امیرعباس امامی

شنبه ۱۱ خرداد، الهام سخنگوی دولت، با اشاره به لزوم ارزان‌سازی و افزایش سرعت ساخت مسکن از راه‌اندازی ۳۰ کارخانه تولید مسکن پیش‌ساخته در ۳۰ استان کشور تا پایان سال جاری و افزایش کارخانجات تولید مسکن به ۳۰۰ کارخانه تا پایان سال آینده خبر داد. الهام همچنین با بیان این که‌ قطعات مورد نیاز برای این کارخانه‌ها وارد و آماده شده است، نشان داد دولت برنامه‌ای از قبل طراحی شده برای تولید این کارخانه‌ها داشته است.

چند روز بعد در تاریخ ۱۹ خرداد سعیدلو، معاون اجرایی رییس‌جمهور نیز از طرح جدید دولت برای سامان دهی بازار مسکن خبر داد و گفت: دولت به تازگی طرح‌هایی برای کلانشهرها ارائه کرده است که یکی از این طرح‌ها راه‌اندازی ۳۰۰ کارخانه تولید مسکن‌های پیش ساخته در کشور است، بنابراین این طرح می‌تواند با همین هدف یکی از راه‌های حل مشکل مسکن در کلانشهرها باشد؛ در حالی که با انتشار این اخبار، فعالان بازار مسکن در انتظار اعلام اخبار جدیدی از وضعیت پیشرفت این کارخانه‌ها، مکان آنها، ظرفیت تولید آنها و ... بودند به یکباره با انتشار جزئیات قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن غافلگیر شدند.

طبق یکی از بندهای ماده ۱۴ این قانون، وزارت مسکن و شهرسازی موظف است ظرف مدت سه ماه، راهکارهای تولید، واردات و به کارگیری ماشین‌آلات و ابزارهای تولید محصولات صنعتی تولید مسکن انبوه را به هیات وزیران ارائه کند. به عبارت دیگر وزارت مسکن می‌بایست نحوه تولید و ساخت صنعتی ساختمان را در عرض سه ماه تهیه و به دولت اعلام کند.

حال این سوال پیش می‌آید که چگونه کار ساخت ۳۰ کارخانه تا پایان سال به اتمام خواهد رسید و آن گونه که سخنگوی دولت گفته اند، حتی تجهیزات آن‌ها نیز خریداری و وارد کشور شده است (که طبیعتا این امر مستلزم انجام مطالعات فنی، اقتصادی، تکنولوژیکی و ... است) در حالی که وزارت مسکن تاکنون هیچ مطالعه‌ای برای نحوه تولید صنعتی ساختمان انجام نداده است!

برای حل این تناقض تنها می‌توان گفت، احتمالا تعریف دولتمردان از ساخت کارخانجات تولید مسکن با تولید محصولات صنعتی مسکن انبوه (یکی از بندهای ماده ۱۴ قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن) متفاوت است!

در هر حال با اندکی تامل از همان ابتدای اعلام خبر ساخت ۳۰ کارخانه تا پایان سال و افزایش این تعداد به ۳۰۰ کارخانه تا پایان سال بعد، می‌توانستیم حدس بزنیم این خبر نیز همانند اخبار مشابهی نظیر خبر افزایش تولید سیمان به ۶۵‌میلیون تن تا پایان سال، صرفا خبری تبلیغاتی و در جهت آرام کردن بازار مسکن است (لازم به ذکر است حتی به فرض تحقق این رقم در ظرفیت اسمی‌تولید سیمان، هیچ کارخانه‌ای در ماه‌های اولیه بهره‌برداری، قادر به تولید با ظرفیت اسمی‌ نیست و فرآیند افزایش تولید تا ظرفیت اسمی‌ گاه تا یک سال نیز به طول می‌انجامد).

همگان مطلع‌اند که ساخت کارخانه‌ای برای تولید مسکن پیش‌ساخته در اندازه‌ای متعارف و با تکنولوژی همسان با دیگر کارخانجات مشابه کشورهای دیگر، بدون در نظر گرفتن مشکلات احتمالی اداری و مالی در ایران حداقل ۱۸ ماه به طول می‌انجامد. این کارخانجات بعد از این ۱۸ ماه نیز ‌باید مرحله تولید آزمایشی را که معمولا بین ۳ تا ۶ ماه به طول خواهد انجامید، پشت سر بگذارند.

به این ترتیب بهره‌برداری نهایی از چنین کارخانجاتی به حداقل ۲ سال وقت نیاز دارد. حال پاسخ به این سوال که با چه شیوه مدرن مدیریتی می‌توان ۳۰۰ کارخانه این‌چنینی را در عرض یک سال و نیم به بهره‌برداری رساند، پرسشی است که مسوولان مربوطه باید به آن پاسخ دهند!

دولتمردان محترم قطعا می‌دادند اعتماد فعالان اقتصادی و صنعتی یک کشور به سخنان دولتمردان خود، از بزرگترین سرمایه‌های یک دولت به حساب می‌آید. ناگفته پیدا است، صدمه وارد کردن به این اعتماد، به قیمت ایجاد آرامشی موقتی در بازار، قطعا پر زیان خواهد بود.

کارشناس ارشد مهندسی صنایع