصوب شهر) و نظایر آنها در مورد محدوده شهر، (محدوده استحفاظی)، (حوزه استحفاظی)، (حریم استحفاظی)، (محدوده نهایی)، (محدوده نفوذی) و نظایر آنها در مورد حریم شهرها، (محدوده مسکونی روستا) یا (حدود روستا) در مورد (محدوده روستا) و (محدوده قانونی شهرک) می‌گردد و هر ترتیب دیگری که در مورد تعاریف محدوده و حریم شهر، محدوده شهرک و روستا و نحوه تعیین آنها با هر عنوان دیگری در قوانین و مقررات قبلی مقرر شده باشد، با تصویب این قانون ملغی خواهد بود.