لیلا درخشان

رویداد تخریب ساختمان در سعادت‌آباد ناشی از عملکرد مهندسان است و جامعه متخصصان بیش از این به مردم بدهکار هستند. در میزگرد آسیب‌شناسی حادثه ۱۰ تیر ساختمان سعادت‌آباد، رییس هیات مدیره انجمن مفاخر معماری ایران در جمع خبرنگاران با اعلام این خبر خاطرنشان کرد: در حال حاضر وضعیت صنعت ساختمان در کشور ما در حد صفر است و ما امروز با اطلاعات ۴۰۰ سال پیش ساختمان‌سازی می‌کنیم.

سید علیرضا قهاری افزود: پس از وقوع حادثه تلخ سعادت‌آباد اطلاع‌رسانی در این باره اوج گرفت و صدا و سیما اقدام به دعوت از مسوولان امر کرد و آنها هم اقدام به بحث و جدل و برخورد کردند، اما به نظر می‌رسد جامعه متخصصان بیش از این به مردم بدهکار هستند.

وی تصریح کرد: یکی از فاکتورهای موثر در وقوع حوادثی چون حادثه سعادت‌آباد را باید در بین قشر متخصصان جست‌وجو کرد و متاسفانه اخلاق مهندسی هم وجود ندارد و امضای برگه توسط مهندسانی که حتی ساختمان را ندیده‌اند، حاکی از افول اخلاق مهندسی در کشور است.

به گزارش دنیای اقتصاد این کارشناس معماری افزود: چندی پیش وقتی که در کشور ژاپن زلزله‌ای رخ داد، متخصصان دانشگاه خود را به عنوان مقصر اصلی خسارات ناشی از زلزله اعلام کردند و متعاقب این مساله به مدت ۱۰ سال دستگاه‌های متولی با همکاری هم سعی کردند نقاط ضعف پیرامون این معضل را رفع کنند و نتیجه این شد وقتی چند سال بعد دوباره زلزله آمد تنها یک نفر جان باخت.

وی با تاکید بر اینکه کشور ایران از لحاظ بلایای طبیعی چون سیل، زلزله و توفان جزو ۱۰ کشور اول دنیا است، گفت: انجمن مفاخر معماری ایران از سال ۱۳۸۷ مدت ۱۰ سال را به عنوان دهه ارتقای صنعت پیشنهاد داده است که اگر این مساله عملی شود این اتفاق برنامه‌ای فرا دولتی می‌شود که براساس آن می‌توان در پنجمین برنامه توسعه کشور پایه‌های ارتقای صنعت ساختمان را به شکل نهادینه اجرا کرد.

در همین حال در ادامه این نشست دبیر شورای فناوری معماری-انوشه منصوری- با انتقاد از اینکه همیشه در وقوع حوادث یک نفر به عنوان مقصر اصلی شناخته می‌شود، گفت: مقصر شناختن یک فرد یا سازمان به عنوان مسوول واقعه تلخ حادثه سعادت‌آباد دردی را دوا نمی‌کند و سبب حل معضل فقدان اجرای اصول فنی در ساختمان‌سازی کشور نمی‌شود، بلکه ضروری است که عزم جدی برای حرکت به سمت ساخت و ساز کیفی از سوی متخصصان صورت گیرد.

تخریب ساختمان‌های کلنگی ضوابط دارد

در همین حال در ادامه این میزگرد معاون مرکز تحقیقات و مسکن یکی از عوامل مهم در بروز حادثه‌هایی مثل حادثه سعادت‌آباد را ناشی از تخریب غیراصولی ساختمان‌ها دانست و گفت: تخریب ساختمان‌های کلنگی هم دارای اصول و ضوابط خاصی است، این در حالی است که بسیاری از کارگران و حتی مهندسان آموزش‌های لازم را در این زمینه ندیده‌اند.

طیبه پرهیزگار خاطرنشان ساخت: ضروری است که آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای همه دست‌اندرکاران ساخت و ساز از کارگران تا تکنسین‌ها جدی تلقی شود و برای عملی کردن این امر فرهنگ‌سازی در همه مقاطع آموزشی از مقطع دبیرستان یا حتی پیش از آن می‌تواند بسترهای ارتقای صنعت ساختمان را در پی داشته باشد.

این مقام مسوول درباره حادثه سعادت‌آباد گفت: تمهیدات لازم رعایت نشده بود و در نتیجه آن حادثه نیز رخ داد. پرهیزگار افزود: پس از وقوع زلزله منجیل و رودبار اتفاقات مثبتی از لحاظ تدوین قوانین در این زمینه به وقوع پیوست که از جمله آن می‌توان به آیین‌نامه استاندارد ۲۸۰۰ از سوی مرکز تحقیقات اشاره کرد که هیات دولت نیز آن را مصوب و به وزارت کشور و شهرداری‌ها ابلاغ کرد.

معاون مرکز تحقیقات و مسکن خاطرنشان ساخت: در همین حال پس از وقوع زلزله بم تا لحظه حاضر از لحاظ تولید علم و دانش در امر ساختمان وقایع مثبتی رخ داده است؛ به طوری که برخی از کشورها وقتی به ما در این زمینه رجوع می‌کنند از اینکه ما در امر ساخت و ساز به روز هستیم، متعجب می‌شوند.

پرهیزگار اظهار داشت: در واقع هم‌اکنون در عرصه تولید دانش حرکت‌های زیادی رخ داده است، اما شاید تمهیدات لازم برای اجرای آن در حد مطلوب به وجود نیامده است. وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در حال حاضر مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ۲۴ سیستم ساخت و ساز را با استفاده از فن‌آوری‌های نوین تایید کرده است و این امر حاکی از حرکت به سوی تدوین استانداردها در این عرصه است.

وی افزود: شعار وزارت مسکن این است که کشور ما به تولید سالانه ۵/۱میلیون واحد مسکونی نیاز دارد، اما باید در نظر داشت که برای صنعتی‌سازی در امر ساختمان باید سه فاکتور سرعت زیاد، کیفیت خوب و هزینه‌های حداقل را در نظر گرفت.

خرید خلاف از شهرداری یعنی نقض مقررات

از سوی دیگر در ادامه این نشست دبیر جامعه تولیدکنندگان و سازندگان نورد سرد گالوانیزه نیز خاطر نشان کرد: ساخت ۵/۱ میلیون واحد مسکونی باید براساس فن‌آوری‌های نوین صورت گیرد و در این راستا نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید اقدام به شناسایی نیازهای جامعه کنند و در جهت رفع آن از طریق ارائه طرح‌ها و مصوبه‌ها اقدام کنند.

احمد فرخی افزود: خرید خلاف توسط افراد از شهرداری‌ها به معنی نقض مقررات و نادیده گرفتن آنها است و ضروری است با این پدیده برخورد جدی شود.

وی گفت: مسوولان اجرایی باید ضمن ارزش دادن به نظرات متخصصان در اجرای تصمیمات خود با آنان تعامل بیشتری داشته باشند.

این کارشناس خاطر نشان کرد: قبل از وقوع حادثه‌های تلخی مثل حادثه سعادت‌آباد باید با تدوین مقررات لازم اقدامات بازدارنده را عملی ساخت تا امنیت جانی افراد تضمین شود.

ضرورت بازنگری در مقررات سازمان نظام مهندسی

در همین حال در ادامه این میزگرد مدیر قطب علمی فن‌آوری معماری دانشگاه تهران نیز با انتقاد از تداوم ساخت‌وساز به روش‌های سنتی گفت: در حالی که نهادهای مختلفی در این بخش تشکیل شده‌اند، اما تاکنون مشکلات در این عرصه برطرف نشده است.

حامد مظاهریان گفت: شهرداری تهران سال پیش برای ساخت‌وساز در فضایی به مساحت ۲۷میلیون متر مربع اقدام به صدور جواز کرد و در صورتی که مساحت هر واحد مسکونی را ۱۰۰ متر مربع در نظر بگیریم برای احداث ۲۰۰هزار آپارتمان مجوز صادر شده است.

مظاهریان خاطر نشان کرد: بیش از یک دهه از تشکیل سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان در سطح کشور می‌گذرد و در نتیجه بازنگری در مقررات این ساختمان و جایگاه آن امری ضروری است تا این سازمان تبدیل به سازمانی کارآمد شود.

مظاهریان گفت: متاسفانه در حال حاضر در صنعت ساختمان کشور محدوده صلاحیت مسوولان معلوم نیست و این عرصه باید مورد تجدیدنظر و بازنگری قرار گیرد.

گفتنی است، میزگرد آسیب‌شناسی حادثه سعادت‌آباد تهران و ضرورت ارتقای صنعت ساختمان قرار بود با حضور نمایندگانی از شهرداری تهران، سازمان نظام مهندسی، وزارت مسکن و شهرسازی و سایر سازمان‌های مربوطه برگزار شود که این اتفاق عملی نشد.