گزارش- اصلاح الگوی مصرف و کاهش آلایندگی‌های زیست محیطی
اگر بتن دستی حذف شود
بخش اول
در گزارش رسمی مرکز پایش آلودگی هوای تهران خسارات ناشی از آلودگی هوا سالانه ۷ میلیارد دلار برآورد شده است.
علی اصغر کیهانی
بخش اول
در گزارش رسمی مرکز پایش آلودگی هوای تهران خسارات ناشی از آلودگی هوا سالانه ۷ میلیارد دلار برآورد شده است. در همین گزارش آمده است که سالانه یک میلیون و ۶۴۵ هزار تن گاز آلاینده از طریق منابع متحرک وارد هوای شهر تهران می‌شود.
موضوعی که همواره از سوی مردم، مسوولان و رسانه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و با نصب تابلوهای دیجیتالی در مرکز شهر تهران، هشدارهای لازم برای ورود افراد مسن یا کسانی که ناراحتی تنفسی و قلبی دارند داده می‌شود. چند سال پیش به‌خاطر توسعه یک بزرگراه در شرق تهران، شهرداری ناچار شد تعدادی از درختان سوزنی برگ جنگل‌های لویزان را شبانه قطع کند. موضوعی که تا چند ماه سوژه صفحات نخست روزنامه‌ها بود و در نهایت شهرداری تهران با اعلام اینکه دو برابر تعداد درختان قطع شده را در نقطه دیگری از شهر غرس می‌کند؛ مساله را به‌صورت یک طرفه خاتمه داد. حتی در حاشیه بزرگ‌ترین تونل شهری ایران که تا آخر فوریه در مرکز شهر تهران به طول ۳ کیلومتر افتتاح می‌شود؛ تابلویی بزرگ نصب کرده و از صرفه‌جویی ۴۰۰هزار لیتر بنزین در روز و همزمان کاهش آلودگی هوای مناطق مرکزی شهر پس از افتتاح تونل خبر داده‌اند.
همه اینها به معنی توجه به اهمیت حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا دارد. بحث حفظ محیط زیست البته در توصیه‌های رهبران دینی اسلام نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. از امام علی (ع) ـ نخستین رهبر شیعیان ـ نقل شده است که «از قطع درختان سرسبز جلوگیری کنید تا عمرتان افزایش یابد» و پیامبر اسلام (ص) نیز بارها به مسلمانان تذکر می‌داد که حتی «در زمان جنگ نیز، درختان را قطع نکنید و مسیر آبیاری آنها را خراب نکنید». از پیامبر اسلام (ص) نقل شده است که «شکستن شاخه درختان، مانند شکستن بال فرشتگان است».
شاید مجموعه این توصیه‌ها برای حفظ محیط زیست در دنیای قدیم کفایت می‌کرد و دامنه زندگی انسان‌های قرن هفت میلادی در این محدوده‌ها خلاصه می‌شد، اما امروز که با ورود صنایع مختلف و ماشین‌آلات صنعتی و با مصرف سوخت‌های فسیلی؛ دامنه آلودگی‌های محیط زیست متنوع‌تر و وسیع‌تر شده است، این جملات و توصیه‌ها نیازمند تفسیر جدید هستند. در بین آلودگی‌های صنعتی نیز، اگر دقت بیشتری کنیم نتایج جالبی به‌دست می‌آید.
در بخش خودرو، همه روزه شاهدیم که کارخانجات خودروسازی دستاوردهای جدید خود را در زمینه کاهش آلایندگی خودروها منتشر می‌کنند. رقابت بسیار فشرده‌ای که همه روزه در حال به‌دست آوردن موفقیت‌های تازه است، اما در برخی دیگر از بخش‌ها، به‌رغم اینکه آلایندگی بسیار وسیع‌تری از بخش خودرو دارند، موضوع به‌طور کلی فراموش شده است. صنعت سیمان در این گروه قرار می‌گیرد.
در کشور ما روزانه به‌طور متوسط ۵۸ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود که بر اثر آن روزانه ۸۰ هزار تن و سالانه ۳۱ میلیون تن انواع گازهای سمی و گلخانه‌ای وارد محیط زیست می‌شود. همزمان در تولید هر تن سیمان به‌طور متوسط ۱۲۵ لیتر سوخت فسیلی به مصرف می‌رسد، در فرآیند تولید هر تن سیمان ۶۳۰ کیلوگرم گاز CO۲ ناشی از کلسیناسیون آهک آزاد می‌شود و همزمان ۳۱۰ کیلوگرم انواع گازهای آلاینده ناشی از سوخت کوره و سوخت مصرفی برای تولید برق نیز به ۶۳۰ کیلوگرم CO۲ ناشی از واکنش کلسیناسیون افزوده می‌شود تا در مجموع به ازای تولید هر تن سیمان ۹۴/۰ تن انواع گاز آلاینده وارد محیط زیست شود. با تولید ۴۵ میلیون تن سیمان در سال، ۴۲ میلیون تن انواع گاز گلخانه‌ای فقط در فرآیند تولید سیمان وارد محیط زیست شده است. حمل‌و‌نقل و جابه‌جایی مواد اولیه و سیمان تولید شده تا محل مصرف نیز که بیش از ۱۱ درصد از کل حجم بار جابه‌جایی جاده‌ای را تشکیل می‌دهد، ۳ میلیون تن انواع گاز آلاینده به همراه دارد. به عبارت دیگر تولید ۴۵ میلیون تن سیمان به تنهایی ۴۵ میلیون تن انواع گاز گلخانه‌ای وارد محیط زیست می‌کند. چیزی حدود ۵/۱ برابر کل گاز تولید شده توسط سوخت وسائط نقلیه، اما توجهی که به آلایندگی‌های این صنعت می‌شود هیچ تناسبی با میزان توجه به آلایندگی‌های وسائط نقلیه ندارد.
AliAsqarkeihani@yahoo.com
ارسال نظر