دنیای اقتصاد- پیش‌نویس ضوابط جدید ساخت‌وساز برای تصویب به هیات دولت رفت؛ دستگاه دولتی سیاستگذار در بخش مسکن در سال «اصلاح الگوی مصرف» ضوابط جامعی را برای نحوه ساخت‌وساز در سراسر کشور (شهرها و روستاها) تدوین کرده است که با تصویب آن در هیات دولت به زودی به مرحله اجرا گذاشته می‌شود.

در پیش‌نویس ضوابط جدید خانه‌سازی، موضوع «انرژی مصرفی در ساختمان» پررنگ شده و همه سازندگان مسکن موظف هستند در طراحی سازه، انتخاب موقعیت مکانی و همچنین در انتخاب مصالح، به گونه‌ای اقدام کنند که مصرف بهینه انرژی و صرفه‌جویی آن در اولویت قرار بگیرد.درصورت موافقت هیات دولت، الگوی خانه نمونه شهری، مساحت قابل سکونت در واحدهای مسکونی شهری جدید در کلان‌شهرها، مناطق سردسیر و گرمسیر متفاوت می‌شود؛ به‌طوری‌که زیربنای مفید واحد مسکونی در کلان‌شهرها در حد ۷۵ متر‌مربع، در مناطق سردسیر، شمال کشور و مناطق معتدل در حد ۹۰ متر‌مربع و در مناطق گرمسیر و جنوب ۱۰۰ متر‌مربع تعیین می‌شود. پیش‌نویس آن برای بررسی و تصویب به هیات دولت رفت

ضوابط ساخت بهینه‌ مسکن

تعیین مساحت مشخص برای ساخت آپارتمان در سه پهنه کشور

فرید قدیری

پیش‌نویس ضوابط جدید ساخت‌وساز برای تصویب به هیات دولت رفت.

دستگاه دولتی سیاستگذار در بخش مسکن در سال «اصلاح الگوی مصرف» ضوابط جامعی را برای نحوه ساخت‌وساز در سراسر کشور (شهرها و روستاها) تدوین کرده است که با تصویب آن در هیات دولت به زودی به مرحله اجرا گذاشته می‌شود.

در پیش‌نویس ضوابط جدید خانه‌سازی، موضوع «انرژی مصرفی در ساختمان» پررنگ شده و همه سازندگان مسکن موظف هستند، در طراحی سازه، انتخاب موقعیت مکانی و همچنین در انتخاب مصالح، به گونه‌ای اقدام کنند که مصرف بهینه انرژی و صرفه‌جویی آن در اولویت قرار بگیرد.

درصورت موافقت هیات دولت الگوی خانه نمونه شهری، مساحت قابل سکونت در واحدهای مسکونی شهری جدید در کلان‌شهرها، مناطق سردسیر و گرمسیر متفاوت می‌شود؛ به‌طوری‌که زیربنای مفید واحد مسکونی در کلان‌شهرها در حد ۷۵ متر‌مربع، در مناطق سردسیر، شمال کشور و مناطق معتدل در حد ۹۰ متر‌مربع و در مناطق گرمسیر و جنوب ۱۰۰ متر‌مربع تعیین می‌شود.

در متن پیش‌نویس، استفاده از مصالح جدیدی که کاربرد آن باعث صرفه‌جویی انرژی می‌شود، مورد تاکید قرار گرفته است.

همچنین مالکان واحد‌های مسکونی ملزم می‌شوند برای مقاوم‌سازی و افزایش عمر مفید ساختمان تعمیرات دوره‌ای را در دستور کار قرار دهند.

در ضوابط الگوی خانه نمونه روستایی، نکته قابل توجهی دیده می‌شود. از جمله اینکه سازندگان مسکن روستایی باید برای به حداقل رساندن آثار مخرب تقلید کورکورانه از ظواهر شهری نامناسب تلاش کنند.

متن پیش‌نویس ضوابط الگوی خانه نمونه شهری و روستایی به شرح زیر است: ‌

لازم به توضیح است از آنجا که این ضوابط هنوز در هیات دولت تصویب نشده، لذا این احتمال وجود دارد که در بخشی از آن تغییراتی ایجاد شود.

ضوابط الگوی خانه نمونه شهری

در اجرای ماده (۱) آیین نامه بند (ب) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور، ابلاغی به شماره ۸۹۹۰۲/ت ۳۴۷۷۵/ه مورخ ۲۸/۱۲/۸۴ ضوابط الگوی خانه نمونه شهری به شرح ذیل ابلاغ می‌گردد:

الف) مکانیابی

۱. رعایت ضوابط طرح‌های توسعه شهری مصوب (به لحاظ کاربری‌ها، سرانه‌ها، تراکم‌ها و...)؛

۲. رعایت ضوابط محیط زیست پایدار؛

۳. امکان تامین و دسترسی مناسب به خدمات عمومی و تاسیسات زیربنایی؛

۴. رعایت نکات مربوط به پهنه‌بندی سانحه‌خیزی از قبیل زلزله، سیل، رانش و غیره.

ب) زمین

۱. استفاده بهینه از زمین‌های شهری از طریق تجمیع پلاک‌های کوچک، بازیافت زمین در بافت فرسوده؛

۲. حداکثر استفاده از تراکم در چارچوب ضوابط در اراضی مسکونی؛

۳. تعیین سرانه زمین مسکونی در مناطق شهری با توجه به ویژگی‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی؛

ج) زیربنای واحد مسکونی

زیربنای مفید واحد مسکونی در سه سطح کلان‌شهرها و سایر شهرهای مناطق سردسیر و مناطق گرمسیر به شرح ذیل تعیین می‌گردد:

۱. کلان‌شهرها، مشتمل بر شهرهای با جمعیت بیش از یک‌میلیون نفر: در حد ۷۵ متر‌مربع؛

۲. شهرهای مناطق سردسیر شمال و غرب کشور و نیز نواحی معتدل خزری: در حد ۹۰ متر‌مربع؛

۳. شهرهای مناطق گرمسیر، مشتمل بر نواحی گرم و خشک مرکزی و نوار ساحلی جنوب کشور: در حد ۱۰۰ متر‌مربع؛

به لحاظ رعایت الزامات الگوی تفکیک، ضوابط طراحی و معماری و... حداکثر زیربنای مفید واحد مسکونی تا حد ۵ مترمربع با تایید سازمان مسکن و شهرسازی استان مربوطه قابل افزایش خواهد بود.

همچنین استان‌هایی که میانگین بعد خانوارها در آن حداقل ۲۰‌درصد بیش از میانگین ملی نقاط شهری کشور باشد، سطح زیربنای مفید واحد مسکونی تا ۱۰‌درصد مساحت‌های تعیین شده در هر یک از مناطق سه‌گانه فوق قابل افزایش خواهد بود.

در احتساب زیربنای مفید، فضای مفید محصور شده قابل سکونت ملاک عمل خواهد بود و شامل پیلوت‌ها، فضاهای ورودی، راه پله‌ها، بالکن‌ها و فضاهای مشاع نمی‌گردد.

د) طراحی

۱. حفظ هویت بومی، ایرانی، اسلامی و توجه به ویژگی‌های اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی و مقیاس انسانی در طراحی فضاها و بناهای مسکونی؛

۲. توجه به عوامل اقلیمی و محیطی در طراحی؛

۳. توجه به شیوه سکونت و تطبیق آن با زندگی امروز و نیازهای گوناگون بهره‌برداران متفاوت؛

۴. انعطاف‌پذیری عملکردی و ساختمانی؛

۵. ایمن بودن فضای خانه و محیط مسکونی برای تمامی گروه‌های سنی به ویژه کودکان و سالمندان و معلولین؛

۶. تامین و طراحی فضاهای عمومی در راستای تقویت روابط اجتماعی و فراهم نمودن زمینه مشارکت؛

۷. توجه به ایمنی و امنیت در طراحی با هدف ثانویه صرفه‌جویی اقتصادی؛

۸. استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر از طریق جهت‌گیری مناسب ساختمان و توجه به استفاده بهینه از انرژی در طراحی؛

۹. تاکید بر استحکام بنا در طراحی و انجام محاسبات مبتنی بر مبانی فنی و اقتصادی؛

۱۰. تامین فضاهای سبز و خدماتی - رفاهی در مجتمع‌های مسکونی؛

۱۱. توجه به اصول تنوع فضای زیست شهری، تناسب و... در طراحی ضمن رعایت ضوابط و قوانین شهرسازی و معماری؛

۱۲. تنوع در طراحی از نظر ابعاد، مصالح و نقشه ؛

۱۳. توجه به ارزش‌های فرهنگی و حفظ حرمت و منزلت خانواده (اصول حریم و محرمیت)؛

۱۴. تامین فضای باز (عرضه) متناسب با سطح اشتغال و تعداد واحد مسکونی و جمعیت‌پذیری.

ه) فناوری ساخت

۱. استفاده از فناوری‌های نوین ساختمان (سبک، سریع و مقاوم) و استاندارد نمودن اجزای آن؛

۲. رعایت آیین‌نامه‌ها و مقررات ملی ساختمان؛

۳. انتخاب نوع اسکلت با توجه به ویژگی‌های فنی، اقتصادی، اجرایی و اقلیمی؛

۴. استفاده از مصالح استاندارد و بادوام و تا حد امکان محلی؛

۵. صرفه‌جویی در مصرف انرژی از طریق استفاده از فناوری‌های نوین و مصالح مناسب در جداره‌های ساختمان؛

۶. توجه به روش‌های نگهداری از طریق استفاده از تکنولوژی جدید در تاسیسات شهری؛

۷. کاهش ارزبری و وابستگی صنعت ساختمان از طریق استفاده از مصالح و معادن محلی استاندارد؛

و) بهره‌برداری

- به‌کارگیری بیمه مسوولیت کیفیت ساختمان؛

- افزایش و تشویق سهم استیجار به میزان حداقل ۲۰‌درصد مسکن تولید شده در کشور و تامین حمایت‌های لازم؛

- الزام مالکان برای انجام تعمیرات در جهت مقاوم‌سازی و افزایش عمر مفید ساختمان از طریق اعمال سیاست‌های تشویقی؛

-ایجاد فضاهای مناسب برای اعمال مدیریت بهره‌برداری در ساختمان؛

ضوابط الگوی خانه نمونه روستایی؛

در اجرای ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی بند (ب) تبصره قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور، ابلاغی به شماره ۸۹۹۰۲/ت ۳۴۷۷۵/ه مورخ ۲۸/۱۲/۸۴ ضوابط الگوی خانه نمونه روستایی به شرح ذیل ابلاغ می‌گردد:

الف)مکانیابی

۱.رعایت ضوابط طرح‌های توسعه روستاها و طرح‌های هادی روستایی مصوب (به لحاظ کاربری‌ها، سرانه‌ها، تراکم و...)؛

۲. رعایت ضوابط محیط زیست پایدار؛

۳. امکان خدمات عمومی و تاسیسات زیربنایی؛

۴. رعایت نکات مربوط به پهنه‌بندی سانحه‌خیزی از قبیل زلزله، سیل، رانش و غیره.

ب) زمین

۱.استفاده از زمین‌های روستایی در بافت فرسوده

۲. تفکیک زمین بر اساس شیوه سکونت و نوع معیشت

ج)زیربنای واحد مسکونی

زیربنا بر اساس نوع اقلیم، معیشت و شیوه زندگی تعیین می‌گردد.

د) طراحی

۱. حفظ هویت بومی، ایرانی، اسلامی و توجه به ویژگی‌های اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی و مقیاس انسانی در طراحی فضاها و بناهای مسکونی؛

۲. توجه به عوامل اقلیمی و محیطی و انتخاب الگوی معماری؛

۳. توجه به معیشت روستائیان و تاثیر آن بر طرح مسکن روستایی؛

۴. توجه به شیوه سکونت و تطبیق آن با زندگی امروز و نیازهای گوناگون بهره‌برداران متفاوت؛

۵. انعطاف‌پذیری عملکردی و ساختمانی؛

۶. ایمن بودن فضای خانه و محیط مسکونی برای تمامی گروه‌های سنی به ویژه کودکان و سالمندان و معلولین؛

۷. تامین و طراحی فضاهای عمومی در راستای تقویت روابط اجتماعی و فراهم نمودن زمینه مشارکت؛

۸. توجه به ایمنی و امنیت در طراحی با هدف ثانویه صرفه‌جویی اقتصادی؛

۹. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از طریق جهت‌گیری مناسب ساختمان و توجه به استفاده بهینه از انرژی در طراحی؛

۱۰. تاکید بر استحکام بنا در طراحی و انجام محاسبات مبتنی بر مبانی فنی و اقتصادی؛

۱۱. توجه به اصول تنوع فضای زیست روستایی در طراحی ضمن رعایت ضوابط و قوانین الزامات معماری؛

۱۲. تنوع در طراحی از نظر ابعاد، مصالح و نقشه؛

۱۳. توجه به اصول حریم و محرمیت؛

۱۴. احداث مسکن مقاوم و بادوام روستایی؛

۱۵. تامین جنبه زیباشناسانه سیمای روستا؛

۱۶. ارتقای توسعه سکونتگاه‌های روستایی و تلاش در نزدیکی سطح بهره‌مندی از رفاهیات شهرها و روستاها؛

۱۷. تامین بهداشت محیط روستایی؛

۱۸. تلاش در به حداقل رساندن آثار مخرب تقلید کورکورانه از ظواهر شهری نامناسب در تولید مسکن روستایی؛

۱۹. ترویج الگوهای منتخب و برجسته معماری روستایی به لحاظ فرم و جنبه‌های زیباشناختی سیمای روستا.

ه) فناوری ساخت

۱. استفاده از فناوری‌های نوین ساختمان (سبک، سریع و مقاوم) و استاندارد نمودن اجزای آن؛

۲. رعایت آیین‌نامه‌ها و مقررات ملی ساختمان؛

۳. انتخاب نوع اسکلت با توجه به ویژگی‌های فنی، اقتصادی، اجرایی و اقلیمی؛

۴. ارتقای فناوری بومی؛

۵. استفاده از مصالح استاندارد و بادوام و تا حد امکان محلی؛

۶. صرفه‌جویی در مصرف انرژی از طریق استفاده از فناوری‌های نوین و مصالح مناسب در جداره‌های ساختمان.

و) بهره برداری

- به‌کارگیری بیمه کیفیت ساختمان؛

- مسکن تولید شده در کشور و تامین حمایت‌های لازم؛

-الزام مالکان برای تعمیرات در جهت مقاوم‌سازی و افزایش عمر مفید ساختمان از طریق اعمال سیاست‌های تشویقی.