آسیا صاحب ساختمان‌های سبز می‌شود

نیلوفر قدیری

آسیا به انرژی بسیار زیادی احتیاج دارد و مجهز کردن شهرها به خانه‌هایی با حداقل مصرف انرژی ارزان‌ترین راه برای کاهش مصرف انرژی در این قاره است

شهرهای آسیایی روز به روز بیشتر به ساخت خانه بر اساس اصول محیط زیستی و با رعایت قوانین مربوط به آن رو می‌آورند. دلیل این گرایش هم آن است که آسیا به انرژی بسیار زیادی احتیاج دارد و مجهز کردن شهرها به خانه‌هایی با حداقل مصرف انرژی ارزان‌ترین راه برای کاهش مصرف انرژی در این قاره است. در سال ۲۰۰۵ اولین آپارتمان سبز در کشور چین ساخته شد. این ساختمان هلالی شکل که استفاده تجاری دارد، در منطقه شن زن در مرکز چین ساخته شده است. پنجره‌های این ساختمان طوری طراحی شده که باد را جذب خود می‌کند و دیگر نیازی به نصب دستگاه تهویه در این ساختمان نیست. آب بارانی که بر سقف این آپارتمان می‌ریزد به دلیل سیستم طراحی شده در سقف، به سوی باغ‌های اطراف هدایت می‌شود تا آنها را آبیاری کند. این ساختمان با استفاده از ترکیبی از طراحی پیشرفته، فن‌آوری جدید و مواد ایمن، برای ساکنان آن بسیار امن و سالم است و کره زمین را هم آلوده نمی‌کند. مهم‌ترین نکته قابل توجه در این آپارتمان این است که در نخستین سالی که از شروع استفاده از آن گذشت، بیش از ۱۷۷۸۵۷دلار انرژی اندوخته کرد که این در میان آپارتمان‌های کل کشور چین یک مورد نادر است. این ساختمان و دیگر ساختمان‌هایی که در کل آسیا به این سبک و ساختار ساخته شده اکنون در کانون توجه جهان قرار دارد. تقاضای رو به رشد قاره آسیا به انرژی اصلی‌ترین انگیزه و دلیل برای افزایش قیمت نفت به ۱۰۰دلار در هر بشکه است. همچنین آسیا به خاطر نیروگاه‌هایی که بیشتر با سوخت ذغال‌سنگ و با تکنولوژی فعالیت قدیمی می‌کنند که مربوط به دهه ۱۹۵۰ است، بیشترین سهم را در تولید گازهای گلخانه‌ای و گرم شدن زمین دارد. چین و هند عوامل اصلی این آلودگی هستند. این دو کشور این روزها به فکر استفاده از تکنولوژی قدیمی سبز به ویژه در ساختار شهرها افتاده‌اند. دانشمندان و کارشناسان آب و هوایی در غرب معتقدند، موفقیت در جلوگیری از گرم شدن کره زمین به شهرهای آسیایی بستگی دارد.

اما چرا این کار از آسیا شروع شده و باید بشود؟ دلیل آن این است که آسیا سرعت پرشتابی در رشد اقتصادی دارد و از سوی دیگر با جمعیت بالا و رو به رشد شهرنشین خود، کانون شهرنشینی در قرن ۲۱ است. غرب اکنون تلاش می‌کند تا آسیا خطاهای غرب را در شهرنشینی تکرار نکند و در مسیری جدید گام بردارد. مهاجرت از روستا به شهر اکنون موجب شده تا میلیون‌ها آسیایی در سال خانه و زمین کشاورزی خود را ترک کرده و در آپارتمان‌هایی ساکن شوند که تلویزیون، یخچال و دستگاه تهویه دارد. هر روز تعداد بیشتری از مردم به یکی از ضروری‌ترین و آلوده‌کننده‌ترین ابزار زندگی شهری، یعنی خودرو روی می‌آورند. اگر این الگو ادامه یابد، تا سال ۲۰۲۰ چین به تنهایی نیمی از ذغال‌سنگ دنیا را وارد می‌کند و شاهد تردد بیش از ۱۵۸میلیون خودرو در راه‌ها و جاده‌های خود خواهد بود. اکنون تعداد این خودروها ۳۰میلیون دستگاه است.

به همین دلیل اکنون گزینه استفاده از ساختمان‌های سبز بهترین گزینه پیش روی آسیاست. تکنیک و تکنولوژی که در ساخت این ساختمان‌ها به کار می‌رود نه بسیار پیچیده است و نه هزینه بر. با ساخت این ساختمان‌ها در شهرهای آسیایی، مصرف انرژی در این شهرها ۳۰ تا ۵۰درصد کمتر از گذشته خواهد شد. این درحالی‌ است که هزینه ساخت‌وساز هم کمتر می‌شود. چندی پیش در سنگاپور کنفرانسی به همین منظور درباره ساختمان‌های پایدار برگزار شد. در این کنفرانس اعلام شد که امروزه شهرها نیمی از مصرف انرژی کل دنیا را به خود اختصاص می‌دهند. اما همین شهرها می‌توانند عامل اصلی اندوخته کردن انرژی و صرفه‌جویی در آن باشند. در این کنفرانس نتایج تحقیقی اعلام شد که راه‌های کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای را تا سال ۲۰۳۰ در جهان بررسی کرده بود. این تحقیق نشان می‌داد که با استفاده از تکنولوژی‌های سبز در کار ساختمان‌سازی، یا حتی راه‌های ساده‌تری مانند بنا کردن یک ساختمان در موقعیتی مناسب در شهر که از نور و باد کافی برخوردار است، می‌توان تا ۷۵درصد در تولید گاز گلخانه‌ای و مصرف انرژی صرفه‌جویی کرد.

اما رونق ساخت ساختمان‌های سبز در کل جهان مدیون کشوری است که خود از امضای پیمان محیط‌زیستی کیوتو خودداری کرده و همچنان جمعیت آن انرژی بالایی را مصرف می‌کنند، یعنی آمریکا. در آسیا، در هر جا که ساختمانی سبز ساخته می‌شود می‌توان سایه نفوذ آمریکا را دید. بخش عمده‌ای از تکنولوژی که در ساخت ساختمان‌های سبز به کار می‌رود از آمریکا آمده است.

هند در میان کشورهای آسیایی بیشترین علاقه را به ساخت ساختمان‌های سبز نشان می‌دهد. واقعیت آن است که موضوع ساختمان‌ سبز در هند به زمان ماهاتما گاندی بازمی‌گردد. او زمانی خانه خود را از رشته‌های بافته شده چوب ساخت. اکثر هندی‌ها در همان زمان خانه‌های خود را از مواد و مصالح محلی می‌ساختند. سقف و دیوار این خانه‌ها در زمستان گرما ایجاد می‌کرد و در تابستان سرما. از سال ۲۰۰۳، نزدیک به ۳۰ پروژه ساختمانی در هند از سازمان محیط‌زیست این کشور جایزه دریافت کرده‌اند. هند صاحب اولین فرودگاه سبز شده که البته در شهر حیدرآباد مراحل پایانی ساخت را می‌گذراند.

سنگاپور هم مجموعه مسکونی ۷۱۲ واحدی را ساخته که به شیوه سبز ساخته شده است. در این مجموعه عظیم ساختمانی، گرمای خورشید از طریق سقف و دیوارها جذب می‌شود. همچنین پارکینگ ماشین‌ها هم با استفاده از سایه درختان مسقف شده است. پنجره‌ها در محور شمال - جنوب ساخته شده و برج‌های باریک ساختمانی این مجموعه امکان را برای وزش باد در میان واحدها فراهم می‌کند. ۸۰درصد از واحدهای این پروژه ساختمانی به فروش رفته است. چالش بعدی آسیا و دنیا این است که ساخت چنین ساختمان‌هایی را به جای موارد تک و معدود، به یک الگو تبدیل کنند. رهبران کشورهای آسیایی در آغاز هر سال در سخنرانی‌هایی که در آن به تدوین سیاست‌های سالانه‌شان می‌پردازند، از موضوع ساختمان‌های سبز و استفاده از این تکنولوژی در شهرها سخن به میان می‌آورند. این فقط به آسیا محدود نیست. در انگلیس دولت اعلام کرده که همه ساختمان‌هایی که بعد از سال ۲۰۱۶ ساخته می‌شوند بدون رعایت قوانین و مقررات محیط‌زیستی پروانه ساخت دریافت نخواهند کرد. این مقررات شامل رعایت استاندارد استفاده از آب، مصالح ساختمانی و مصرف انرژی می‌شود که طی ۹ سال آینده حتما سخت‌تر می‌شود.