آناهیتا گودرزی
کارشناس شهری

انتخابات دوره پنجم شورای اسلامی شهر تهران نزدیک است. اکنون با تجربه گران‌سنگ چهار دوره قبلی شهروندان تهرانی چشم امید به دور جدید این شورا دارند. گریزی نیست و هیچ راه دیگری برای هرچه نزدیک‌تر شدن مردم در تعیین سرنوشت شهرهایشان نیست. به‌رغم فراز و نشیب‌های بسیار و سمت‌گیری‌هایی که در دوره‌های مختلف نور امید را کم‌سو کرده بود اما همچنان حرکت به سمت تشکیل شورایی که در گذر زمان و تجربه، تبلور آمال و مطالبات واقعی شهروندان باشد مطلوب نظر و امیدبرانگیز است.

اگر چه هنوز از شورایی که نمایندگان آن به واقع از متن محلات و مناطق شهری با پیگیری مطالبات محلی به سطح نمایندگی شهر برسند فاصله داریم ولی تمرین حضور شهروندان بر بستر ناهموار و پرمشکل سال‌های پیش دستاوردی بسیار مهم است. ساختار پیچیده مدیریت شهری در ایران از یکسو و یکه‌تازی و قدرتمندی شهرداری‌ها در برابر شورایی که متاخر بر عملکرد شهرداری ورود به چند و چون فعالیت‌ها می‌کند در سایه قانون نامبارک خودکفایی شهرداری‌ها که با مصوبه وزارت کشور از سال 67 عملا محمل بروز پدیده‌های شهرستیز شده واقعیتی غیر قابل انکار است.

وقتی دولت مصوبه‌ای را ابلاغ و شهرداری را ملزم به خودکفایی می‌کند و در این راستا نه ردیف‌های مجاز درآمدی را اعلام و نه چارچوبی برای فعالیت شهرداری‌ها مشخص می‌کند ما با پدیده‌ای مواجه می‌شویم که حتی پس از تصویب و ابلاغ طرح تفصیلی جدید شهر تهران (سال 91) متاسفانه همچنان شاهد نادیده انگاشتن الزامات و چارچوب‌های طرح جدید شهر هستیم. همه تفسیر و تعبیرها در خدمت درآمدزایی قرار می‌گیرد و این همه در ذیل انحلال دیده‌بان طرح جامع و تفصیلی (نهادی واسط مابین وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران)که قرار بود رصدکننده صحت اجرای طرح باشد رخ می‌دهد.

برآیند عملکرد شورای اسلامی شهر تهران نیز به‌رغم ادعای بسیاری از نمایندگان مبنی بر اینکه ما اختیارات کمی داریم و فقط شورای شهرداری هستیم ناظر بر این واقعیت است که در بیشتر جهت‌گیری‌ها متاسفانه نمایندگان محترم شورا حتی شورای شهرداری (رصدگر واقعی شهرداری) نیز نیستند و غالبا توجیه‌گر فعالیت‌های بعضا ناصحیح و جهت‌گیری‌های غیر اولویت‌دار شهر از سوی شهرداری به دلایل گوناگون بوده‌اند.

البته دور از انصاف است اگر صداهای حقیقت‌طلب و درخواستگر شفافیت را در شورای اسلامی شهر اگر چه کم‌شمار بوده‌اند نادیده بگیریم که همه اینها بی‌شک در حافظه تاریخی شورای شهر تهران ثبت شده است.

اما اکنون شهروندان تهرانی با چه رویکردی به انتخاب نمایندگان مبادرت کنند؟

بسیاری از تخصص‌گرایی و ضرورت ورود صاحبان دانش‌های مرتبط با امور شهری به شورا سخن گفته‌اند.گروهی موضوع جوان‌گرایی را مد نظر قرار داده‌اند؛ اگر چه نمی‌توان اهمیت تخصص‌هایی در راستای مدیریت شهر و همچنین حضور مدیران جوان شهری را نادیده انگاشت، اما به نظر می‌رسد توجه به خصوصیاتی چون شجاعت، صراحت و شفافیت و قبول مسوولیت در وظایف محوله و آنچه در شهر رخ می‌دهد مهم‌ترین نکته در انتخاب اعضای شورای اسلامی شهر باشد.

به‌رغم شعارهای مختلف که اقتضای دوران انتخابات است و ارائه لیست‌هایی از جناح‌های مختلف سیاسی حاضر در صحنه جامعه، توجه به سوابق عملکرد افراد در صورت حضور در شوراهای قبلی و در مورد افراد جدید سوابق احتمالی عملکرد آنان در امور مرتبط با شهر است. بسیار دیده‌ایم که در همین شورای چهارم از هر دو جناح سیاسی حاضر بسیاری از افرادی که قاطعانه در پای منافع شهر ایستاده‌اند و حتی اگر صدایشان به جایی نرسیده زبان گویای حق بوده‌اند.

افرادی که شاید هریک از ما به لحاظ سیاسی با آنان همدل نباشیم لیکن در پیگیری مسائل شهر بسیار فعال بوده‌اند. افرادی که سابقه اثرگذاری دارند و شجاعت بیان مطالب را به‌دور از ملاحظات سیاسی و حتی به بهای طرد از دایره قدرت و دسته‌بندی‌ها داشته‌اند و به‌واقع دغدغه اصلی‌شان حل مسائل شهروندان و پیگیری آن بوده است. امروز شهر تهران با مسائل عدیده‌ای روبه‌رو است که حل برخی از آنها با توجه به شکل‌گیری شهر به هیچ وجه آسان نیست.اکنون در سال‌های نیمه دوم برنامه پنج‌ساله شهرداری قرار داریم و هنوز بسیاری از تکالیف باقی‌مانده از برنامه اول پنج‌ساله نیز تحقق نیافته، از سویی بر اساس راهبردهای طرح جامع شهر تهران بسیاری از وظایفی که در گرو تعامل با قوای سه‌گانه است بلاتکلیف مانده است.

به هر روی برای برون‌رفت از مشکلات امروزین شهرتهران، افرادی با چشمان حقیقت‌بین و نقاد به وضع موجود با عملکردی شفاف و روشنگر که توان استفاده از طیفی از کارشناسان ذی‌ربط در مسائل شهری را داشته باشند نیاز داریم. نمایندگانی را برای هدایت امور برگزینیم که دغدغه اصلی‌شان ارتقای کیفیت شهر و زندگی شهری و پیگیری برای استقرار خدمت مورد نیاز برای شهروندان و نظارت موثر و مستمر درخصوص اختصاص بهینه فضا و توزیع عادلانه امکانات باشد.