گفت‌وگو با «کای لورنتز ویتروک» مدیرعامل اتاق بازرگانی منطقه‌ای کاسل
اتاق‌های بازرگانی استانی آلمان چگونه عمل می‌کنند؟
دکتر محیا کربلایی
تحلیلگر اقتصادی و کسبوکار
در چند ماه اخیر تهران میزبان بسیاری از هیات‌های اقتصادی از کشورهای اروپایی بوده است. هنگامی که کسبوکار در مقیاس‌های بین‌المللی صورت می‌گیرد، نقش اتاق‌های بازرگانی از هر زمان دیگری پر رنگ‌تر می‌شود. در هر کشوری این موسسات که به منظور گسترش و توسعه فعالیت‌های اقتصادی میان کشورها تشکیل می‌شوند، سعی می‌کنند با به‌کارگیری بهترین استراتژی به گسترش و توسعه فعالیت‌های اقتصادی به بهترین شکل میان دو کشور بپردازند.
دکتر محیا کربلایی
تحلیلگر اقتصادی و کسبوکار
در چند ماه اخیر تهران میزبان بسیاری از هیات‌های اقتصادی از کشورهای اروپایی بوده است. هنگامی که کسبوکار در مقیاس‌های بین‌المللی صورت می‌گیرد، نقش اتاق‌های بازرگانی از هر زمان دیگری پر رنگ‌تر می‌شود. در هر کشوری این موسسات که به منظور گسترش و توسعه فعالیت‌های اقتصادی میان کشورها تشکیل می‌شوند، سعی می‌کنند با به‌کارگیری بهترین استراتژی به گسترش و توسعه فعالیت‌های اقتصادی به بهترین شکل میان دو کشور بپردازند. در منطقه هسن شمالی آلمان، توانستیم با مدیر عامل اتاق بازرگانی منطقه‌ای کاسل گفت‌وگو کنیم تا درباره نحوه عملکرد این موسسه بیشتر برایمان بگوید.
آقای ویتروک، در ابتدا از شرایط اقتصادی این استان در زمان شکل‌گیری این موسسه در سال 1988 به‌عنوان اتاق بازرگانی منطقه‌ای می‌گویید؟
در دهه ۹۰ میلادی با شروع دوره‌ای جدید در توسعه آلمان، وضعیت استان ما از نظر اقتصادی چنگی به دل نمی‌زد، نرخ بیکاری بیش از ۲۰ درصد بود و یکی از علل اصلی این وضعیت، تغییر مدل‌های کسبوکار در بسیاری از شرکت‌های بزرگ بود تا بتوانند خود را با مدل‌های جدید و همچنین با بازارهای در حال توسعه وفق دهند. در آن زمان شرکت‌های بزرگی که در استان فعالیت می‌کردند؛ مانند فیلیپس، هنشل یا آاگ به شرکت‌های جدید کوچک‌تر تقسیم می‌شدند که موجب تعدیل نیرو در آنها شد. برای دیدن تاثیر مثبت این تغییرات زمان لازم بود.
اما بالاخره پس از چندی، با تطبیق مدل‌های نوین و تاسیس شرکت‌های جدید در استان،کسبوکار دوباره رونق گرفت و نرخ بیکاری روز‌به‌روز کاهش یافت. یکی از مثال‌های بسیار موفق در تطبیق خود با این تغییرات شرکت هنشل بود. این شرکت با واگذاری بخش ماشین‌های سنگین خود به شرکت مرسدس بنز ۳ هزار فرصت شغلی جدید در این بخش به وجود آورد. با واگذاری واحد تولید قطار و لکوموتیوسازی به شرکت بُمباردیه هزار فرصت شغلی دیگر نیز به وجود آمد.
دست آخر مشاغل تولید شده با پیروی از مدل‌های صحیح و نوین کسبوکار به مراتب بیشتر از قبل شدند و فصلی جدید در پیشرفت این شرکت‌ها به وجود آمد. امروز نرخ بیکاری در استان حدود ۶ درصد است و با توجه به تمایل آلمان و اقتصاد کشور به صادرات، شرکت‌های فعال در این منطقه با قرار گرفتن بالاتر از میانگین شاخص صادرات کشور، از موفق‌ترین‌ها بوده‌اند تا آنجا که بیش از ۵۰ درصد از محصولات تولیدی در این استان به سایر کشورها صادر می‌شوند.
با توجه به گستردگی روابط تجاری این استان در سطح بین‌المللی، به‌عنوان مدیرعامل موسسه توسعه اقتصادی آن، بازدید وزیر اقتصاد کشورتان را از ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
واضح است که توسعه اقتصادی هر کشور به شدت به موفقیت شرکت‌ها و کارخانه‌های آن بستگی دارد. وظیفه ارگان‌هایی مانند شرکت ما و اتاق‌های بازرگانی، ارائه راهکار و تسهیل روش‌های توسعه برای آنها است. بسیاری از شرکت‌های آلمانی با شنیدن خبر دستیابی به توافق هسته‌ای به از سرگیری فعالیت‌های‌شان در ایران بسیار امیدوار شدند. به‌عنوان یک موسسه توسعه اقتصادی استانی، ما به سرعت وزیر اقتصاد نمی‌رسیم، اما تمام سعی‌مان را خواهیم کرد تا با سرعتی مشابه به روند برقراری ارتباط بین شرکت‌های منطقه و ایران کمک کنیم.
کمی درباره ساختار خدماتی که به مشتریان‌تان ارائه می‌دهید برایمان توضیح می‌دهید؟ آیا این خدمات ایجاد شبکه‌های ارتباطی و گشودن مسیری برای برقراری ارتباط بین شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران را نیز شامل می‌شوند؟
یک بخش از خدماتی که ما به شرکت‌ها ارائه می‌دهیم، مشاوره، راهنمایی و پاسخگویی به سوالات آنها از نظر حقوقی، بحث‌های مالیاتی و تامین مالی است. بخش دیگری از این خدمات یافتن مکان مناسب برای تاسیس کارخانه یا دفتر کار است و بخش سوم که خودمان اصطلاحا به آن «بازکردن در» می‌گوییم، به ایجاد ارتباط و معرفی شرکای بالقوه به یکدیگر مربوط می‌شود. این قسمت از خدمات را از طریق شبکه‌های ارتباطی ساخته شده میان کسب‌و‌کارهای مختلف در سطوح استانی، ملی و بین‌المللی در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهیم.
آیا در حلقه‌های ارتباطی‌تان شرکت‌های ایرانی فعال در سطوح بین‌المللی نیز قرار دارند؟ تاکنون تجربه همکاری با شرکت‌های ایرانی را داشته‌اید؟
ما به‌طور مرتب به برگزاری سمینارها و همایش‌های داخلی و بین‌المللی برای صنایع مختلف اقدام می‌کنیم تا از این طریق شرکت‌های فعال را به یکدیگر معرفی کنیم و زمینه را برای بررسی امکان همکاری‌های مشترک ایجاد می‌کنیم. در این بین به همکاران و افراد متخصصی نیاز داریم که تا قبل از تحریم‌های اقتصادی با شرکت‌های ایرانی همکاری تنگاتنگی داشته‌اند و از نزدیک با بازار ایران آشنایی دارند و با شرایط به‌وجود آمده امیدوارند بتوانند دوباره فعالیت‌های‌شان را از سر بگیرند.
هر شرکتی می‌تواند از خدمات شما استفاده کند یا ارائه آنها تنها محدود به شرکت‌های آلمانی است؟
در واقع خدمات شرکت ما برای تمام شرکت‌های داخلی و خارجی که قصد سرمایه‌گذاری یا شروع همکاری با شرکت‌های حاضر در این استان را داشته باشند، قابل دسترس و رایگان است.
برای مثال اگر یک شرکت ایرانی قصد سرمایه‌گذاری یا یافتن شریک در این استان را داشته باشد می‌تواند با ما تماس بگیرد و ما از ارائه کمک‌های حرفه‌ای به آنها خیلی خوشحال خواهیم شد.
مساله داشتن زیرساخت‌های مدرن و پیشرفته را در جذب سرمایه‌گذار به مناطق صنعتی و تجاری تا چه حد می‌دانید؟
طبیعتا هرچه شما گزینه‌های بیشتری به سرمایه‌گذاران ارائه دهید، تعداد بیشتری را به فعالیت در منطقه تشویق می‌کنید. در اصل یکی از استراتژی‌های ما برای جذب سرمایه و تسهیل کردن بیش از پیش روابط تجاری در استان، ایجاد و بهبود زیرساخت‌ها برای دسترسی افراد به این منطقه است. دسترسی آسان به انواع مسیرهای حمل‌ونقل یکی از اصلی‌ترین بخش‌ها است؛ دسترسی به بزرگراه‌های اصلی، دسترسی به ایستگاه قطارهای سریع‌السیر و همچنین فرودگاه کاسل در همین نزدیکی، امکان رفت و آمد سریع سرمایه‌داران و همچنین حمل‌ونقل محصولات را در اختیارشان قرار می‌دهد.
با توجه به رایگان بودن خدمات شما برای شرکت‌ها، آیا موسسه شما یا سرمایه‌گذاران‌تان به پشتیبانی از صنایع خاصی علاقه بیشتری نشان می‌دهند؟
به‌طور کلی سیاست‌های ما در جهت محدود کردن دسترسی صنایع نیستند. اما از سوی دیگر بنابه سنت و پیشینه‌ای که در منطقه برای برخی صنایع وجود دارد، طبیعی است که فعالان در این‌گونه صنایع از شانس بیشتر و فرصت‌های بیشتری برخوردار باشند. صنایع پیشرفته‌تر از همه در این استان، صنایع حمل‌ونقل هستند؛ مانند شرکت‌های مرسدس، فولکس واگن یا کارخانه‌های ساخت قطار و لکوموتیو. همچنین شرکت‌های نیرومندی در بخش «انرژی‌های نوین» و صنایع تکنولوژی اطلاعات در این استان فعالیت می‌کنند.
باید به این موضوع اشاره کنم که یکی از علل اصلی در توسعه و موفقیت چشمگیر این صنایع در منطقه، رابطه و همکاری بسیار نزدیک این شرکت‌ها با دانشگاه کاسل بوده است. این دانشگاه که بین ۱۰ دانشگاه برتر آلمان قرار دارد، با تمرکز خاصی که بر «علوم کاربردی» دارد، توانسته بر رشد و توسعه شرکت‌ها و صنایع حاضر در استان تاثیر بسزایی داشته باشد.
در واقع در نتیجه این همکاری با دانشگاه کاسل تعدادی شرکت‌های نوین نیز تاسیس شدند؟
بله، شرکت اس‌ام‌آ که در انرژی خورشیدی فعال است و شرکت میکروماتا در بخش تکنولوژی اطلاعات از برترین مثال‌هایی هستند که از دل این همکاری با دانشگاه کاسل بیرون آمدند و توسط دانشجویان آن تاسیس شدند. اکنون این دو شرکت با درآمدی بالغ بر میلیون‌ها یورو به بازیگرانی مهم در سطح بین‌المللی تبدیل شده‌اند. شرکت میکروماتا که حدود ۲۰ سال پیش توسط دو دانشجوی دانشگاه کاسل بنیان‌گذاری شد، به تولید «بارکد» برای شرکت دی‌اچ‌ال می‌پرداخت.
آیا با دانشگاه‌ها یا موسسات تحقیقاتی دیگری نیز در تماس و تبادل اطلاعات هستید؟
بله، ما به‌طور مداوم به شرکت در پروژه‌های مختلف دعوت می‌شویم و سعی می‌کنیم از نزدیک پیشرفت آنها را بررسی کنیم. در آلمان با دانشگاه‌ها و موسسات مختلفی در ارتباطیم مانند دانشگاه گوتینگن، فرانکفورت، مدرسه پیشرفته ماینز و .... به دلیل شرکت و حضور در پروژه‌های بین‌المللی در سطح بین‌المللی نیز با بسیاری از دانشگاه‌ها در ارتباطیم. به‌عنوان مثال در پروژه‌ای که با عنوان «شبکه هسن-چین» تعریف و راه‌اندازی شده است با دانشگاه شانگهای و تونژی نیز همکاری نزدیکی داریم.
ممکن است روزی با دانشگاه‌های ایران نیز وارد همکاری شوید؟
قطعا! توسعه اقتصادی، توسعه کسبوکار و توسعه دانشگاهی از یکدیگر جدا نیستند. پیشرفت در هریک از این شاخه‌ها موجب برداشتن قدمی به جلو در شاخه دیگر خواهد شد. با توجه به پتانسیل‌هایی که ایران در ایجاد همکاری در زمینه‌های مختلف از خود نشان می‌دهد، فکر می‌کنم بتوانیم همکاری بسیار خوبی در زمینه‌های مشترک و حتی ترکیبی از آنها ایجاد کنیم. به‌عنوان مثال ترکیبی از گردشگری و دانشگاه را در نظر بگیرید که می‌تواند با برگزاری سمینارها و همایش‌های علمی در شهرهای مختلف صورت بگیرد. به این ترتیب هر دو طرف از تبادل دانش سود خواهند برد، در ضمن اینکه فرهنگ‌های خود را نیز به یکدیگر معرفی می‌کنند.
شما از استارت‌آپ‌ها نیز حمایت می‌کنید؟
بله و در این زمینه نیز به دانشگاه بسیار وابسته هستیم. با نتایجی که تاکنون به دست آورده‌ایم، رضایت‌مان از این حمایت‌ها بیشتر هم شده است. در یکی از این پروژه‌ها، یک سکوی مجازی به‌صورت آنلاین و با حمایت موسسه ما ایجاد شد که به آن «تامین سرمایه عمومی» گفته می‌شود. به این ترتیب که در این وب‌سایت، هر عضو فضایی برای معرفی پروژه یا ایده‌ای که در ذهن دارد، در اختیار خواهد داشت. این فرد که او را کارآفرین می‌نامیم، باید برای پروژه خود بودجه‌ای را در نظر بگیرد و تاریخ سر رسیدی برای تامین سرمایه لازم تعیین کند.
بازدیدکنندگان از این سایت، چنانچه ایده کارآفرین را بپسندند، می‌توانند هر میزان پول که بخواهند به پروژه او کمک کنند. در پایان تاریخ سررسید اگر پول‌هایی که از سوی بازدیدکنندگان اهدا شده است، به میزان بودجه اعلام شده برسد یا بیشتر باشد، این مبلغ به کارآفرین انتقال خواهد یافت تا بتواند پروژه را آغاز کند، در غیر این صورت چنانچه مبلغ جمع شده کمتر از بودجه اعلام شده باشد، پول‌ها به اشخاص اهدا‌کننده بازگردانده می‌شوند.
از این طریق بسیاری از کارآفرینانی که به هر دلیلی به سایر منابع تامین مالی نظیر دریافت وام بانکی یا ... دسترسی نداشته‌اند، توانسته‌اند بودجه لازم را جمع‌آوری و به انجام پروژه اقدام کنند و بسیار موفق نیز باشند. برخی از آنها مبالغ چشمگیری نظیر ۱۶۰ هزار یورو نیز جمع‌آوری کرده‌اند که نشانه موفقیت این سکوی مجازی است.
آیا مشابه موسسه شما را می‌توانیم در سایر استان‌های آلمان پیدا کنیم؟
تقریبا تمام شهرهای بزرگ آلمان موسسه‌ای مشابه موسسه ما دارند که به شرکت‌های فعال در آن استان خدماتی مشابه ارائه می‌دهند. البته ممکن است ساختار سازمانی و تامین مالی آنها متفاوت باشد.
در اینجا ما به‌صورت «شراکت دولتی و خصوصی» تامین مالی می‌شویم که مدلی بیشتر انگلیسی است. یعنی هم سرمایه‌گذار دولتی مانند استان کاسل را داریم و هم سرمایه‌گذارانی خصوصی مانند کاسلر بانک یا برخی دیگر شرکت‌ها. از این نظر می‌توانم بگویم منحصربه‌فرد هستیم. اما آنچه واضح است این است که هر استانی مدلی را برای مدیریت و تامین مالی خود انتخاب کرده است که می‌تواند از آن طریق بهترین خدمات را به شرکت‌های فعال در آن ارائه دهد و از همه نظر بهترین گزینه برای صنایع موجود در آن خواهد بود.
آقای ویتروک از اینکه با روزنامه ما گفت‌وگو کردید سپاسگزارم.
ارسال نظر