دنیای اقتصاد بررسی می‌کند
مزایای الکترونیکی شدن شهر تهران
تصور اینکه شهروندان در منزل بنشینند و از طریق وب‌سایت به تمام خدمات شهری دسترسی داشته باشند برای ما غیرممکن است، اما واقعیت این است که شهرهای بزرگی در دنیا همچون لندن، لس‌آنجلس، ونکوور، توکیو، سئول نمونه‌های شاخص از شهرهایی هستند که الکترونیکی شده‌اند.
گروه مسکن - انتظار در صف‌های عریض و طویل، پیمودن مسافت‌های طولانی برای خرید کالا و دریافت خدمات، معطل شدن در ترافیک‌های کلافه‌کننده و سنگین تنها گوشه‌ای از اتلاف وقت در شهر است.
تصور اینکه شهروندان در منزل بنشینند و از طریق وب‌سایت به تمام خدمات شهری دسترسی داشته باشند برای ما غیرممکن است، اما واقعیت این است که شهرهای بزرگی در دنیا همچون لندن، لس‌آنجلس، ونکوور، توکیو، سئول نمونه‌های شاخص از شهرهایی هستند که الکترونیکی شده‌اند. در کشور ما نیز برای اولین بار با برگزاری نخستین کنفرانس شهر الکترونیکی گام‌های جدی و عملی برای ایجاد شهر الکترونیک در کلان‌شهر تهران برداشته شد. در ویژه‌نامه این کنفرانس پیرامون شهر الکترونیک و سازوکارهای تحقق آن با چند تن از کارشناسان و صاحبنظران گفت‌و‌گو شده که در ذیل خلاصه‌ای از آن آمده است:
تسهیل ارتباط بامراکز خدمات‌رسان
شاید در وهله اول در ذهن بسیاری از افراد این سوال ایجاد شود که اساسا شهر الکترونیک یعنی چه و این شهر چه ویژگی‌های خاصی دارد.
در پاسخ به این سوال دکتر سعادت پورمظفری - عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر - می‌گوید: شهر الکترونیک یعنی شهری که شهروندان بتوانند با راحتی با مراکز خدمات‌رسان شهری ارتباط برقرار کنند و سرویس بگیرند.
این شهرها از تعدادی زیرساخت‌های مرتبط با فن‌آوری اطلاعات تشکیل شده‌اند و علیه کاربردهای فن‌آوری اطلاعات به این زیرساخت‌ها وابسته‌اند. وی می‌افزاید: ارتباط با این مراکز اطلاع‌رسانی بایستی به سهولت انجام پذیرد و به عبارت دیگر شهر مطلوب برای کسب‌و‌کار، دسترسی به اینترنت با سرعت بالا و شبکه‌های
فیبر نوری و دسترسی با خطوط اجاره‌ای از ویژگی‌های بارز شهر الکترونیک است.
با تعریفی که این کارشناس از مفهوم شهر الکترونیک می‌دهد جای بسی تامل است که آیا تهران با توجه به زیرساخت‌هایش قابلیت تبدیل شدن به شهر الکترونیک را دارد. پورمظفر می‌گوید: تهران را به شهر الکترونیکی می‌توان تبدیل کرد، اما مشروط بر اینکه در ساختار توسعه و فن‌آوری اطلاعات کشور سرمایه‌گذاری کرد و از این رو زیرساخت‌های اجتماعی و تجاری و حقوقی و امنیتی و به‌خصوص زیرساخت‌های ارتباطی و فنی بایستی توسعه پیدا کند
تا تهران به شهر الکترونیکی تبدیل شود.
عدالت‌محوری، شاخص اصلی
دسترسی سریع به تمام خدمات شهری از جمله شاخص‌ترین ویژگی‌های شهر الکترونیک است. اما سطح خدمات در شهرهای الکترونیکی چگونه است.
دکترسید مهدی تشکری هاشمی، دبیرعلمی کنفرانس شهر الکترونیکی می‌گوید: خدماتی که در روش‌های سنتی ارائه می‌شود معمولا به خاطر محدودیت‌های زمانی، مکانی و دسترسی افراد و محدودیت ارائه یا خدمات معمولا از یک سطح عادلانه و قابل دسترسی برای همه برخوردار نیست. ولی از ویژگی‌های مهم شهر الکترونیک عدالت محور بودن خدمات است. وی خاطرنشان می‌کند: این مفهوم که همه شهروندان می‌توانند از تمامی خدمات در طول شبانه‌روز بهره‌مند شوند و کسی حقش ضایع نمی‌شود و در حقیقت در دسترس همه بودن ویژگی بسیار مهم خدمات الکترونیک است که معمولا در روش‌های سنتی برقرار نمی‌شود.
تشکری هاشمی تاکید می‌کند: مسائل و مشکلاتی که در ارائه خدمات سنتی مثل فساد اداری، پارتی‌بازی و... به وجود می‌آید در خدمات الکترونیک وجود ندارد و از آنجا که همه رفتارها و روابط در واقع غیرحضوری انجام می‌شود این غیرحضوری بودن بخش عمده‌ای از روابط نامشروع اداری یا بروکراسی را حذف می‌کند.
مزایای شهر الکترونیک
ایجاد شهر الکترونیک مزایای بسیاری را با خود به همراه دارد. حسن بسلانپور، مدیر برنامه‌ریزی مرکز همایش‌های علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران در تشریح این مزایا می‌گوید: از مزایای اقتصادی شهر الکترونیک می‌توان به کاهش هزینه‌های تردد شهری، افزایش سرمایه‌گذاری در نتیجه گسترش ارتباطات جهانی، صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های محدود، تسهیل انجام امور اقتصادی به خاطر ۲۴ساعته بودن ارائه خدمات اشاره کرد.
وی می‌افزاید: کاهش زمان اتلاف شده شهروندان در ترافیک، عرضه بهتر خدمات، توزیع عادلانه‌تر امکانات، کاهش آلودگی محیط‌زیست، افزایش اشتغال و بهبود مدیریت پایدار شهری از دیگر ویژگی‌های اقتصادی شهر الکترونیکی است.
بسلانپور در ادامه در خصوص مزایای اجتماعی و فرهنگی ایجاد شهر الکترونیک می‌گوید: مهم‌ترین اثرات فرهنگی شهر الکترونیک شامل اطلاع‌رسانی سریع، انتشار نشریات الکترونیکی برای شهروندان، آموزش مجازی، ایجاد کتابخانه دیجیتالی، افزایش سواد و ایجاد نوعی جهان‌نگری است که به افزایش رفاه و ارتقای فرهنگ کمک می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند درواقع در شهر الکترونیکی دیگر شهر به مثابه کالبدی که ساختمان‌های بلند، خیابان‌های پرترافیک و آلودگی‌های زیست‌محیطی را در بر می‌گیرد نیست، بلکه شهری است که در آن تعامل میان شهروندان و مسوولان اهمیت بیشتری می‌یابد و این تعاملات دو سویه است که محیط اجتماعی را برای شهروندان ایجاد می‌کند.
این کارشناس در ادامه در خصوص مزایای عمده ایجاد شهر الکترونیک می‌گوید: فراهم آوردن خدمات اینترنتی با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان، بهبود کیفیت زندگی مردم با تسهیل فعالیت‌های شهری و بهبود اوضاع اقتصادی شهر، یک مرحله‌ای کردن ارائه خدمات به شهروندان با تعریف مناسب ارتباطات شهری توسط فن‌آوری اطلاعات و همچنین الکترونیکی کردن آنها از جمله شاخص‌ترین مزایای عمده شهر الکترونیک است.
وی خاطرنشان می‌کند: در همین حال، کاهش آلودگی هوا با کاهش ترافیک شهری، تسریع در برطرف شدن مشکلات ایجاد شده در شهر با ایجاد ارتباط مستقیم بین مسوولان با شهروندان، صرفه‌جویی در وقت و انرژی از طریق کاهش جابه‌جایی در اثر الکترونیکی شدن فعالیت‌ها، جلوگیری از سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی روش‌های قدیمی اداره شهر، افزایش نظم و کاهش فساد اداری و کارآفرینی برای بخش کثیری از جوانان در سطح شهر از دیگر مزایای ایجاد
شهر الکترونیک است.
موانع اصلی ایجاد شهر الکترونیک
با وجود مزایای عمده‌ای که ایجاد شهر الکترونیک به همراه دارد و با وجود اینکه بسیاری از شهرهای بزرگ در دنیا اقدام به ایجاد شهر الکترونیک کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد در کشور ما مشکلات عمده‌ای در راه‌اندازی شهر الکترونیک وجود دارد. دکتر علی اکبر جلالی عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در این مورد می‌گوید: مشکلات عمده راه‌اندازی شهر الکترونیک در ایران در سطوح مردم عادی و مسوولان بیشتر فرهنگی است.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه بنده مجری و شروع‌کننده مباحث مربوط به شهر الکترونیکی در ایران بوده‌ام و در سال ۱۳۷۹ برای اولین بار در ایران اقدام به طراحی و پیاده‌سازی شهر الکترونیک کیش کرده‌ام متوجه این موضوع شده‌ام که برای پیاده‌سازی مشکل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در کشور وجود ندارد و مشکل عزم و اراده مسوولان تصمیم‌ساز در این حوزه است.
وی تصریح می‌کند: وقتی وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات کشور که باید از ارکان توسعه این پدیده در کشور باشد، اعتقادی به این کاربرد فن‌آوری اطلاعات ندارد، و در یکی از مصاحبه‌های خود با رسانه‌ها اعلام می‌کند که شهر الکترونیک به ما مربوط نیست دیگر مشخص می‌شود که مشکلات دیدگاهی، ایدئولوژیک و فرهنگی عمده‌ترین موانع راه‌اندازی شهر الکترونیک است.
جلالی خاطرنشان می‌کند: در کنار دیدگاه و نظر کلی مسوولان تصمیم‌ساز در ایجاد شهر الکترونیک باید به مشکلات پیاده‌سازی نیز توجه داشته باشیم که این مشکلات در پنج بخش مربوط به حوزه زیرساخت شهر الکترونیکی است. وی می‌افزاید: حوزه زیرساخت شهر الکترونیکی بسیار مهم و حیاتی است. متاسفانه زیرساخت موجود شهرهای کشور حتی در تهران در این زمینه آماده نیست و با این اوصاف اگر بخواهیم تهران را به یک شهر الکترونیکی تبدیل کنیم قطعا با یک سری چالش‌های عمده زیرساختی مواجه خواهیم شد.
وی تاکید می‌کند: بخش دوم که از بخش اول شاید مهم‌تر باشد و جنبه فرهنگی بیشتری دارد حوزه نیروی انسانی است. زمانی که نیروی انسانی را ما در حوزه شهر الکترونیکی تجزیه و تحلیل می‌کنیم به دو گروه عمده بر می‌خوریم، نیروهای فنی دست‌اندرکار اداره و نگهداری شهر الکترونیکی و مسوولان هدایت گرو سیاست‌گذار که عموما با شهر الکترونیکی سرو کار دارند و مردم عادی که شهروند الکترونیک خوانده می‌شوند و این دو گروه باید از نظر تخصصی و توان به کارگیری خدمات شهرهای الکترونیکی آموزش‌های لازم را ببینند.
ارسال نظر