کارمندان پایتخت شهرستان‌نشین می‌شوند؟

این طرح دست کم ۱۰ سال طول می‌کشد

مینا یوسفی: اعلام انتخاب ۴ گزینه برای کارمندان دولت در صورت عدم موافقت به انتقال از تهران، اگرچه موج جدیدی برای تشویق اجباری مهاجرت از پایتخت را وارد دستگاه‌های دولتی کرده، اما در مقابل، اعضای موثر شورای‌شهر تهران را به اظهارنظر درباره موانع پیش‌روی این طرح واداشته است. مصطفی چمران، رییس شورای‌شهر معتقد است: مشوق‌های خروج از تهران مناسب به نظر می‌رسد، اما چون شهرستان‌ها امکانات لازم را برای اجرای برخی از این تسهیلات ندارند، تحقق طرح کمی‌دشوار است.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، در حالی که دولت و پیشنهاد دهندگان طرح «انتقال کارکنان دولت از پایتخت» این طرح را بهترین و شاید تنها راهکار تمرکززدایی از پایتخت و حتی مقابله با زلزله احتمالی تهران می‌دانند، اما برخی از مخالفان، اجرای چنین طرحی را راه‌حلی نامناسب برای نیل به اهداف یادشده عنوان می‌کنند. مخالفت‌ها با خروج کارمندان دولت از پایتخت بیشتر معطوف به دو نکته است؛ از یک سو، برخی کارشناسان انتقال کارمندان دولتی به شهرهای دیگر را غیر ممکن یا صعب‌الوصول می‌دانند. از دیگر سو برخی تحلیل‌ها نیز بر تبعات منفی این اقدام تاکید دارد.

به تازگی کارگروه انتقال کارکنان دولت از پایتخت دستگاه‌های دولتی را ملزم به انتقال ۴۰ درصد کارکنان خود از پایتخت کرده و ضوابطی را نیز برای این انتقال مشخص کرده است . این در حالی است که برخی تحلیل‌گران با استناد به آمار رسمی‌منتشر شده خروج این تعداد کارمند از تهران را تا پایان مرداد ماه ناممکن می‌دانند و حتی به سرانجام طرح در آینده دور نیز به دیده تردید می‌نگرند. بر اساس آخرین اظهارات استاندار تهران تا کنون بیش از ۱۵ هزار کارمند برای خروج از تهران ثبت‌نام کرده‌اند، اما از سوی دیگر براساس اظهارات دیگر مقام‌ها تا کنون تعداد کمی‌از این افراد از پایتخت خارج شده‌اند. در این میان، اعضای شورای شهر تهران به عنوان متولیان اداره پایتخت نظرات متفاوتی نسبت به سرانجام طرح انتقال کارمندان از پایتخت دارند.

خروج کارمندان راهکار مقابله با زلزله نیست

رییس شورای شهر تهران دیدگاهی مشروط نسبت به طرح انتقال کارمندان دولت از تهران دارد و هرچند آن را مثبت ارزیابی می‌کند، اما در عین حال می‌گوید: پیش از انتقال کارمندان از تهران باید امکانات لازم در شهرستان‌ها فراهم شود. او در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد در این مورد توضیح داد: مشوق‌های دولت برای خروج کارمندان تهران مناسب به نظر می‌رسد، اما در شرایطی که شهرستان‌ها امکانات لازم را برای اجرای برخی از این مشوق‌ها ندارند، جامه عمل پوشاندن به آنها قدری دشوار می‌شود. از سوی دیگر به‌رغم وجود وعده تسهیلات برای کارمندان متقاضی خروج، استقبال آنها از انتقال به شهرهای دیگر چندان مطلوب به نظر نمی‌رسد. وی در عین حال تاکید کرد که اقدام دولت برای خروج شرکت‌ها و دستگاه‌های دولتی از تهران کاری نیست که در مدت زمان کوتاه شدنی باشد و نیازمند صرف وقتی طولانی است. بنابراین این طرح برای مقابله با زلزله احتمالی تهران چندان مناسب به نظر نمی‌رسد و به جای آن، باید به تقویت زیرساخت‌های تهران توجه شود.

رییس شورای شهر تهران در حالی طرح انتقال کارمندان از پایتخت را ناکارآمد در مقابل خطر احتمالی زلزله برآورد کرد که پیش‌تر محمد نجار، وزیر کشور در مورد بحث زلزله تهران و انتقال وزارتخانه‌ها، گفته بود: با توجه به این‌که تهران روی گسل زلزله قرار دارد، بحث انتقال از پایتخت باید به لحاظ بحران‌های ناشی از زلزله مورد توجه قرار گیرد. به گفته وی برنامه‌های مفصلی در این زمینه در دولت دنبال

می‌شود.

از سوی دیگر، چمران در مقابل این پرسش دنیای‌اقتصاد که آیا شما به طرح خروج کارمندان دولت از تهران خوش‌بین هستید یا نه؟ گفت: همه چیز منوط به گذر زمان است. به گفته مهدی چمران طرح خروج کارمندان دولت از تهران که در نهایت به کاهش جمعیت پایتخت می‌انجامد، راهکار مناسبی برای رفع معضل ترافیک و مصرف انرژی در پایتخت به شمار می‌آید؛ اما این به شرطی است که این طرح با موفقیت انجام شود.

پیشنهاد دهندگان زودتر از بقیه بروند

در حالی که رییس شورای شهر تهران نسبت به طرح خروج کارمندان از تهران، دیدگاهی به نسبت مثبت دارد و در شرایطی آن را کارآمد ارزیابی می‌کند، اما در مقابل حسن بیادی، نایب رییس شورای شهر زمان به سرانجام رسیدن این طرح را دست کم ۱۰ سال عنوان کرد و به دنیای‌اقتصاد گفت: مشوق‌هایی که دولت در مقابل کارمندان قرار داده است به هیچ عنوان باور کردنی نیست. وی در این مورد توضیح داد: مشوق‌هایی نظیر افزایش حقوق ، برداشتن سقف اضافه کار و از این قبیل تسهیلات نه‌تنها انگیزه مناسبی به کارمندان موجود در تهران برای انتقال نمی‌دهد، بلکه در صورت انتقال کارمندان تهرانی به شهرهای دیگر و قرار گرفتن آنها در کنار کارمندان قدیمی‌ شهرستان‌ها موجب بروز اختلاف و شکاف می‌شود. وی با طرح این سوال که کارمندان تهرانی با کارمندان قبلی شهرستان‌ها چه تفاوتی دارند که باید مشمول تسهیلات وی‍ژه شوند، تاکید کرد: البته اگر یک شرکت به طور کامل به شهری منتقل شود و کارمندان یک شرکت همه به شهرستان بروند، جلوی بروز این مشکل گرفته خواهد شد. بیادی همچنین با اشاره به وجود موانع فرهنگی در مقابل اجرای این طرح گفت: فردی که سال‌ها در تهران زندگی کرده است به سختی می‌تواند این شهر را ترک کند. او با این توضیحات، تصریح کرد: کسانی که این طرح را تدوین کرده‌اند، باید پیش از همه تهران را ترک کنند. نایب رییس شورای شهر تهران در ادامه گفت‌وگو با دنیای اقتصاد یادآور شد: پیش از این، سیاست تمرکززدایی از پایتخت همواره در دستور کار دولت قرار داشت و بر این اساس هریک از دستگاه‌ها در محل و شهر متناسب با وظیفه خود مستقر می‌شدند. بنابراین در حال حاضر نیز باید بر اساس شرح وظایف هر یک از ارگان‌ها چنین سیاستی اتخاذ شود نه اینکه کارمندان به خروج از شهرشان وادار شوند.

وی در این رابطه به اعتراض کارمندان سازمان گردشگری نسبت به خروج از تهران اشاره و تاکید کرد: احتمالا بسیاری از دیگر کارمندان نیز با این انتقال مخالفت خواهند کرد.

طرحی از پیش شکست خورده؟

همچنین مرتضی طلایی، عضو کمیسیون اجتماعی شورای شهر تهران به صراحت اجرای طرح انتقال کارمندان دولت به خارج از تهران را طرحی از پیش «شکست خورده» ارزیابی کرد. وی به دنیای اقتصاد گفت: سوابق گذشته نشان می‌دهد که هیچ گاه در اجرای چنین طرح‌هایی موفقیت نداشته‌ایم. بنابراین باید به جای هزینه‌کرد برای خروج کارمندان از تهران، به فکر ساماندهی شرایط زندگی در پایتخت باشیم. وی توضیح داد: در حال حاضر معضلاتی از قبیل ترافیک روزافزون و زلزله، تهران را تهدید می‌کند که باید برای مقابله با آنها چاره‌اندیشی شود.

او با بیان اینکه در حال حاضر هزینه زندگی در تهران بسیار پایین است، پیشنهاد داد: به جای تشویق مردم به خروج از تهران هزینه‌های زندگی در تهران آنقدر بالا برده شود که خود به خود مهاجرت به تهران کاهش یابد. علاوه بر این، طلایی اجرای طرح خروج کارمندان از تهران را شتابزده ارزیابی کرد و افزود: برای اجرای چنین طرح بزرگی باید ابتدا «طرح مطالعات جامع » داشته باشیم و بر اساس اطلاعات درست و مستند عمل کنیم اما متاسفانه این کار تا کنون انجام نشده است.

با وجود اظهارات اعضای شورای شهر تهران و در شرایطی که به نظر می‌رسد انتقادهای زیادی به طرح خروج کارمندان و کاهش جمعیت تهران وارد است اما به هر ترتیب، شاید انتظار برای کاهش یا حل معضلات پایتخت با اجرای این طرح چندان هم دوردست نباشد.