مسکن‌مهر بدون آب و برق؟

سبد نگرانی‌ متقاضیان مسکن‌مهر بزرگ‌تر می‌شود

برای افتتاح حداقل ۲۰۰ هزار واحد مسکونی‌مهر تا پایان سال برنامه‌ریزی شده اما هنوز تکلیف آب و برق این واحدها نامشخص است

فرید قدیری

ماجرای مبهم تامین آب و برق شهری برای پروژه‌های مسکونی‌مهر با نزدیک شدن به موعد افتتاح تعداد محدودی از این واحدها، نگرانی برخی مسوولان استانی را برانگیخته است. برخی از این پروژه‌ها که هم‌اکنون از دسترسی به آب و برق کارگاهی برای انجام عملیات ساختمانی محروم هستند، در مناطقی که کیلومترها با شهر فاصله دارد، احداث می‌شوند که همین موضوع بهانه کافی برای «پیچیدگی انتقال نیرو» را فراهم کرده است. طبق جدول زمان‌بندی، در فاصله هفته دولت تا دهه‌فجر، حدود ۲۰۰ هزار واحد مسکونی‌مهر در سراسر کشور -حداقل ۲۰ هزار واحد در تهران- به بهره‌برداری خواهد رسید که به احتمال خیلی زیاد برخی از این واحدها بدون آب و برق و تلفن، تحویل متقاضیان می‌شود.

در حال حاضر روی زمین‌های ۹۹ ساله به‌رغم آنکه عمده سازه‌های مسکونی از خاک بیرون آمده‌اند و در مراحل میانی ساخت‌ هستند، نشانه امیدوارکننده‌ای از خطوط انتقال نیرو دیده نمی‌شود. طبق جدیدترین گزارش‌ رسمی، از ۹۴۰ هزار واحد مسکونی‌مهر که باید برای متقاضیان ساخته شود، برای بیش از ۸۰۰ هزار واحد، پروانه ساخت صادر شده و پی‌ریزی نزدیک به ۶۰۰ هزار واحد مسکونی نیز به پایان رسیده است؛ اما در مقابل این حجم فعالیت ساختمانی، سطح همکاری سایر دستگاه‌ها فوق‌العاده ضعیف ارزیابی شده است.

محاسباتی که به تازگی از سوی برخی کارشناسان حوزه نیرو انجام شده، نشان می‌دهد برای آنکه یک میلیون واحد مسکونی مهر در حال ساخت، به آب و برق و سیستم فاضلاب شهری مجهز شوند، نزدیک به ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار ویژه نیاز است که اگر همین امروز این اعتبار تامین شود، چیزی حدود ۲ سال زمان لازم است تا عملیات عمرانی تامین خطوط نیرو در زمین‌های ۹۹ساله به نتیجه برسد.

ابهام در تامین آب و برق مسکن‌مهر تا همین چند ماه پیش، فقط در «سبد نگرانی» متقاضیان وجود داشت؛ اما این اواخر که سرعت ساخت‌وساز پروژه‌های ۹۹ساله افزایش یافته، دغدغه تامین امکانات بدیهی برای واحدهای مسکونی‌، به برخی مقامات استانی نیز سرایت کرده است.

برخی استانداران در جریان بازدیدهای دوره‌ای وزیر مسکن با بیان اینکه خدمات زیربنایی مسکن‌مهر هنوز برقرار نشده، تاکید می‌کنند: افتتاح پروژه‌های مسکونی بدون تامین خدمات، فایده‌ای ندارد و شاید بهتر باشد شتاب ساخت‌وساز افت کند تا به سرعت کند خدمات‌رسانی سایر دستگاه‌ها برسد.

موضوع چیست؟

مهم‌ترین دلیلی که برای کم‌توجهی دستگاه‌ها به موضوع تامین آب و برق مسکن‌مهر مطرح است، فاصله زمین‌های ۹۹ساله با مراکز شهری است که به گفته برخی مدیران استانی حوزه نیرو، هزینه انتقال و احداث ایستگاه‌های تامین آب و برق برای این زمین‌ها را چند برابر کرده است.

این در حالی است که طبق گفته مسوولان بخش مسکن، متولیان تامین این امکانات طی سه سال اخیر اقدامی در این خصوص انجام نداده‌اند که نشان دهد به دلیل هزینه‌ بالا، کار متوقف شده یا اصل ماجرا چیز دیگری است.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، برای آبرسانی و برق‌رسانی به هر هکتار از زمین‌های ۹۹ ساله تقریبا ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است که برای کل زمین‌ها این رقم به هزار میلیارد تومان می‌رسد، در حالی‌که برای وزارت نیرو طبق گفته یک مسوول استانی، فقط ۷۰ میلیارد تومان برای ایجاد خطوط جدید کل کشور تامین اعتبار شده است.

هر چند براساس تصمیمات جدیدی که اتخاذ شده، بعید است مشکل همکاری با مسکن‌مهر به «تامین اعتبار» ارتباط داشته باشد. چون اخیرا در دولت مصوب شد ۱۲۰۰ میلیارد تومان به‌صورت مساوی برای تامین آب، برق و فاضلاب طرح مسکن‌مهر اختصاص پیدا کند.

ماجرای یک‌سوم‌ها و انجام نشدن کار

هرچند گفته می‌شود خدمات‌رسانی ضعیف به زمین‌های ۹۹ ساله، به خاطر دور بودن این زمین‌ها از محدوده شهر است، اما طبق تصمیم نمایندگان ویژه رییس‌جمهور و مصوبه کارگروه مسکن، وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظف به همکاری با مسکن‌مهر هستند. بر اساس این مصوبه که در تاریخ ۱۹/۳/۸۷ ابلاغ شده است، وزارتخانه‌های نفت و نیرو مکلفند هزینه انشعابات گاز، آب، برق و فاضلاب واحدهای مسکونی‌مهر را در طرح مسکن‌مهر پس‌از بهره‌برداری از واحدها با تقسیط دوساله از متقاضی دریافت کنند. ‌سازمان‌ها و ادارات مربوط حق دریافت هیچ مبلغی را به غیر از هزینه انشعابات نخواهند داشت.

وزارتخانه‌های نفت و نیرو بر اساس تبصره ۴ این مصوبه همچنین مکلفند یک‌سوم هزینه نیرورسانی برق و گاز و تامین و انتقال آب را تا ابتدای زمین‌ها و احداث تصفیه‌خانه فاضلاب را تامین کنند. مابقی هزینه‌های فوق به نسبت یک‌سوم از محل منابع استانی و یک‌سوم از محل اعتبارات ملی تامین می‌شود. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور موظف است سهم یک‌سوم ملی و استانداری‌ها موظفند سهم یک‌سوم بودجه استانی را در بودجه سالانه پیش‌بینی کنند.

در پی ابلاغ این مصوبه، علی‌القاعده باید مشکل تامین اعتبار حل شده باشد و مراحل اولیه ایجاد خطوط انتقال آب و برق آغاز شده باشد؛ اما نشانه‌ها حاکی است هر کدام از سه طرف ارائه دهنده سهم یک‌سوم منتظر پرداخت سهم طرف مقابل است و به این ترتیب انتظار برای آغاز همکاری ادامه دارد.

به عنوان مثال در شهر جدید پرند وضعیت تامین آب کارگاهی -آب مخصوص ساخت‌وساز- در حد مطلوبی قرار ندارد.

مدیرعامل شهر جدید پرند در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: طبق تبصره ۴ بند ۶ ماده ۳ تصمیم نمایندگان ویژه رییس‌جمهور موضوع مصوبه شماره ۱۲۶۵۶۰/ت۴۳۱۶۵۵ن مورخ ۲۴/۶/۸۸ مقرر گردید هزینه نیرورسانی برق و گاز و تامین یا انتقال آب و همچنین احداث تصفیه‌خانه فاضلاب در اراضی مسکن‌مهر به‌صورت یک‌سوم توسط وزارتخانه‌های نفت و نیرو، یک سوم از اعتبارات ملی و یک سوم از منابع استانی تامین گردد.

صابونی تصریح کرد: در حال حاضر تجهیزات آب‌رسانی برای کارگاه‌های ساختمانی مسکن‌مهر وصل شده است، اما از بابت عملیات آب‌رسانی نگرانی داریم. مدیرعامل پرند اظهار نگرانی کرد که اگر امکانات و خدمات زیربنایی برقرار نشود، مشکلاتی در این راه به وجود بیاید.

سعید صابونی در عین حال خطاب به دستگاه‌های ارائه‌‌دهنده خدمات زیربنایی گفت: سرعت خدمات‌رسانی در طرح مسکن‌مهر باید هماهنگ با سرعت ساخت‌وساز باشد؛ در غیر این صورت، تحویل واحدها با مشکلاتی همراه خواهد شد.

چرا شورای‌عالی مسکن پیگیری نمی‌کند؟

به گزارش دنیای اقتصاد، شورای‌عالی مسکن با این هدف در اوایل دولت نهم تاسیس شد که وزارتخانه‌های مرتبط با بخش مسکن را با یکدیگر هماهنگ کند. این شورا که درست بعد از ابلاغ سراسری تبصره ۶ بودجه ۸۶ -طرح مسکن‌مهر- رسما فعالیت خود را آغاز کرد، تا امروز عملا فقط و فقط برای مسکن‌مهر وقت گذاشته است تا مجموعه‌ متعددی از مصوبات و راهکار‌ها برای پیشبرد این طرح ملی تدوین و به اجرا گذاشته شود.

با این حال پرسش بزرگی مطرح است مبنی بر اینکه چرا طی دو سال اخیر، همه نگاه‌ها در این شورا به سمت ساخت‌وساز واحدها بوده و فکر اساسی برای خدمات زیربنایی نشده است.

حال اگرچه نظارت و پیگیری وزارت مسکن در طرح مسکن‌مهر، نوعی رقابت بین انبوه‌سازان به وجود آورده؛ طوری که برخی از آنها به دنبال آشنا در ‌سازمان مسکن استان‌ها هستند تا ساخت پروژه‌ها را در اختیار بگیرند؛ اما چنانچه نظارت شورای عالی مسکن بر سایر وزارتخانه‌های مسوول ناکافی باشد، احتمال اینکه مسکن‌مهر بدون آب و برق تحویل متقاضیان شود، بعید نخواهد بود.

متقاضیان مسکن‌مهر این روزها با قوت، روند قابل قبول ساخت‌ را دنبال می‌کنند و لحظه‌شماری می‌کنند تا روز موعود تحویل واحدها فرا برسد.

۵ پیشنهاد به شورای ‌عالی مسکن

در برخی استان‌ها، تا حالا حتی یک سانتی‌متر لوله‌گذاری یا یک متر مکعب مخزن آب برای پروژه‌های ۹۹ساله طراحی نشده است.

با زمان کمی که تا افتتاح این پروژه‌ها باقی است، چند پیشنهاد برای تسریع در خدمات‌رسانی قابل طرح و توجه است:

پیشنهاد اول: اعضای شورای‌عالی مسکن با دعوت از سران حوزه نیرو در اولین جلسه شورا، درباره علت کم‌کاری‌ها پرسش کنند، شاید دلایل آنها توجیه خاصی داشته باشد و بتوانند برای رفع آن چاره‌ای بیاندیشند.

پیشنهاد دوم: شورا با تعیین جدول زمان‌بندی، تامین آب و برق برای پروژه‌هایی که در آستانه بهره‌برداری قرار دارد را در اولویت قرار دهد.

پیشنهاد سوم: حالا که از خط اعتباری مسکن‌مهر -خط ۳۵۰۰ میلیارد تومانی- برای خرید مسکن، بافت فرسوده و امثال آن استفاده می‌شود، دولت اجازه دهد بخشی از آن هم برای تامین آب و برق این پروژه ملی هزینه شود.

پیشنهاد چهارم: شورا باید نگرانی دولت نسبت به تعیین تکلیف مسکن‌مهر را به بدنه سایر وزارتخانه‌های مرتبط با این طرح منتقل کند و به نوعی این موضوع را در داخل دستگاه‌ها القا کند که اگر همه واحدهای مسکونی‌مهر افتتاح شود، اما این واحدها بدون خدمات باشند، قابلیت سکونت را نخواهند داشت.

پیشنهاد آخر: ایده سفرهای منظم استانی و بازدید از تک‌تک پروژه‌های ۹۹ساله در وزارت مسکن باید با ابلاغ ماموریت از جانب شورا به سایر وزارتخانه‌های مرتبط در دستور کار مدیران دیگر هم قرار بگیرد تا همه مسوولان از کم‌کاری‌ها و موانع در مسیر انتقال آب و برق مطلع شوند. بازدید‌های استانی می‌تواند باعث رفع مشکلات در محل شود، طبق آنچه هم‌اکنون در مسیر ساخت‌وساز اتفاق افتاده است.