ابزار خودآگاهی و اعتمادسازی برای ارتباطات بهتر
سیدمحمد اعظمی‌نژاد* منبع: Mindtools آیا تاکنون در تیم کاری فعالیت داشته‌اید که تمامی اعضای آن به هم اعتماد کامل داشته باشند؟ اگر چنین است، به احتمال زیاد شانس زیادی برای انجام فعالیت‌ها با بهره‌وری بالا داشته‌اید. وقتی فضای اعتماد بین اعضای تیم کاری وجود داشته باشد، می‌توان پیش‌بینی کرد که به نتایجی خیره‌کننده و فوق‌العاده دست پیدا کرد.
شاید اغلب ما به اهمیت اعتماد در عملکرد تیم آگاهی داریم، اما سوال اینجا است که چگونه می‌توان در تیم اعتمادسازی کرد؟
مدل پنجره جوهری ابزاری است که برای این منظور به شما کمک می‌کند و با استفاده از آن یاد می‌گیرید موارد مهمی را در خود و افراد ذی‌نفع خود توسعه دهید. در این نوشتار ابزار مذکور به‌عنوان راه‌حلی جهت ایجاد اعتماد و بهبود ارتباطات معرفی می‌شود.
معرفی ابزار
پنجره جوهری (Johari Window) مدلی ارتباطی برای بهبود درک متقابل بین افراد است. کلمه جوهری از نام‌های Joseph Luft و Harry Ingham که ارائه‌دهندگان این مدل هستند به‌دست آمده است.
دو ایده کلیدی پشتیبانی کننده این ابزار هستند:
۱. شما می‌توانید با افشای بخشی از اطلاعات مربوط به خود در دیگران اعتماد ایجاد کنید.
۲. با استفاده از بازخوردهای دیگران در مورد خود، می‌توانید شناخت بیشتری از خود داشته باشید و مسائل مرتبط با خود را مدیریت کنید.
با توضیح ایده‌های کلیدی فوق، قادر خواهید بود برای اعضای تیم ارزش‌های شخصی خود را افشا کنید علاوه براین آنها را تشویق به ارائه بازخوردهای سازنده کنید.
ابزار پنجره جوهری یک شبکه به شکل پنجره با چهار ناحیه اصلی است که در شکل زیر نشان داده شده است:
این چهار ناحیه عبارت است از:
۱) ناحیه آشکار: این ناحیه نشان می‌دهد که فرد همه چیز را در مورد خود و دیگران می‌داند.
۲) ناحیه کور: این ناحیه نشان می‌دهد که فرد هیچ آگاهی از خود و دیگران ندارد.
۳) ناحیه پنهان: این ناحیه نشان می‌دهد که فرد چیزهایی در مورد خود می‌داند که دیگران از آن بی‌اطلاع هستند.
۴) ناحیه ناشناخته: در این ناحیه ویژگی‌های شخصیتی فرد برای خود و دیگران ناشناخته است.
هدف نهایی در این ابزار چیست؟
هدف نهایی در پنجره جوهری افزایش ناحیه آشکار بدون نیاز به افشای بیش از اندازه اطلاعات فردی است. ناحیه آشکار مهم‌ترین ناحیه در این ابزار است، چرا که هرچقدر شما و کارکنانتان آگاهی بیشتری از یکدیگر داشته باشید می‌توانید در تعامل باهم سازنده‌تر، بهره‌ورتر و اثربخش‌تر ظاهر شوید.
فرآیند گسترش ناحیه آشکار با اقدام «خود افشایی» که بین شما و کارکنانتان قابل انجام است. با تسهیم اطلاعات، به‌طور عمودی باعث افزایش ناحیه آشکار و کم شدن ناحیه پنهان می‌شود.
به همین ترتیب افراد با ارائه «بازخور» در مورد آنچه درباره شما می‌دانند، ناحیه آشکار را به‌صورت افقی افزایش و سطح ناحیه کور کاهش می‌یابد.
به این ترتیب با انجام فرآیند رفت و برگشتی «خودافشایی» و «بازخور» میان شما و دیگران به تدریج سطح اعتماد بالا می‌رود و ارتباطات بهبود می‌یابد.
شاید در نگاه اول پنجره جوهری پیچیده به نظر می‌رسد، اما درک آن با کمی تلاش بسیار آسان است. با استفاده از این ابزار قادر خواهید بود مرجعی تصویری از ویژگی‌های شخصیتی خود و افراد ذی‌نفع خود تهیه کنید.
افرادی که در پنجره جوهری ناحیه آشکار بزرگ‌تری دارند، معمولا به آسانی صحبت می‌کنند، صادقانه ارتباط برقرار می‌کنند و به راحتی در یک تیم کاری پذیرفته می‌شوند. برعکس افرادی که ناحیه آشکار کوچکی دارند، با دشواری صحبت می‌کنند، درون‌گرا هستند و اغلب نمی‌توانند با دیگران به خوبی کار کنند، چرا که قابل اطمینان نیستند.
در استفاده از این ابزار مراقبت از سطح خودافشایی برای جلب اعتماد بسیار مهم است، بنابراین باید مواظب باشید در خودافشایی دچار ارائه اطلاعات شخصی بیش از مقدار مورد نیاز به دیگران نشوید تا به حریم شخصی و خصوصی شما آسیبی نرسد.
* عضو هیات‌رئیسه کمیته تخصصی توسعه انجمن مدیریت منابع انسانی ایران
(hrjournalist.blogfa.com)

ابزار خودآگاهی و اعتمادسازی برای ارتباطات بهتر