گروه مسکن-لیلا درخشان: ساخت واحدهای مسکونی از ابتدای سال جاری رونق گرفت. آمارهای بانک مرکزی درباره فعالیت‌های ساختمانی در ۸ ماه اول امسال که هفته گذشته در این صفحه به چاپ رسید، نشان می‌دهد ساخت و ساز به لحاظ حجم صدور پروانه ساختمانی در کل مناطق شهری کشور حدود ۶درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است. این رشد می‌تواند به معنای رشد در افزایش تعداد واحدهای مسکونی باشد که در نتیجه می‌توان بر افزایش عرضه و تعادل‌بخشی در بازار مسکن بینجامد.

حال این پرسش مطرح است که اگر این آمار واقعی است، پس چرا هیچ تاثیر پررنگ و مستقیمی در بازار مسکن و کاهش قیمت آن نداشته است؟

مهندس سید مجید نیک‌نژاد عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان کشور در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد در پاسخ به این پرسش گفت: اساسا چنین آمارهایی معیار سنجش درستی نیست چون این آمارها بر مبنای مجوزهای صادر شده برای ساخت‌وساز است.

نیک‌نژاد در ادامه افزود: تعداد مجوزهای صادر شده برای ساخت شاخص درستی برای سنجش بازار مسکن نیست؛ چرا که ساخت هر بنا به طور میانگین سه سال طول می‌کشد و البته برخی از سازندگان هم در روند عملیات ساختمان‌سازی فقط تا مرحله فونداسیون پیش می‌روند تا از این رهگذر تسهیلات دولتی دریافت کنند. عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان کشور اظهار داشت: اگر خیلی خوش‌بین باشیم ساخت‌وسازهایی که امسال مجوز گرفته‌اند دو سال دیگر جواب می‌دهد؛ اما سوابق تعاونی‌های مسکن نشان می‌دهد که این روند ممکن است تا ۶سال هم طول بکشد. وی تصریح کرد: اگر بخش خصوصی به صورت نظام‌مند در فرآیند ساخت‌وسازها وارد نشود هیچ وقت نمی‌توانیم به برآورد مناسبی در زمینه مسکن و منابع و مصالح مورد نیاز آن برسیم و از این رو با این اوصاف برنامه‌ریزی‌های ارائه تسهیلات مسکن هم موثر نخواهد بود.

رکود به صلاح نیست

نیک‌نژاد در ادامه در خصوص وضعیت بازار مسکن خاطرنشان کرد: در‌حال‌حاضر وضعیت بازار مسکن در تهران دچار رکود است که به تدریج به همه جای ایران خواهد رسید. وی افزود: البته این معضل را کمابیش در ۲۰سال گذشته داشته‌ایم و مختص چند سال اخیر نیست.

نیک‌نژاد خاطرنشان کرد: اما متاسفانه در یکی از جراید کشور مطلبی از وزیر کشور مطالعه کردم که ایشان از رکودی که بر بازار مسکن تهران حاکم است، به عنوان یک نقطه قوت یاد کرده بودند، این در حالی است که حاکمیت رکود کامل بر بازار فعلی مسکن تهران یک نقطه‌ضعف بزرگ است که پیامدهای منفی بی‌شماری را به دنبال دارد. نیک‌نژاد گفت: رکود بازار مسکن به یک‌باره پس از چند سال باعث جهش ناگهانی قیمت‌ها می‌شود و به عنوان مثال می‌بینیم در سال ۸۵ قیمت مسکن به طرز عجیبی چندبرابر شد.

وزارت مسکن تنها است

وی افزود: شخصا هیچ نظر مثبتی نسبت به سیاست‌های تک‌محوری دولت در بخش مسکن ندارم و این منطقی نیست که تنها از وزارت مسکن و شهرسازی بخواهیم معضل فراگیر مسکن را سروسامان دهد و این اتفاق جز با همکاری مستمر سایر وزارتخانه‌ها مانند صنایع و بازرگانی و ایجاد امنیت و انگیزه برای بخش‌خصوصی میسر نخواهد شد. نیک‌نژاد خاطرنشان کرد: تا بخش‌خصوصی وارد این قضیه نشود، همچنان سایه سنگین رکود بر بازار مسکن حاکمیت خواهد داشت.

ساخت‌و‌سازهای سنتی

عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان کشور در ادامه خاطرنشان کرد: علاوه بر رکودی که بر بازار مسکن تهران حاکم است، از سویی دیگر معضل دیگری نیز در این بازار به چشم می‌خورد و آن مشکلات کمبود و نایاب بودن مصالح مرغوب است که همین امر سبب شده بسیاری از مردم خودشان به طور سنتی اقدام به ساخت‌وساز کنند و متاسفانه نه تنها شهروندان، بلکه تعاونی‌های مسکن نیز به طور سنتی ساخت‌وساز می‌کنند و از این رو اغلب ساخت‌وسازها توسط افراد غیرحرفه‌ای انجام می‌شود. نیک‌نژاد خاطرنشان کرد: از همین رو همچنان که شاهدیم ساخت‌وسازهای سنتی بسیار رایج شده است که علاوه بر خطرهای مربوط به ضعف ایمنی و معضل مصرف انرژی در این سازه‌ها صدمات جبران‌ناپذیری را رقم زده است. وی خاطرنشان کرد: از سال‌ها قبل وزارت مسکن و شهرسازی در تلاش است تا الگوی صحیح مصرف انرژی در ساختمان‌ها را نهادینه کند؛ اما همچنان که شاهدیم سازه‌های ساخته شده در کشور ما دو برابر استاندارد متداول دنیا انرژی مصرف می‌کنند که بخش عمده آن به دلیل هدررفت انرژی در ساختمان است.

ساخت برای سود بیشتر

کامران بیات‌ماکو- عضو هیات‌مدیره نظام مهندسی و کنترل ساختمان نیز درباره رشد ساخت و ساز در سال جاری در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد گفت: به اعتقاد من اگر ساخت‌وسازها افزایش پیدا کرده است ناشی از اتفاقاتی است که سال گذشته برای بازار مسکن افتاد.

وی افزود: اگرچه وزیر مسکن و شهرسازی ادعا کرده‌اند که صدور پروانه‌های ساختمانی در کلان‌شهر تهران ۹۰درصد افزایش یافته است؛ اما باید در نظر داشت که این افزایش صدور پروانه‌های ساختمانی که وزیر مسکن از آن به عنوان رونق ساخت‌وساز یاد می‌کند در واقع ناشی از تحولی است که سال ۸۵ در بازار مسکن اتفاق افتاد، به طوری که متعاقب آن بسیاری از افراد و دلال‌ها به قصد کسب سود وارد عرصه ساخت‌وساز شدند و البته بخشی از این ساخت‌وسازها مربوط به مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده است.

بیات‌ماکو تصریح کرد: حتی اگر قرار باشد به آمار ارائه شده از سوی وزیر مسکن خوش‌بین باشیم، جای این سوال مطرح است که آیا این ساخت‌وسازها به صورت اصولی و حرفه‌ای انجام می‌شود؟

وی افزود: متاسفانه در حال حاضر روند حاکم بر ساخت‌وسازها در پایتخت به گونه‌ای است که بدون توجه به ارتقای زیرساخت‌ها صورت می‌گیرد، این در حالی است که ساخت‌وسازها باید با توجه به تقویت ساختار شبکه برق و شبکه حمل‌ونقل شهری و سایر موارد مربوطه صورت گیرد. بیات ماکو افزود: اگرچه برخی از طرح‌ها مثل طرح جامع در مراحل اولیه به نوعی تضمین‌کننده توسعه زیرساخت‌های شهری در هنگام ساخت بنا است؛ اما جای تامل است که آیا این طرح به مراحل اجرا نیز خواهد رسید؟