خلق ایده‌های جدید
ابزار تفکر متمایز و خلاقیت
«ما نیاز به فکر و ایده‌های متفاوتی داریم»، «ما باید محیط کاری خود را تبدیل به فضایی برای بروز خلاقیت کنیم». آیا پیام‌هایی شبیه به این در محل کار شما وجود دارد؟ هر سازمانی در مواجهه با چالش‌های پیچیده و در حال تغییر نیاز به نوآوری مستمر برای پیروزی در رقابت کسب و کار دارد و دقیقا به همین دلیل است که باید به دقت از هر ایده‌ای مراقبت کرد، چرا که هر ایده می‌تواند به‌صورت بالقوه منجر به تولید فکری متفاوت، تولید ایده‌های جدیدتر و ایجاد مهارت‌های خلاقیت در تیم‌های کاری شود. در اغلب موارد، دچار این فرض اشتباه می‌شویم که ایده‌های خوب به‌طور اتفاقی تولید می‌شوند یا حتی بدتر از آن، اینگونه تصور می‌کنیم که خلاقیت موضوعی ذاتی و غیراکتسابی است و حتی ممکن است به باور غلطی برسیم که « من به اندازه کافی برای تولید ایده‌های خوب، باهوش نیستم!» این فرضیات به ندرت درست است چرا که هرکس می‌تواند با یادگیری تکنیک‌ها و روش‌هایی به‌طور متفاوت و خلاقانه فکر کند.
«ما نیاز به فکر و ایده‌های متفاوتی داریم»، «ما باید محیط کاری خود را تبدیل به فضایی برای بروز خلاقیت کنیم».آیا پیام‌هایی شبیه به این در محل کار شما وجود دارد؟
هر سازمانی در مواجهه با چالش‌های پیچیده و در حال تغییر نیاز به نوآوری مستمر برای پیروزی در رقابت کسب و کار دارد و دقیقا به همین دلیل است که باید به دقت از هر ایده‌ای مراقبت کرد، چرا که هر ایده می‌تواند به‌صورت بالقوه منجر به تولید فکری متفاوت، تولید ایده‌های جدیدتر و ایجاد مهارت‌های خلاقیت در تیم‌های کاری شود.
در اغلب موارد، دچار این فرض اشتباه می‌شویم که ایده‌های خوب به‌طور اتفاقی تولید می‌شوند یا حتی بدتر از آن، اینگونه تصور می‌کنیم که خلاقیت موضوعی ذاتی و غیراکتسابی است و حتی ممکن است به باور غلطی برسیم که « من به اندازه کافی برای تولید ایده‌های خوب، باهوش نیستم!»
این فرضیات به ندرت درست است چرا که هرکس می‌تواند با یادگیری تکنیک‌ها و روش‌هایی به‌طور متفاوت و خلاقانه فکر کند. در این نوشتار ابزاری برای این مهم معرفی خواهد شد.
معرفی ابزار
تکنیک‌های رایج خلق ایده، معمولا بر تطبیق یا ترکیب چند ایده تمرکز دارند. اما نکته قابل‌توجه این است که اغلب تکنیک‌های تولید ایده و خلاقیت، زمانی اثربخش خواهد بود که دانش کافی در خصوص موضوع مورد نظر داشته باشید و احتمالا بدون داشتن اطلاعات کافی تخصصی، بعید است بتوان به ایده‌ای عالی و متفاوت رسید.
شکستن الگوهای فکری
الگوی فکری اکثر افراد، الگویی محدود و بسته است. شکستن این الگوهای فکری می‌تواند به باز کردن ذهن و تولید ایده‌های جدید کمک شایانی کند. برای شکستن الگوهای فکری چند تکنیک کارآمد وجود دارد:
* فرضیات را به چالش بکشید: در هر وضعیتی، شما با مجموعه‌ای از فرضیات روبه‌رو هستید. به چالش کشیدن این فرضیات می‌تواند شرایط احتمالی جدیدی برای شما به‌وجود آورد. برای مثال می‌خواهید برای خرید یک خانه اقدام کنید و متوجه می‌شوید امکان دریافت وام بانکی ندارید. فرض ابتدایی عدم‌دریافت وام را به چالش بکشید. درست است که پول کافی در اختیار ندارید؛ اما ممکن است برخی از دارایی‌هایی خود را به فروش رسانده و میزان نقدینگی خود را افزایش دهید. با به چالش‌های کشیدن فرضیات، به‌طور ناگهانی راه‌حل‌های جدیدی برای شما ایجاد می‌شود.
* مسائل را باز تعریف کنید: بیان مسائل به گونه‌ای متفاوت، اغلب منجر به تولید ایده‌هایی جدید برای حل آنها می‌شود؛ چراکه این کار موجب نگاه به مسائل از زاویه‌ای متفاوت می‌شود. «چرا باید این مساله حل شود؟»، «چه موانعی بر سر راه‌حل این مساله وجود دارد؟»، «چه اتفاقی می‌افتد اگر این مساله حل نشود؟»؛ طرح سوالاتی مشابه این موارد می‌تواند به شما رویکردهای جدید برای خلاقیت نشان دهد. در اواخر سال ۱۹۵۰ میلادی شرکت‌های حمل‌و‌نقل کشتیرانی دچار ضررهای کلانی شدند و تصمیم گرفتند تمرکز خود را بر روی ساخت کشتی‌های سریع‌تر و کارآمدتر قرار دهند. اما با این حال، مشکلات مالی کماکان ادامه داشت. تا اینکه مشاوری مساله را به گونه‌ای جدید بازتعریف کرد:«چگونه می‌توانیم هزینه‌ها را کاهش دهیم؟». بیان مساله به شیوه‌ای جدید منجر به تولید ایده‌های جدیدی شد که همه جنبه‌های حمل‌و‌نقل را در بر می‌گرفت و یکی از نتایج خارق‌العاده تولید کانتینرها بود.
* ایده‌ها را به شیوه‌های مختلف بیان کنید: تقریبا همه ما هوش چندگانه داریم، اما زمانی که در محیط کار با چالش‌هایی مواجه می‌شویم، تنها تمایل به استفاده از توانایی کلامی داریم. برای بیان چالش‌های پیش رو، روش‌های متنوعی وجود دارد، استفاده از موسیقی، نقاشی و نوشتن از جمله راه‌هایی است که می‌توانید از آن استفاده کنید. جالب اینکه پیاده‌سازی مسائل با این روش‌ها، می‌تواند موجب خلق ایده‌هایی جدید برای حل آن شود.
خلاقیت‌های اتفاقی! به نظر می‌رسد بعضی از بهترین ایده‌ها فقط با همراهی شانس و اقبال به‌وجود می‌آیند. ممکن است شما در مکانی کاملا غیر مرتبط چیزی ببینید یا بشنوید که منجر به خلق یک ایده طلایی و حل مساله تان شود. ماجرای نیوتن و سیب و ارشمیدس و وان حمام و موارد بسیاری مشابه آن، از همین جنس هستند. پاسخ به این سوال که چرا چنین خلاقیت‌هایی رخ می‌دهد، در فعال بودن ناخودآگاه ما نهفته است. شما می‌توانید به‌طور فعالانه در جست‌وجوی فرصت‌هایی برای ایجاد چنین خلاقیت‌هایی باشید، برای مثال یکی از فعالیت‌های اثربخش برای این کار، پیاده‌سازی نقشه ذهنی است، به این ترتیب که هر آنچه در مورد مساله مورد نظر به ذهنتان خطور می‌کند روی یک کاغذ بنویسید و سعی کنید بین مواردی که مکتوب کرده‌اید ارتباطی منطقی پیدا کنید.
برای خلق ایده‌های جدید از توانمندسازها استفاده کنید
توانمندسازها مجموعه اقدامات و فعالیت‌هایی هستند که با ایجاد شرایطی مثبت و مناسب شما را برای تولید ایده‌های جدید آماده می‌کنند. بعضی از این توانمندسازها عبارتند از:
* خودباوری داشته باشید: باور کنید که فردی خلاق هستید و ایده‌های جدید به ذهن شما سرازیر خواهد شد. همیشه داشتن روحیه مثبت به گرفتن نتایج بهتر کمک می‌کند.
* تغییر محیط دهید: گاهی اوقات تغییر مکان می‌تواند به فرآیند تولید ایده کمک کند. برای مثال می‌توانید گاهی از محل کار خود به نزدیک‌ترین پارک برای فکر کردن بهتر بروید.
* عوامل مزاحم را حذف کنید: ذهن خود را به‌طور واقعی از شلوغی و به‌هم ریختگی دور کنید. خاموش کردن تلفن همراه، رد تماس‌های تلفنی مزاحم، مثال‌هایی برای این کار هستند.
* شوخ طبع باشید: این موضوع واقعا ضروری است به خصوص وقتی که قرار است به‌صورت گروهی کار کنید.
* عضو هیات‌رییسه کمیته تخصصی توسعه - انجمن مدیریت منابع انسانی ایران
(hrjournalist.blogfa.com)
ارسال نظر