اولین ساختمان مجهز به توربین بادی در بحرین

برخی کشورهای نفت‌خیز از پول نفت برای کارهای عجیب و پرهزینه استفاده می‌کنند

سه توربین بادی، ۱۰ تا۱۵ درصد از برق برج تجارت جهانی بحرین را تامین می‌کند نیلوفر قدیری

کشورهای نفت‌خیز حاشیه خلیج‌فارس در تلاشند تا از نفت این ثروت تمام‌شدنی برای سرمایه‌گذاری‌های ماندگار و با ارزش بهره ببرند.

در امارات ساخت برج‌های سبز (ماندگار با محیط زیست) رونق گرفته و شرکت‌های ساختمانی از اروپا و آمریکا تکنولوژی‌های پیشرفته برای ساخت تجهیزات فنی و سرمایشی و گرمایشی در این برج‌ها به کار می‌برند. در بحرین اما از جدیدترین روش برای تامین برق دو برج اداری-تجاری استفاده شده است.

توربین بادی که تاکنون به عنوان یک منبع تامین انرژی برق در شهرهای بادخیز جایگزین نیروگاه‌ها بوده با ابتکار معمار برجسته شرکت ساختمانی اتکینز در برج تجارت جهانی در بحرین نصب شده تا به عنوان روش جدید تامین انرژی برق در ساختمان‌های نسل امروز به کار گرفته شده است. این برج با امکانات در قسمتی از ساحل بحرین که سرعت باد در آن بیشتر از مناطق دیگر است، احداث شده است.

اکنون اولین ساختمان دنیا که توربین‌های بادی بخشی از سازه آن است در بحرین آخرین مراحل ساخت را می‌گذراند تا مرکز تجارت جهانی این کشور شود. این پدیده در کلام ممکن است آسان به نظر بیاید، اما ساختار آن پیچیده است.

ساختن اولین ساختمان دنیا با توربین‌های بادی عظیم، آن هم در کشوری که روی ثروت نفت قرار گرفته، در ظاهر فکر غیرعاقلانه‌ای به نظر می‌رسد. بحرین آنقدر نفت دارد که دستگاه‌های عظیم تهویه و خنک‌کننده در این کشور و کشورهای همسایه، بتوانند ۲۴ ساعته با قدرت تمام و بدون هیچ مشکلی با گرمای بالای ۵۰ درجه سانتیگراد بجنگد، اما همین نفت به این کشورها قدرت و ثروت کافی برای امتحان کردن کارهای عجیب و پرهزینه را می‌دهد.

ماجرای این ساختمان عجیب و یگانه در بحرین هم از آنجا آغاز شد که یک ثروتمند عرب که خواسته ناشناس بماند، از شوان کیلا معمار برجسته و مدیر هنری شرکت ساختمانی اتکینز خاورمیانه دعوت کرد تا از تکه زمینی در منامه در نزدیکی ساحل خلیج‌فارس دیدن کند. در این دیدار پیشنهاد ساختن این ساختمان ویژه مطرح شد. همزمان با حضور آنها در محل، باد شدیدی می‌وزید و ایده بناکردن ساختمانی که این باد دریایی را درو کند، کامل شد.

در بحرین در گذشته طرح‌هایی برای بهره بردن از انرژی خورشیدی شروع شده بود، اما کسی به فکر استفاده از انرژی باد آن هم در بطن ساختار ساختمان نبود. انرژی خورشیدی پنج‌برابر گران‌تر از انرژی باد است.

مهندس کیلا و گروهش باید ثابت می‌کردند که این کار جواب می‌دهد، زیرا در گذشته چنین کاری انجام نشده‌بود. آنها تحقیقات خود را آغاز کردند و به جمع‌آوری نمونه‌هایی با حداکثر شباهت به نمونه ساختمان مورد نظر پرداختند. طرح سیستم‌های کنترلی، پل‌های مخصوص نصب توربین‌های بادی و خود توربین‌های عظیم بادی تهیه شد. این تحقیقات بیش از ۵ سال به طول انجامید. تحقیقات نشان می‌داد که نزدیک به ۷۰درصد از بادهایی که از خلیج‌فارس به ساحل بحرین می‌وزد، در حد فاصل ۶۰ درجه‌ای ساحل فرود می‌آید. به همین دلیل قرار شد این ساختمان به صورت مجموعه‌ای از دو سازه موازی ساخته شود که توربین‌های بادی مانند پلی این دو بازو را به هم متصل کند. فاصله بین این دو ساختمان در قسمت جلو ۱۲۰ متر و در قسمت عقب ۳۰ متر است. به این ترتیب حداکثر میزان باد به این توربین‌ها برخورد می‌کند. طراحی ساختمان‌ها هم به گو‌نه‌ای است که نه تنها سرعت باد را می‌افزاید بلکه جریان آن را به سمت توربین‌ها هدایت می‌کند. سه توربین واقع شده بین این دو ساختمان با یک سرعت می‌چرخد و به همین دلیل جریان برق تولید شده توسط آنها یکسان است.

پیش از ساخته شدن این ساختمان ابهامات زیادی وجود داشت. سر و صدای ناشی از چرخیدن توربین‌ها برای ساکنان ساختمان؛ فشار بار توربین‌ها به دو ساختمانی که قرار است این توربین‌ها در جایگاه پل، آنها را به هم وصل کند؛ تاثیر رعد و برق و حرکت پرندگان بر حرکت توربین و ده‌ها نکته دیگر که فهرست آن به ۲۰۰ مورد رسیده‌بود. همه این سناریوها با در نظر گرفتن مسائل خطر و ریسک ناشی از آن مورد بررسی قرار گرفت. در این توربین‌ها لنزهایی کار گذشته شده که وقتی نزدیک شدن یک شی مانند پرنده یا وجود رعد و برق را تشخیص می‌دهد، دستور خاموش شدن خودکار توربین‌ها را صادر می‌کند. صدای توربین‌ها هم با دستگاه کنترل صوتی که درون آنها کار گذاشته شده‌بود، تا حد زیادی کنترل شد. برای اولین بار در ماه آوریل این توربین‌ها به کار انداخته شد تا فعالیت آن و اشکالاتی که برطرف شده امتحان شود. کار ساخت این ساختمان تا پایان سال جاری میلادی به پایان می‌رسد.

هر کدام از این سه توربین ۲۲۵ کیلو وات برق تولید می‌کنند که در مجموع ظرفیت تولید برق آنها به ۶۷۵ کیلووات می‌رسد. محاسبات نشان می‌دهد که این توربین‌ها ۱۰ تا ۱۵درصد از نیاز این ساختمان به انرژی را تامین می‌کند. معلوم نیست که عمر این توربین‌ها چقدر خواهد بود، اما سازندگان آن می‌گویند که چون از نظر جغرافیایی این ساختمان در مکانی واقع شده که سازه‌ای در اطراف آن نیست و باد تمیز از این توربین‌ها عبور می‌کند، شاید عمر آنها تا ۲۰ سال برسد.