لایحه ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن چندی پیش در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی نمایندگان قرار گرفت که براساس یکی از بندهای این لایحه وزارت مسکن به تهیه طرح جامع ۲۰ ساله مسکن ملزم شده است؛ این در حالی است که پیش از این، طرح جامع مسکن نوشته شده بود و به گفته کارشناسان امر درخصوص طرح و برنامه در بخش مسکن کمبودی وجود ندارد و باید به موضوعات اجرایی در رفع معضلات این بخش پرداخت. برخی کارشناسان در این زمینه معتقدند تدوین طرح و برنامه صورت مساله را روشن می‌کند، اما باید به دنبال سیاست‌گذاری در این بخش بود. در برنامه ضعف نداریم، سلیقه‌ای عمل می‌کنند

محمدعلی پورشیرازی، کارشناس مسکن در این باره به ایسنا گفت: به اندازه کافی طرح و برنامه در بخش مسکن تدوین شده و در زمینه قوانین و مقررات و طرح‌های کلان کمبودی نداریم، بلکه ضعف در سلیقه‌ای عمل کردن و برخی سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ است. وی افزود: وقتی می‌خواهیم قانون یا طرحی را به مرحله اجرا درآوریم، روح حاکم بر آن را در نظر نمی‌گیریم که با چه هدفی این طرح تدوین شده و می‌خواهد به چه نیازی پاسخ دهد، بلکه براساس تصمیمات فردی که از سلیقه ناشی می‌شود وارد میدان عمل می‌شویم. این عضو هیات‌مدیره انجمن شرکت‌های ساختمان ایران تصریح کرد: وقتی در هر دوره برنامه جدیدی را سرلوحه امور اجرایی قرار می‌دهیم آن وقت چه توقعی می‌توان داشت که تدوین طرح‌های جامع به نیاز‌های بخش مسکن پاسخ دهد، در حالی که هر روز با تدوین طرح و آیین‌نامه‌های گوناگون مسائل این حوزه را پیچیده‌تر می‌کنیم و از اصل ماجرا غافل می‌مانیم.

طرح جامع داریم، برنامه‌های کوتاه‌مدت نداریم

براساس این گزارش حمیده امکچی، کارشناس مسکن، نیز در این زمینه معتقد است: معمولا هر کشوری براساس توان و امکاناتی که در اختیار دارد طرح‌های کلی را برای ساماندهی بخش مورد نظر تدوین می‌کند که داشتن طرح و اصول کلی در بخش مسکن سبب می‌شود در برنامه‌های اجرایی موفق‌تر عمل کنیم. وی گفت: با توجه به اینکه طرح جامع مسکن خطوط کلی در بخش مسکن را تعیین کرده و زمانبندی خاصی مدنظر ندارد، بر این اساس ضرورت دارد تدوین طرح‌های میان مدت و کوتاه مدت در هر دوره به لحاظ زمان‌بندی در نظر گرفته شود.

موازی‌کاری بس است، به فکر برنامه‌های اجرایی باشیم

سیدشمس‌الدین مجابی نیز درباره مصوبه جدید مجلس در خصوص تدوین طرح جامع ۲۰ساله مسکن به ایسنا گفت: تدوین طرح با زمان‌بندی خاص می‌تواند در رفع مشکلات بخش مسکن موثر باشد، اما نباید از برنامه‌های اجرایی غافل ماند. این کارشناس مسکن افزود: در شرایط فعلی با توجه به افزایش جمعیت، تدوین یک طرح ضربتی با سازوکارهای اجرایی بسیار ضروری است؛ چراکه طرح‌های جامع بیشتر برای برنامه‌ریزی‌های درازمدت در این عرصه در نظر گرفته می‌شوند. مجابی خاطرنشان کرد: نباید در کنار طرح‌ها از برنامه‌های اجرایی غافل ماند؛ چراکه تنها با تکیه بر طرح‌ها نمی‌توان مشکلات این بخش را رفع کرد. بر این اساس به جای موازی‌کاری و تدوین طرح‌های متعدد بهتر است به برنامه‌های اجرایی بپردازیم تا مشکل پیش روی مسکن هرچه زودتر رفع شود. وی تاکید کرد: اگر طرح‌های درازمدت را در بخش مسکن تدوین می‌کنیم باید با توجه به رویدادها و وقایع پیش رو هر ساله بازنگری شوند و به تناسب آن برنامه‌ریزی‌ها انجام گیرد.

کلی‌گویی نکنیم

یک عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز معتقد است: تدوین برنامه درازمدت با زمان‌بندی خاص در بخش مسکن الزامی است و نمی‌توان این مساله را نادیده گرفت؛ اما تدوین طرح با زمان‌بندی خاص باید سال‌ها پیش مورد توجه قرار می‌گرفت تا در برخورد با بحران مسکن که امروز گریبان‌گیر جامعه شده است راه‌حلی را ارائه می‌کرد.

بیت‌ا... ستاریان با بیان این‌که تدوین طرح جامع باید از ۲۰ سال پیش مورد توجه قرار می‌گرفت، تصریح کرد: اگر از سال‌ها قبل طرحی با دورنمای ۲۰ ساله داشتیم در نتیجه امروز می‌توانستیم به سرعت بحران مقطعی را رفع کنیم؛ چراکه همواره بخش مسکن با بحران‌های دوره‌ای مواجه است و پس از یک دوره آرامش، بروز این بحران طبیعی است که تنها چاره آن برنامه‌ریزی درازمدت است که در آن راه‌کارهای اجرایی در نظر گرفته شده باشد.

به عقیده این کارشناس مسکن باید در زمینه برنامه‌ریزی در بخش مسکن طوری عمل کرد که آن طرح در زمان بحران بتواند زمینه تعادل را فراهم کند، اما متاسفانه طرح‌هایی که تاکنون در بخش مسکن تدوین شده تنها کلی‌گویی بوده و مسائل کلان را در نظر گرفته است.

باید وارد مرحله عملیاتی رفع مشکل مسکن شد

براساس این گزارش فردین یزدانی، کارشناس مسکن نیز بیان کرد: تاکنون طرح و برنامه به اندازه کافی در بخش مسکن تدوین شده است؛ آنچه نیاز داریم وارد شدن به بخش عملیاتی و اجرایی برای رفع بحران مسکن است. به عقیده‌ وی بسیاری از مشکلات بخش مسکن به مسائل اقتصاد کلان کشور برمی‌گردد و نمی‌توان انتظار داشت معضلات بخش مسکن رفع شود و با افزایش قیمت‌ها مواجه نشویم. باید بخش مسکن را در مجموعه تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی در نظر گرفت؛ چراکه این موضوع سبب می‌شود بسیاری از مشکلات این بخش که نشات گرفته از مسائل اقتصادی است، رفع شود.

لزوم سیاست‌گذاری خاص

پیروز حناچی نیز اعتقاد دارد: طرح‌های جامع شیوه‌های تامین منابع، هماهنگی زیرساختی و جنبه‌های پشتیبانی و حقوقی در بخش مسکن را تعیین می‌کنند و باید تدوین آنها در دوره‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد.

این کارشناس عنوان کرد: هر اندازه تدوین طرح و برنامه با دیدگاه عملیاتی در حوزه مسکن در نظر گرفته شود، بازهم نیاز به طرح‌های جامع و کلان دیده می‌شود؛ چراکه مسکن هنوز کالای گرانی در کشور به شمار می‌آید.

وی خاطرنشان کرد: تدوین طرح و برنامه صورت مساله را روشن می‌کند، اما باید به دنبال سیاست‌گذاری خاصی در این بخش بود که بتواند نیاز مقطعی متقاضیان را پاسخ بدهد.