ضوابط ساخت و ساز در طرح جامع تهران
دنیای اقتصاد محتوای طرح جامع تهران را بررسی می‌کند
ضوابط و محدودیت‌های جدید ساخت و ساز در تهران
فرید قدیری
اعمال محدودیت ساخت و ساز در شیب‌های تند شمال تهران
وابستگی حکومت مرکزی به تهران کاهش می‌یابد
اعمال محدودیت گسترش سکونت در مناطق 21 و 22
طرح جامع تهران ۱۰ موضوع کلی و در عین حال مهم در تهران را هدف قرار داده و با تعیین یکسری ضوابط و محدودیت‌ها، قصد دارد کلان‌شهر تهران را برای زندگی مناسب شهری تا سال ۱۴۰۵ آماده کند.
عمده ماموریت‌ها و برنامه‌ها در این طرح که از آن به عنوان راهبرد مدیریت شهری تهران نیز نام برده می‌شود، مربوط به نحوه ساخت و ساز در تهران است.
نویسندگان طرح جامع با اعتقاد به اینکه بسیاری از مشکلات و معضلات کلان‌شهر تهران در نتیجه رعایت نکردن یکسری ضوابط شهرسازی و ساختمان‌سازی در گذشته بوده است، ضوابط یکسان و هماهنگی را برای نحوه ساخت در کلیه مناطق شهر تهران تعیین کرده‌اند.
طرح جامع تهران به عنوان برنامه راهبردی برای کنترل، مدیریت و اداره کلان‌شهر تهران اوایل بهار امسال ابلاغ شد.
این طرح که سال‌ها نهادهایی همچون شهرداری تهران، وزارت مسکن، شورای عالی شهرسازی و معماری و شورای شهر مشغول تدوین آن بودند، چند هفته قبل از ابلاغ رسمی، توسط رییس‌جمهوری نیز مورد مطالعه و بررسی نهایی قرار گرفت و با اصلاحات جزئی و با توافق دولت و شهرداری ابلاغ شد.
بررسی‌های دنیای‌اقتصاد درباره جزئیات طرح جامع تهران نشان می‌دهد این طرح را می‌توان به 10 موضوع کلی شامل برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز، محدودیت سکونت در برخی مناطق تهران، پیش‌بینی از جمعیت شهر تهران تا سال 1405، امنیت حکومت مرکزی، تغییرات در نوع صنایع قابل استقرار در تهران، عوارض ساختوساز و درآمد شهرداری، بافت‌های فرسوده، تعیین حریم تهران، خدمات شهری و رفاهی و پارکینگ خودرو تقسیم کرد که «طرح» برای هر کدام از این موضوعات ضوابط و محدودیت‌هایی را در نظر گرفته است. گزارش دنیای‌اقتصاد درباره جزئیات طرح جامع تهران را در زیر بخوانید:
برخورد بدون اغماض با
تخلفات ساختمانی
یکی از موضوعاتی که به نظر می‌رسد بسیار مورد تاکید و توجه نهادهای تهیه‌کننده این طرح بوده برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز است. به طوری که در بخش‌های مختلف طرح به عناوین مختلف به آن اشاره شده است. بر این اساس از این پس با هرگونه تخلف در ساختوساز در حریم پایتخت برخورد جدی و همه‌جانبه و بدون اغماض می‌شود و از هرگونه فعل و انفعالی غیررسمی و غیرقانونی در این بخش جلوگیری می‌شود.همچنین طرح جامع، اختیار قانونی داده است برای برخورد با تمامی اشخاص متخلف در ساختوساز اعم از حقیقی و حقوقی دولتی و غیردولتی، تعاونی‌های مسکن وابسته به دستگاه‌های دولتی، عمومی، قوه‌قضائیه، شهرداری، نیروهای مسلح و نهادهای انقلاب اسلامی و موسسات عمومی که املاک و اراضی بزرگ در نقاط مختلف واقع در محدوده و حریم را در اختیار دارند.
حداقل 35 متر مربع
بر مبنای ضوابطی که طرح جامع برای ساختوساز در تهران تعیین کرده است، احداث واحدهای مسکونی کمتر از ۳۵ متر مربع در شهر تهران مجاز نخواهد بود.
با توجه به این که تهران بر روی چندین گسل اصلی و فرعی قرار دارد؛ لذا استقرار ساختمان بر روی گسل‌ها نیز مشمول مقررات ویژه شده است؛ به طوری که استقرار ساختمان‌های مهم و حساس بر روی گسل‌های اصلی زلزله و حریم درجه یک آنها ممنوع خواهد بود.
تدابیر ویژه برای شمال و غرب
همچنین هر گونه ساختمان سازی بر روی زمین‌های ناپایدار و مستعد لغزش محدود می‌شود و در کلیه ساختمان‌ها و تاسیسات زیربنایی ضوابط طراحی و اجرای مربوط به حریم گسل‌های اصلی و فرعی باید اجرا شود.
طرح جامع برای شمال و غرب تهران ضوابط ویژه‌ای تعریف کرده است.
در محله‌هایی از شمال تهران که شیب زمین در آنجا بسیار تند است از ساختوساز جلوگیری به عمل خواهد آمد.در غرب تهران و در مناطق 21 و 22 نیز گسترش سکونت محدود خواهد شد. این محدودیت در گسترش سکونت در پهنه غربی شهر با هدف تمیز دادن بین عرصه کالبدی تهران از پهنه شهری کرج انجام می‌شود.
جمعیت روز تهران ۱/۹میلیون، ساکن ۷/۸میلیون
طرح جامع تهران پیش‌بینی‌هایی از توسعه جمعیت پایتخت و نحوه ساماندهی اسکان جمعیت انجام داده است.
بر این اساس، جمعیت شهر تهران در افق طرح (۱۴۰۵) با رشد طبیعی جمعیت آن و تجربه و تحلیل نتایج آخرین سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، معادل ۷/۸میلیون نفر پیش‌بینی شده است.اما برنامه‌ریزی‌ها برای تامین نیازهای خدمات شهری جمعیت ساکن و شاغل (جمعیت روزانه) بر مبنای جمعیتی معادل ۱/۹میلیون نفر انجام شده است و ظرفیت پذیری سکونت نیز بر مبنای ۲۰درصد مازاد بر پیش‌بینی نیاز در افق طرح برای حدود ۵/۱۰میلیون نفر جمعیت تدارک یافته است.
کاهش وابستگی حکومت مرکزی به تهران
بحث امنیت شهر تهران موضوع مهم دیگری است که در طرح جامع برای آن برنامه‌ریزی شده است.
ضمن این که به نوعی بحث تعیین محلی برای پایتخت نیز در آن دیده می‌شود. در طرح جامع بر تامین امنیت برای شهر تهران به عنوان مرکز حکومتی کشور و ایجاد مراکز امن برای اداره حکومت در شرایط بحران ضمن کاهش میزان وابستگی حکومت مرکزی به تهران با تعدیل اهمیت و حساسیت تهران در ابعاد مختلف تاکید شده است.
صنایع کوچک به تهران می‌آیند
استقبال از صنایع کوچک برای توسعه اقتصادی و رونق فعالیت شهر تهران مورد تاکید طرح جامع تهران است. قرار است صنایع متوسط و کوچک با فناوری بالا و پاک به تدرج جایگزین صنایع بزرگ آلاینده و انبارهای موجود شوند.
در برنامه راهبرد مدیریت شهر تهران پیش‌بینی شده با رونق اقتصادی شهر، باید شهر تهران براساس منابع پایدار اداره شود و سهم درآمد از محل عوارض و تراکم ساخت به تدریج کاهش پیدا کند.
مشوق‌هایی برای نوسازی بافت فرسوده
در طرح جامع سیاست‌های تشویقی برای تجمیع اراضی به‌ویژه در بافت‌های مسکونی در جهت کاهش سهم ریزدانگی پلاک‌های مسکونی دیده شده است تا از این طریق نوسازی بافت‌های فرسوده سرعت بگیرد. این سیاست‌ها عبارتند از:
- حمایت و نظارت بر نوسازی در بافت‌هایی که نیازمند توان‌بخشی و مداخله محدود با اعمال سیاست‌های تشویقی است از طریق ایجاد و به‌کارگیری نهادهای مدیریتی مناسب
- تهیه طرح‌های ویژه توسعه یکپارچه برای محلات و بافت‌های فرسوده.
تعیین حریم شهر تهران
مرز محدوده شهر تهران فصل مشترک حد کالبدی شهر و حریم تهران است که شهرداری تهران موظف است خط محدوده را با علائم ویژه و ثابت به‌خصوص در محدوده شمالی شهر را برای هر گونه دخل و تصرف مغایر مشخص کند.همچنین حریم پایتخت شامل شهرستان‌های کنونی تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و رباط‌کریم و بخش‌های قدس و مرکز از شهرستان شهریار به استثنای دهستان جوقین است.
افزایش سرانه خدمات شهری
در طرح جامع عنوان شده است از اراضی خالی بزرگ و فضاهای باقی مانده شهر و از طریق بازیافت اراضی بافت‌های فرسوده برای رفع کمبودهای اساسی شهر در زمینه تکمیل زیرساخت‌های شهری و توسعه فضاهای سبز، عمومی، فرهنگی، خدماتی و گذران اوقات فراغت و تفرج استفاده شود.
براین اساس باید سرانه مجموعه خدمات شهری شامل سرانه‌های خدمات آموزشی، درمانی و بهداشتی، فرهنگی، مذهبی، ورزشی و گردشگری به حدود 2برابر (حدود 13مترمربع) افزایش یابد.
تامین پارکینگ به عهده شهرداری
در طرح جامع به‌رغم اینکه بر تامین و احداث تمامی پارکینگ‌های موردنیاز برای ساختمان‌ها تاکید شده است و صدور هر گونه عدم‌خلاف یا گواهی پایان کار منوط به تامین کلیه پارکینگ‌های موردنیاز در یک ساختمان تعیین شده است؛ اما برای ساختمان‌هایی که به دلایلی امکان ساخت پارکینگ در آن وجود ندارد نیز تدابیری اندیشیده شده است.در محلات، بافت‌ها یا عرصه‌هایی که به هر علت امکان تامین پارکنیگ در ساختمان‌های مسکونی موجود و احداثی وجود ندارد، شهرداری تهران موظف است ترتیبی اتخاذ کند تا در کنار عرصه‌های مذکور و در فاصله‌هایی تا شعاع 250متر پارکینگ‌های عمومی با مشارکت بخش خصوصی و مصرف‌کنندگان محلی ایجاد و احداث کند.
ضوابط و مقررات ساختوساز
تراکم ساختمانی مجاز و حداکثر حجم ساختوساز تا سقف تراکم تعیین‌شده در طرح تفصیلی تهران از 80درصد تا 440درصد (به جز در پهنه‌های ویژه بلندمرتبه) خواهد بود که بر حسب تفاوت در هر کاربری در جدول آمده است؛ اما احداث بنا در محله‌هایی از شهر که بیش از 60درصد قطعات آن در طرفین گذرهای با حداقل 12متر عرض بر مبنای ضوابط قبلی ساخته شده است، مطابق ضوابط قبلی (تراکم و طبقات) مجاز است.
شهرداری متولی خروج دستگاه‌های دولتی از تهران
حالا فقط دولت نیست که بر شیپور انتقال پایتخت می‌دمد، بلکه به موجب آنچه در طرح جامع تهران مصوب شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور آمده است شهرداری تهران باید زمینه کاهش وابستگی حکومت به تهران را فراهم کند. در سند اصلی طرح جامع تهران بر کاهش میزان وابستگی حکومت مرکزی به تهران با تعدیل اهمیت و حساسیت تهران در ابعاد مختلف تاکید صریح شده است.
انجام این ماموریت به صورت منطقی برعهده شهرداری است، چرا که اصولا طرح جامع تهران سرمشقی است برای اداره و مدیریت شهر تهران. اما مهم‌تر از اینکه بانی این ماموریت کدام نهاد یا سازمان است، محتوای ماموریت است. به نظر می‌رسد معنا و مفهوم این ماموریت همان بحث قدیمی انتقال پایتخت است که در طرح جامع با کلمات متفاوت‌تری به آن پرداخته شده است. در طرح جامع تصریح شده باید اهمیت و حساسیت تهران تعدیل شود. بنابراین اگرچه بحث انتقال پایتخت اواخر سال گذشته از سوی دولت مطرح شد و اکنون نیز در بدنه دولت و در کمیته‌های کارشناسی در حال پیگیری است؛ اما از این پس نهادهای شهری از جمله شهرداری تهران نیز طبق مفاد طرح جامعه تهران موظف می‌شود بر روی این موضوع کار کارشناسی انجام دهد.
عکس: آکو سالمی
ارسال نظر