سید محمد اعظمی‌نژاد* منبع: Mindtools مدیریت ذی‌نفعان، موضوعی حیاتی برای موفقیت هر پروژه‌ای است که در آن مشارکت دارید.
تعامل با افراد مناسب به شیوه‌ای صحیح در پروژه، باعث می‌شود طعم موفقیت را به شیوه‌ای متفاوت در پروژه و زندگی حرفه‌ای حس کنید. مدیریت ذی‌نفعان مقوله حائز اهمیتی است که افراد موفق از آن برای کسب پیروزی با استفاده از کمک و همراهی دیگران استفاده می‌کنند.
ابزار تجزیه و تحلیل ذی‌نفعان، روشی برای شناسایی افراد کلیدی است که به موفقیت شما کمک می‌کند. بعد از شناسایی ذی‌نفعان، با برنامه‌ریزی و ارتباط با آنها خواهید توانست موفقیت خود را تضمین کنید. مزیت‌های استفاده از این ابزار را می‌توان این‌گونه برشمرد:
• شما می‌توانید از نظرات و ایده‌های ذی‌نفعان قدرتمند برای شکل‌دهی پروژه‌های خود در مراحل اولیه استفاده کنید.
• جلب حمایت ذی‌نفعان قوی می‌تواند احتمال دسترسی شما به منابع را بیشتر کند که این موضوع، می‌تواند عاملی مهم برای موفقیت پروژه‌ها باشد.
• با برقراری ارتباط با ذی‌نفعان می‌توانید اطمینان حاصل کنید که در مورد آنچه که باید انجام شود و منافع حاصل از آن، درک مشترکی وجود دارد و این به این معنی است که آنها در موارد لازم از شما حمایت خواهند کرد.
• توانایی پیش‌بینی واکنش‌های احتمالی ذی‌نفعان نسبت به یک پروژه مزیتی است که به شما امکان برنامه‌ریزی مناسب برای جلب حمایت و کسب موفقیت حداکثری را می‌دهد.

معرفی ابزار
اولین گام در تجزیه و تحلیل ذی‌نفعان شناسایی آنها می‌باشد. گام بعدی ارزیابی قدرت، نفوذ و منابع در اختیار آنهاست. به این ترتیب خواهید فهمید روی کدام ذی‌نفع باید تمرکز بیشتری داشته باشید. گام نهایی توسعه شناخت متقابل از مهم‌ترین ذی‌نفعان برای جلب بیشترین حمایت از آنهاست:
گام اول) ذی‌نفعان را شناسایی کنید: اولین گام در تجزیه و تحلیل ذی‌نفعان شناسایی آنهاست. افرادی که بیشترین تاثیر را روی کار شما دارند، صاحب نفوذ و قدرت هستند یا موفقیت یا عدم موفقیت شما، آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. جدول زیر می‌تواند مثالی برای ذی‌نفعان شما باشد:

به خاطر داشته باشید اگر چه ممکن است ذی‌نفعان شما یک سازمان یا یک فرد باشند، اما در نهایت شما باید با افراد ارتباط برقرار کنید.
گام دوم) ذی‌نفعان را اولویت‌بندی کنید: ممکن است پس از برداشتن گام اول، فهرست بزرگی از افراد و سازمان‌هایی که تحت تاثیر شما قرار می‌گیرند، به دست آید. برخی از آنها ممکن است قدرت زیادی برای حمایت یا مانع شدن در پیشرفت کار شما داشته باشند. ممکن است برای بعضی فعالیت شما منفعت ایجاد کند و بقیه نیز بدون نفع باشد. ذی‌نفعان را براساس دو مولفه قدرت و منفعت اولویت‌بندی کنید. برای مثال، فرد مافوق شما احتمالا قدرت و منفعت زیادی در فعالیت‌هایتان به عنوان یک‌ذی‌نفع دارد. در شکل بالا، با تعیین موقعیت مکانی افراد می‌توانید اقدامی که برای ذی‌نفع خود مناسب‌تر است انتخاب کنید:
• قدرت زیاد-منفعت زیاد: افرادی که در این ناحیه قرار دارند مهم‌ترین ذی‌نفعان هستند. بنابراین باید بیشترین تعامل را با آنها داشته باشید و همه تلاش خود را برای راضی نگه داشتن آنان به کار ببندید.
• قدرت زیاد-منفعت کم: به این افراد به اندازه ای که رضایتشان جلب شود، اطلاع رسانی کنید. این گروه باید از مزیت‌ها و کلیات پروژه و فعالیت‌های شما مطلع باشند تا در زمان لازم از شما حمایت کنند.
• قدرت کم-منفعت زیاد: به این گروه از ذی‌نفعان همیشه اطلاع‌رسانی کنید و به آنها اطمینان دهید که مشکل خاصی وجود ندارد. این گروه می‌توانند در جزئیات پروژه به شما کمک زیادی برسانند.
• قدرت کم-منفعت کم: این گروه را فقط زیر نظر داشته باشید و با ایجاد ارتباط، انرژی و وقت خود را بیهوده به هدر ندهید.
گام سوم) ذی‌نفعان کلیدی خود را شناسایی کنید: شما باید اطلاعات دقیق‌تری از ذی‌نفعان کلیدی خود داشته باشید. باید به خوبی بدانید که در مورد پروژه یا فعالیت شما چه احساسی دارند و چه موقعی به آن واکنش نشان می‌دهند. همچنین باید بدانید چگونه آنها را به بهترین وجه درگیر پروژه کنید و از بهترین روش‌های ارتباط با آنها استفاده کنید.
تجربه نشان می‌دهد تنها با داشتن حمایت و همراهی ذی‌نفعان است که یک پروژه یا فعالیت، موفقیت به دست می‌آورد. در محدوده زندگی فردی نیز این ابزار می‌تواند به شما در کسب موفقیت‌های شخصی و حرفه‌ای کمک کند.
*عضو هیات رییسه کمیته تخصصی توسعه- انجمن مدیریت منابع انسانی ایران
(hrjournalist.blogfa.com)