برای بررسی رفتار مصالح ساختمانی در برابر حریق
آزمایشگاه‌آتش راه‌اندازی می‌شود
گروه مسکن- میترا یافتیان: قرارگیری کشور ایران بر روی کمربند آلپ - هیمالیا موجب شده تا هر از چند گاهی زمین‌لرزه‌ای ویرانگر بخشی از این سرزمین را به لرزه در آورده و تعداد زیادی از هموطنانمان را به کام نیستی کشاند و یکی از خطرات مهم ناشی از آن وقوع حوادث آتش‌سوزی به علل مختلف نظیر اتصالات برقی یا انفجار گاز است ضمن اینکه پس از زلزله با توجه به شکست احتمالی خطوط لوله آب شهری و نیز واکنش های عجولانه مردم، امکان مقابله به موقع با حریق بسیار کاهش می‌یابد. مهندس سعید بختیاری، عضو هیات علمی‌مرکز تحقیقات و مسکن در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با اعلام این مطلب افزود: علاوه بر این مظاهر توسعه شهری و صنعتی نظیر جمعیت زیاد، ساختمان‌های بلند، وجود خطوط گاز شهری، وجود انبارهای بزرگ کالا، مخازن بزرگ ذخیره سوخت، وجود کوره‌ها و فرآیندهای حرارتی در کارخانه‌ها و بسیاری موارد دیگر نیز می‌تواند خطرپذیری یک شهر را از نظر وقوع و گسترش حریق‌های ناشی از زلزله به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
وی تصریح کرد: اگر چه وقوع حوادث وسیع آتش‌سوزی به صورت فاجعه پس از وقوع زلزله قطعی نیست و این امکان هم وجود دارد که چنین حادثه‌ای رخ ندهد، با این وجود نمی‌توان امکان آن را نادیده گرفت و در کشوری مثل ایران که به طور مداوم در معرض تهدید زلزله‌های بزرگ قرار داشته و دوران توسعه را در دهه‌های اخیر تجربه کرده، چاره‌ای جز این نیست که همگام با فعالیت‌های لازم برای مقابله با خسارات زلزله، حداقل در شهرهای بزرگ آمادگی روبه‌رو شدن با وقایع حریق نیز وجود داشته باشد.
به این لحاظ وقوع چنین حوادثی را در یک شهر با جمعیت چند میلیون نفری و یا در مناطق صنعتی که در مناطق زلزله‌خیز واقع شده‌اند، باید کاملا محتمل تلقی کرد زیرا احتمال وقوع حریق‌های بزرگ و متعدد پس از زلزله، به خصوص در مناطق بزرگ شهری و صنعتی زیاد است و مطالعات نشان می‌دهد که حریق‌های گسترده پس از زلزله غالبا بلافاصله پس از آن رخ نداده‌اند، بلکه شرایط پس از زلزله و عدم وجود امکانات یا در نظر نگرفتن تمهیدات ایمنی، زمینه را برای وقوع حریق‌های مکرر یا گسترش ابعاد حریق پس از زلزله فراهم کرده است، بنابراین لازم است تا با اتخاذ تدابیر موثر و عملی از وقوع این حوادث و شدت آنها تا حد امکان کاسته شود.
مدیر بخش آتش مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان افزود: در عین حال یکی از مسائل و خلاءهای فنی مهم در کشور ما، عدم وجود مقررات کامل و آزمایشگاه‌های آتش مجهز است. تجربیات وقایع حریق ناشی از زلزله در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که اصولا در بسیاری از اوقات، تعداد آتش‌سوزی‌ها بلافاصله پس از زلزله زیاد نبوده، اما وجود برخی شرایط باعث شده تا این تعداد محدود آتش‌سوزی به سرعت گسترش یافته و حتی باعث ایجاد حریق‌های بزرگ در سطح وسیعی از شهر شود، بنابراین عدم وجود مقررات کامل و مناسب ایمنی ساختمان‌ها در برابر آتش و یا عدم توجه به رعایت این مقررات می‌تواند به گسترش خسارات ناشی از حریق در شرایط عادی و یا در هنگام زلزله منجر شود.
به اعتقاد وی، استفاده از مصالح مناسب، محافظت سازه در برابر آتش به وسیله پوشش‌های محافظ، در نظر گرفتن دسترسی نیروهای آتش‌نشانی به ساختمان‌ها، پیش‌بینی امکانات مستقل و کمکی اطفای حریق در ساختمان‌ها نظیر شبکه‌های بارنده خودکار، لوله‌های آتش‌نشانی، و کپسول‌های آتش‌نشانی، حریق‌بندی روزنه‌ها و فضاهای خالی و... از دیگر مسائلی است که از این منظر حائز اهمیت است. لذا مقررات و دستورالعمل‌های محافظت در برابر آتش برای ساختمان‌ها باید با توجه به شرایط کشور تهیه و اجرا شود.
وی افزود: همچنین لازم است تا استانداردهای ایمنی حریق شامل روش‌های آزمون و طبقه‌بندی، استاندارد ویژگی‌های محصولات ایمنی حریق و آیین کارهای مربوطه تکمیل شوند.
وی اضافه کرد: البته مقررات به تنهایی نمی‌تواند تضمین اجرایی داشته باشد و برای این منظور لازم است در ایران نیز تا برای کنترل مشخصات استانداردهای حریق، آزمایشگاه‌های رفتار مواد در برابر آتش، مقاومت در برابر آتش و کنترل سیستم‌های کشف و اطفای حریق ایجاد شوند تا امکان نظارت و کنترل اجرای مقررات و استانداردها وجود داشته باشد، در غیر این صورت امکان اجرا و نظارت دقیق بر مقررات و استانداردهای ایمنی در برابر آتش وجود نخواهد داشت.
وی یادآور شد: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن از چند سال پیش برای تهیه مقررات و استانداردهای لازم و نیز تجهیز آزمایشگاه آتش اقدام کرده و براساس آن تعدادی از دستگاه‌های آزمایشگاه آتش تهیه شده، اما تهیه و تجهیز قسمت عمده آنها جزو برنامه‌های آتی مرکز قرار دارد که امیدواریم با توجه و حمایت بیشتر مسوولان، شاهد تجهیز و راه‌اندازی آزمایشگاه‌های کامل آتش در این مرکز باشیم.
وی تاکید کرد: بدون این آزمایشگاه‌ها، امکان ارزیابی کامل محصولات ساختمانی مورد استفاده در کشور به لحاظ نوع رفتار و یا مقاومت آنها در برابر آتش وجود ندارد و بسیاری از مقررات لازم را عملا نمی‌توان تدوین یا اجرا کرد و به‌تبع آن نبود چنین سیستم‌هایی به معنای عدم رعایت مقررات ایمنی در برابر آتش در ساختمان‌ها و امکان تهدید جان و دارایی‌های موجود در آنها خواهد بود، زیرا بدون آزمایش، نمی‌توان رفتار انواع مصالح نازک‌کاری، کفپوش، نما و نیز مقاومت انواع سیستم‌های ساختمانی سازه‌ای، کف، سقف، دیوار، در یا غیره (با مصالح مختلف) را در برابر آتش تعیین و کنترل کرد.
همچنین باید در نظر گرفت که امروزه بسیاری از سیستم‌ها و مصالح با قابلیت اشتعال بالا (از جمله مصالح پلیمری جدید) در انواع ساختمان‌های تجمعی، سالن‌ها، سینما، تئاتر، هتل‌ها، پاساژهای تجاری یا ساختمان‌های بزرگ به کار می‌روند که در صورت وقوع آتش‌سوزی می‌تواند منجر به خسارات و تلفات فراوان شوند، لذا برای کنترل روند فعلی در کشور بهره‌گیری از آزمایشگاه‌های کامل ضروری است ضمن اینکه نباید فراموش کرد که برخی از سازه‌ها مانند سازه‌های فولادی، در برابر آتش بسیار ضعیف هستند و یک آتش‌سوزی نسبتا شدید می‌تواند باعث ریزش آنها و ریزش کل ساختمان شود، درحالی که با طراحی مناسب و محافظت این سازه‌ها به وسیله مواد و پوشش‌های محافظ می‌توان از وقوع بسیاری از مسائل پیشگیری کرد. البته تحقق آن نیز مستلزم رفع نیاز کشور ما به مقررات، استاندارد و آزمایشگاه مربوطه برای این امر است.
وی در پایان از انجام پروژه‌ای در زمینه حوادث حریق ناشی از زلزله در جهان به سفارش کارگروه تخصصی زلزله و لغزش لایه‌های زمین (وابسته به ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور) توسط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن خبر داد و گفت: به زودی نتایج حاصل از اجرای این پروژه در قالب یک گزارش توسط این کارگروه منتشر می‌شود.
ارسال نظر