پارک‌های موضوعی خرید و آموزش فروشگاه‌ها تکنیک‌های بازاریابی حسی- تجربی که اخیرا از سوی برندهای بسیاری مورد استفاده قرار گرفته، از جذابیت بسیاری نزد مشتریان برخوردار است. این تکنیک‌ها را می‌توان در فضای باز و حتی در قالب یک مجتمع بزرگ خرید پیاده‌سازی کرد. پارک‌های موضوعی خرید از آخرین پیشرفت‌ها در زمینه بازاریابی حسی هستند که یک تجربه خرید بی‌بدیل را در اختیار بازدیدکنندگانشان قرار می‌دهند. یونیکو (Uniqlo)، از جمله خرده‌فروشان مطرح ژاپنی در زمینه مد و پوشاک است که به تازگی یک پارک موضوعی خرید بزرگ را در خیابان معروف پنجم نیویورک افتتاح کرده است. بازدیدکنندگان به محض ورود به این پاساژ عظیم، محو خلاقیت به کار رفته در آن خواهند شد، چرا که این مرکز از طراحی متفاوتی به نسبت دیگر مراکز معمول خرید پوشاک برخوردار است. فروشگاه‌های لحظه‌ای یا موقت (Pop-Up Stores) چندی پیش به دلیل عدم توازن میان تعداد عرضه‌کنندگان و تعداد مشتری و تعداد اندک عرضه‌کنندگان و محدودیت قدرت انتخاب، خرید کردن فعالیتی کسالت‌آور و از سر اجبار به شمار می‌رفت. اما امروزه با تغییر سبک زندگی و ذائقه مصرف‌کنندگان و رشد فزاینده در تنوع و تعداد فروشگاه‌ها، خرید به کاری لذت‌آور و بعضا آموزنده تبدیل شده است. اندیشه ایجاد فروشگاه‌های بزرگ را نخستین بار بازرگانی فرانسوی به نام آریستید بوسیکو (Aristide Boucicaut) در سال ۱۸۵۲ میلادی و با تاسیس فروشگاه کوچکی به نام بن مارشه برای فروش اجناس خرازی و منسوجات به واقعیت تبدیل کرد که پس از مدتی این واحد خرده‌فروشی، مادر فروشگاه‌های بزرگ شد. پرفروش‌ترین شرکت دنیا و بزرگ‌ترین خرده‌فروشی جهان نه یک شرکت نفتی و نه یک سازنده اتومبیل است بلکه، فروشگاه‌های زنجیره‌ای وال مارت با فروش سالانه بیش از نیم تریلیارد دلار در صدر این فهرست قرار دارد. مفهوم فروشگاه، روز به روز اشکال تازه‌ای به خود می‌گیرد. برای مثال، فروشگاه‌ها یا خرده‌فروشی‌های لحظه‌ای، مدتی است که در میان برخی خرده‌فروشان مطرح جهان از جمله ایی‌بی (eBay) رواج یافته‌اند. نخستین‌بار شرکت خرده‌فروشی آمریکایی وکنت (vacant) بود که مفهوم فروشگاه‌های موقت را در سال ۱۹۹۹ مطرح ساخت. ایده این کار زمانی به ذهن دست‌اندرکاران این شرکت رسید که آنها رهسپار سفری کاری به شهر توکیو شده بودند. آنها در توکیو با خرده‌فروشانی روبه‌رو شدند که در زمینه بازاریابی مکان ویژه یا اصطلاحا در گوشه دنج بازار فعال بودند و مشتریان بسیاری در صف می‌ایستادند تا از محصولات تیراژ پایینشان خرید کنند. روال کار در این قبیل فروشگاه‌ها به گونه‌ای بود که به محض فروش رفتن همه محصولات آن هم معمولا ظرف تنها چند ساعت، فروشگاه تا دریافت محصولات جدید بسته می‌شد. وکنت (Vacant) امروزه مبتنی بر چنین مدلی، پروژه‌های خرده‌فروشی موقت بسیاری را برای برندهای مختلف اجرایی کرده است. این قبیل استراتژی‌ها به ویژه در دوران رکود بسیار کارآمد بوده‌اند. برای مثال، ایی‌بی (eBay)، از شرکت‌های مطرح در زمینه فروش الکترونیکی، از جمله شرکت‌هایی به شمار می‌رود که به خوبی نیاز مشتریان کنونی را درک کرده است و برحسب آن عمل می‌کند. واقعیت موجود آن است که بسیاری از مردم تمایلی به خرید از حراجی‌های آنلاین ندارند، چرا که نمی‌دانند چه می‌خرند. این موضوع موجب پیدایش مفهوم جدیدی شد که از آن به عنوان استراتژی (Click&Mortar) یاد می‌شود؛ این راهبرد به معنای فعالیت همزمان در فضای مجازی (فروشگاه اینترنتی) و نیز در فضای واقعی (فروشگاه فیزیکی) است. شرکت ایی‌بی هر از گاهی فروشگاه‌های متحرک و فیزیکی خود را به مناسبت‌های مختلف راه‌اندازی می‌کند. از آن جمله می‌توان به بوتیک کریسمس ایی‌بی یا پروژه‌هایی نظیر ایی‌بی لایو (eBay live) که گهگاه در خیابان‌های سراسر جهان برپا می‌شوند، اشاره داشت. شرکت ای‌بی دوست دارد بیش از آنکه یک حراجی قلمداد شود، به عنوان یک خرده‌فروشی شناخته شود. فروشگاه‌های موقت و متحرک که می‌تواند در مغازه‌های اجاره‌ای، کانکس‌های آماده، چادر، تریلر، ون، و... اجرا شود، تکنیکی بسیار خوب برای دسترسی به بازار آن هم در دوران کساد و رخوت اقتصادی است. فروشگاه‌های پارتیزانی (Guerrilla Shops) ایجاد فروشگاه‌های پارتیزانی، تکنیک دیگری است که از ابداعات یکی از شرکت‌های مد و لباس ژاپنی به نام کومه‌دس گارکنز (Comme Des Garcons) به شمار می‌رود. فروشگاه‌های پارتیزانی این شرکت بسته به فصل و ذائقه مشتریان، محصولات تولیدی این شرکت را در اقصی نقاط جهان و در محیطی ساده و با قیمت‌های مناسب ارائه می‌کنند. این شرکت کمپینی نیز برای سالمندان با عنوان «۶۵+» دارد که در نوع خود بی‌نظیر است. فروشگاه‌های پارتیزانی را می‌توان در گذرهای باریک، پارکینگ منازل و حتی اتوبوس‌ها و کانکس‌های شهری راه‌اندازی کرد. این فروشگاه‌ها نیز از نوع موقت هستند که البته مزیت آنها کم‌هزینه بودنشان است. البته عبارت بازاریابی پارتیزانی یا چریکی، مفهومی است که اولین بار، جی کنراد لوینسون در کتابی با عنوان «بازاریابی پارتیزانی» در سال ۱۹۸۲ تشریح کرد؛ روشی نامنظم و غیرمعمول در انجام فعالیت‌های ترفیعی بر مبنای یک بودجه بسیار کم. در واقع بازاریابی پارتیزانی نوعی بازاریابی نامنظم به منظور کسب حداکثر نتایج با به‌کارگیری حداقل منابع است و درگیر ابتکارات، نوآوری، شکستن قوانین و جست‌وجوی راهکارهای بدیل برای روش‌های بازاریابی سنتی است. منبع: در ماهنامه توسعه مهندسی بازار