سید محمد اعظمی‌نژاد* منبع: Mindtools احتمالا همه ما افرادی در محل زندگی یا کار خود می‌شناسیم که به طور واقعی شنوندگان خوبی هستند و به نظر می‌رسد در هر حالتی دقیقا می‌دانند چه می‌گویند. این افراد دلسوز و با ملاحظه هستند و معمولا در حضور آنها حس امیدواری و خوش بینی داریم. این گروه از افراد احساسات خود را به خوبی مدیریت می‌کنند و در شرایط پرتنش خشمگین نمی‌شوند و در عوض توانایی بررسی مشکل و پیدا کردن راهی برای آن دارند. آنها تصمیم‌گیرندگانی عالی هستند. صرف‌نظر از نقاط قوتی که در خود دارند، معمولا صادقانه به توانمندی‌های خود نگاه می‌کنند؛ ظرفیت انتقادپذیری بالایی دارند و از این موضوع برای بهبود عملکرد خود استفاده می‌کنند. این‌گونه افراد معمولا هوش هیجانی بالایی دارند. هوش هیجانی به اندازه داشتن تخصص حرفه‌ای اهمیت دارد و سازمان‌ها نیز به تدریج آن را به عنوان یک شاخص مهم برای جذب و استخدام خود در نظر می‌گیرند. هوش هیجانی چیست؟ همه ما دارای ویژگی‌ها، خواسته‌ها، نیازها و همچنین راه‌های مختلفی برای نشان دادن احساسات خود هستیم و البته همه این موارد به میزان هوش، درایت و میزان امیدواری ما به زندگی بستگی دارد و این همان نقطه‌ای است که هوش هیجانی مهم جلوه می‌کند. افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، معمولا در اکثر کارهایی که انجام می‌دهند موفقیت کسب می‌کنند. وقتی فردی با هوش هیجانی بالا ایمیلی ارسال می‌کند، معمولا پاسخ دریافت می‌کند. وقتی کمک نیاز دارند، آن‌را دریافت می‌کنند؛ چرا که به اطرافیان خود حس خوبی منتقل می‌کنند و زندگی را آسان‌تر از افرادی که همیشه در خشم و کینه هستند، می‌گذرانند. ویژگی‌های هوش هیجانی می‌توان پنج عنصر مهم را به عنوان ویژگی‌های هوش هیجانی در نظر گرفت: • خودآگاهی- افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، معمولا بسیار خودآگاه هستند و احساسات خود را به خوبی درک می‌کنند و به همین دلیل اجازه نمی‌دهند که احساسات بر ایشان غالب شود. آنها اعتماد به نفس بالایی دارند و بر احساسات خود کنترل کامل دارند و نقاط قوت و ضعف خود را به خوبی می‌شناسند. بسیاری بر این باورند که مهم ترین قسمت از هوش هیجانی، خودآگاهی است. • خودتنظیمی- افرادی که ویژگی خودتنظیمی دارند، هرگز به خود اجازه عصبانیت یا حسادت نمی‌دهند. آنها قبل از هر اقدام به خوبی فکر می‌کنند و بدون دقت تصمیم گیری نمی‌کنند. ویژگی خودتنظیمی در عباراتی چون متفکر، انعطاف‌پذیر، صداقت و توانایی برای نه گفتن خلاصه می‌شود. • انگیزه- افراد با هوش هیجانی بالا، معمولا بسیار با انگیزه هستند و معمولا نتایج کوتاه مدت را برای کسب موفقیت‌های بلند مدت به تاخیر می‌اندازند. این افراد بسیار مولد، عاشق چالش و در هر کاری که به آن دست بزنند بسیار اثربخش هستند. • همدلی- شاید بتوان دومین عنصر مهم در هوش هیجانی را همدلی در نظر گرفت.همدلی توانایی شناسایی خواسته‌ها، نیازها و نظرات اطرافیان شما است. افراد دارای این ویژگی، احساسات دیگران را به رسمیت می‌شناسند، حتی زمانی که این احساسات خیلی آشکار نباشد. در نتیجه، افراد همدل معمولا ارتباطات بسیار خوبی با افراد دارند و شنونده‌های خوبی هستند و از قضاوت زودهنگام پرهیز می‌کنند. • مهارت‌های اجتماعی- نشانه دیگری از هوش هیجانی بالا، توانایی به راحتی صحبت کردن با دیگران و داشتن مهارت‌های اجتماعی است. این ویژگی در مهارت مدیریت تعارضات و ایجاد و حفظ ارتباطات عالی با دیگران خلاصه می‌شود. هوش هیجانی می‌تواند کلیدی برای رسیدن به موفقیت‌های بزرگ به ویژه در زندگی حرفه‌ای افراد باشد. توانایی مدیریت و ایجاد ارتباط با افراد برای تمام رهبران مهم است و هوش هیجانی می‌تواند ابزاری مناسب برای این کار باشد. تکنیک‌های افزایش هوش هیجانی خبر خوش این است که هوش هیجانی با آموزش و توسعه قابل بهبود است. بسیاری از کتب و آزمون‌های موجود می‌توانند در تعیین میزان فعلی هوش هیجانی و نقاط قابل بهبود شما کمک کنند. همچنین می‌توانید از نکات راهنمای زیر استفاده کنید: • مشاهده کنید افراد چگونه به شما واکنش نشان می‌دهند: آیا شما قبل از درک همه حقایق و با عجله نسبت به افراد قضاوت می‌کنید؟ نگاه صادقانه‌ای به طرز تفکر و نوع تعامل با اطرافیان داشته باشید. سعی کنید خود را جای دیگران قرار دهید و نظرات و دیدگاه‌های آنها را بپذیرید. • به محیط کار خود نظری بیندازید: آیا به دنبال جلب توجه برای دستاوردهای خود هستید؟ تواضع و فروتنی به معنی خجالتی بودن یا فقدان اعتماد به نفس در شما نیست. سعی کنید به دیگران نیز فرصت درخشش در سازمان را بدهید و نگران این نباشید که از کانون توجهات سازمانی دور می‌شوید. • خودارزیابی انجام دهید: نقاط ضعف شما چه هستند؟ آیا قبول دارید که فرد کاملی نیستید و در بعضی جنبه‌ها می‌توانید بهتر عمل کنید؟ شجاعانه به این موضوع پاسخ دهید؛ این کار می‌تواند زندگی تان را متحول کند. • واکنش خود را در هنگام بروز تنش بررسی کنید: آیا هر زمان تاخیری روی دهد یا چیزی که می‌خواهید اتفاق نیفتد، ناراحت می‌شوید؟ آیا دیگران را با وجود بی‌تقصیری، سرزنش و ناراحت می‌کنید؟ توانایی حفظ آرامش در شرایط سخت در کسب و کار و خارج از آن بسیار حائز اهمیت و ارزشمند است. • مسوولیت اعمال خود را بپذیرید: اگر باعث آزردگی کسی می‌شوید، به طور مستقیم عذرخواهی کنید و به خاطر داشته باشید معمولا افراد تمایل بیشتری به بخشیدن و فراموش کردن دارند البته اگر صادقانه برای این موضوع تلاش کنید. • قبل از هر اقدامی تاثیر آن بر افراد را بررسی کنید: در خصوص تاثیر تصمیم خود با دیگران، خود را جای آنها بگذارید و تاثیرات مثبت یا منفی آن بر افراد مورد بررسی قرار دهید. * عضو هیات رییسه کمیته تخصصی توسعه-انجمن مدیریت منابع انسانی ایران (hrjournalist.blogfa.com)