نگاهی به انتخابات سازمان نظام مهندسی ساختمان

علی رضا سرحدی *

(بخش اول)

۱۴ شهریور ماه ششمین دوره انتخابات سازمان نظام مهندسی ساختمان برگزار می‌شود. به نظر من سازمان نظام مهندسی یک نهاد قانونی و مدنی بسیار با اهمیت است. شوربختانه به همین دلیل ساده از همان آغاز به کار سازمان و ازهمان زمان نوشتن قانون و آیین نامه اجرایی آن، تلاش شده تا این سازمان از شکل یک سازمان مردم نهاد(NGO) در آمده و وابسته به دولت(GNGO) شود. اصرار به حضور مقامات حکومتی وکارمندان و وابستگان دولت در هیات مدیره سازمان و دخالت‌های همیشگی قانونی و فراقانونی وزارت مسکن وقت در امور سازمان وانتخابات آن و ترکیب هیات مدیره به شکل‌های گوناگون از آغاز تاکنون، نشان از اهمیت این سازمان و حساسیت دولت نسبت به آن دارد. از سوی دیگر سایه دولت برسازمان و مدیریت افرادی که جایشان در این سازمان نبوده و در واقع جای اهل حرفه را اشغال کرده و طبعا وقت و انگیزه کافی برای پرداختن به مشکلات مهندسی و مهندسان نداشتند، ناکارآمدی و انفعال سازمان و در پی آن مهندسان عضو را به بار آورد. تا جایی که نهادهای مرتبط از جمله شهرداری و حتی خود وزارت مسکن هم ارج و منزلتی در خور، برای نظام مهندسی قائل نبودند و در یک کلام مهندسان رفته رفته از چرخه کار حرفه‌ای دور شدند و از قِبَل این سازمان، نه شأن و منزلت حرفه‌ای به دست آوردند، نه ارزش اجتماعی و نه حتی درآمد و دستمزدی شایسته تحصیلات و کار و تلاششان. واین شد که شهر به تصرف بساز و بفروش‌ها و دلالان رنگارنگ در آمد و نتیجه ناامنی ساختمان‌ها، زشتی سیمای شهری و پدید آمدن فضاهایی از این دست شد که همه شاهدیم. مردم که ناچارند در این شهر و ساختمان‌ها زندگی کنند و سرمایه‌های ملی که کرورکرور دود می‌شود و به هوا می‌رود و آگاه ترین، توانا ترین و موثر ترین قشر جامعه که همانا مهندسان هستند، بی‌اختیار و تماشاچی و از همه بدتر بدهکار و مورد بی‌مهری. شور بختانه واکنش همکاران ما به چنین وضعیتی نه تلاش و پایداری، بلکه قهر، بی‌اعتنایی و انفعال بود و در پاسخ به دعوت مشارکت معدودی (همچون ما) گفته می‌شد که ای بابا این سازمان به چه درد می‌خورد و برای ما چه کرده؟ و... حرف‌هایی از این دست که تکرارش هم رنج‌آور است. و کار به جایی رسید که مجامع عمومی این سازمان ۵۰-۴۰ هزار نفری با کمتر از صد نفر رسمیت می‌یافت، تراز و بودجه تصویب می‌کرد و برای مقدرات مهندسان، جامعه و همه مردم مصرف‌کننده ساختمان تصمیم می‌گرفت ودرانتخابات‌های دوره‌های گوناگون همواره کمتراز ۱۰ درصد اعضا شرکت می‌کردند و نمایندگانی بعضا بارای یک یا دو درصد اعضای سازمان بر صندلی مدیریت و حتی ریاست سازمان تکیه می‌زدند. ونتیجه خالی ماندن عرصه برای تاخت و تاز هر چه بیشتر و آسوده تر میوه چینان و بهره برداران این خوان نعمت بی‌دریغ؛ بخش مسکن، ساخت و ساز‌های شهری و گردش مالی بی‌سابقه‌ای که همه خوب می‌دانیم.و کار به جایی رسید که در دوره‌های اخیر مدیران و وابستگان شهرداری که همیشه خود در برابر نظام مهندسی و هدف‌های سازمان بودند نیز فرصت را غنیمت شمرده و برای راهیابی به سازمان تلاش کرده‌اند. در یک کلام معنی این کار این است: کسانی که اصرار دارند به هر قیمت، با هر ترفند و با صرف هزینه‌های گزاف، وارد هیات مدیره شوند، یا می‌خواهند در آنجا برای خود موقعیت، منافع یا رانتی دست و پا کنند؛ یا می‌خواهند آنجا را اشغال کنند تا اهل حرفه و نمایندگان واقعی مهندسان به سازمان راه نیابند تا کاری انجام نشود و یا هردوی اینها.نقطه اوج دور شدن سازمان نظام مهندسی از حرفه مهندسی و مسائل آن، طلایه انتخابات دوره اخیر است که نشان از عزم جزم و رقابت جدی گروه‌ها برای اشغال صندلی‌های هیات مدیره دارد. نام ده‌ها وزیر و کارمند عالیرتبه فعلی و قبلی دولت، مقامات قبلی و فعلی و کارمندان و وابستگان شهرداری در میان نامزدها و حمایت آشکار و پنهان گروه‌های سیاسی از لیست‌های این‌چنینی، گواه درستی بر این مدعاست. به راستی در این سازمان «غیردولتی» که طبق قانون قرار است با همکاری تشکل‌های حرفه‌ای و صنفی و با مشارکت گسترده مهندسان اداره شود (مواد ۱و۳ قانون نظام مهندسی)، چه خبر است که این همه مقامات گوناگون که هریک می‌توانند در جایگاه خود منشا خدمات بسیاری برای جامعه باشند، این همه را رها کرده با اصرار فراوان، با صرف هزینه‌های بعضا گزاف و دست زدن به انواع روش‌ها و ترفند‌ها - مانند برگزاری میهمانی افطاری و مانند اینها - تلاش می‌کنند این امکان خدمتگزاری را از کف مهندسان اهل حرفه خارج کنند و همان گلی را به سر مهندسی و مهندسان بزنند که در این چند ساله زده‌اند و نتیجه‌اش پیش روی همه است؟ و خدا نیاورد آن روزی را که فاجعه‌ای مانند آذربایجان در تهران رخ دهد وآن وقت با دریغ و تاسف خواهیم دید که دستاورد حدود بیست سال نفوذ دولتی بر سازمان نظام مهندسی، چه خواهد بود.

*کارشناس ارشد معماری و رییس هیات مدیره انجمن مهندسان صنعت ساختمان