حسین جعفری* ارتباطات به عنوان یک عامل رقابتی کلیدی در اقتصاد جهانی محسوب می‏شود. ایجاد روابطی خوب که منجر به تجارتی موفق شود، عاملی اساسی در موفقیت کسب‌وکار است. امروزه اقتصاد چین، یکی از اقتصادهای برتر رقابتی جهان است که در صورت برنامه‌ریزی و رفتار حساب شده فرصت‌های بی‌نظیری را در اختیار کشورمان قرار می‌دهد؛ به خصوص که مسوولان کشور حجم تجاری دو کشور را بالغ بر ۲۰۰ میلیارد دلار برای ده سال آینده ‌هدف‌گذاری کرده‌اند. حجم تجارت بین دو کشور در سال گذشته ۴۵ میلیارد دلار بوده و افزایش محسوسی در سال ۹۱ نداشته و تراز مثبت به نفع ایران بوده است. به نظر می‌رسد در صادرات به چین، سهم کالاها و خدمات غیرنفتی نسبت به محصولات نفتی حجم بیشتری را به خود اختصاص دهد. با این فرض با سازماندهی می‌توان به هدف‌گذاری ذکر شده در بالا دست یافت. بازرگانان ایرانی مقیم در چین از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در توسعه صادرات جمهوری اسلامی ایران به آن کشور هستند، چرا که در آن کشور حضور دارند و به فعالیت‌های اقتصادی اشتغال می‌ورزند. اگرچه شبکه‌های آنلاین و توسعه فناوری اطلاعات و به ویژه پایگاه‌های اطلاع رسانی در چین، ایران و دیگر کشورهای جهان، دسترسی به فهرست واردکنندگان چینی و اطلاعات تجاری مورد نیاز را برای بازرگانان و صادرکنندگان ایرانی تسهیل کرده، اما این موضوع به هیچ وجه نه تنها از اهمیت نقش بازرگانان ایرانی در چین کم نکرده، بلکه روز به روز در کشوری با کارکردی نسبتا پیچیده که هنوز حق معنوی اثر به خوبی رعایت نمی‌شود و به‌رغم اشرافیت فرهنگ رفتاری کنفسیوس در عامه مردم آن کشور، اخلاق تجاری آنقدرها رعایت نمی‌شود و مردمی که به خارجی‌ها دیر اعتماد می‌کنند، نقش آنان را پر رنگ‌تر کرده است. می‌توان دلایل پررنگ بودن نقش بازرگان ایرانی مقیم چین در توسعه صادرات را به شرح زیر ذکر کرد:  بازرگانان ایرانی مقیم چین به سبب حضور فعال خود و به دلیل مدیریت و اقدامات اجرایی روزمره با همکاران و مشتریان چینی در بازار هدف قادرند اطلاعات دست اولی در مورد اوضاع اقتصادی و اجتماعی، روند عرضه و تقاضا، تحولات قیمت‌ها، فعالیت‌های رقبا، نمایشگاه‌های تجاری، کالاهای رقیب، دستورالعمل‌های بانکی، مالی، تجاری و نظایر آنها را کسب کرده و این آگاهی را به هموطنان همکار خود به صورت مستمر در حاشیه تعاملات منتقل ‌کنند.  حدود یک پنجم مردم جهان به زبان چینی صحبت می‌کنند. اکثریت قریب به اتفاق بازرگانان ایرانی مقیم چین فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های آن کشور بوده و مسلط به زبان، آداب، رسوم و فرهنگ آن کشور هستند و به خوبی رفتار آنان را می‌شناسند، عمل و عکس العمل آنان را پیش‌بینی می‌کنند و به همین دلیل به سهولت با مقامات و صاحبان کسب‌وکار در چین ارتباط موثر برقرار می‌کنند و به راحتی و به سادگی و با گرمی مورد پذیرش آنان قرار می‌گیرند.  بازرگانان ایرانی مقیم چین براساس اصول اسلامی و اخلاقی، رفتاری مناسب با همکاران اجتماعی و شرکای چینی خود دارند و جزو بهترین شهروندان خارجی مقیم آن کشور محسوب می‌شوند. این نوع رفتار موجب شده تا اقدامات اجرایی و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی در چین در قبال اینگونه اشخاص سریع‌تر به نتیجه مطلوب برسد.  تمامی بازرگانان ایرانی مقیم چین، شرکت تجاری ثبت شده مطابق با قوانین آن کشور دارند و به صادرات و واردات مشغولند و همچون یک شرکت ۱۰۰ درصد چینی مالیات، بیمه و حقوق کارمندان محلی خود را به موقع پرداخت می‌کنند و امور اداری را به صورت قانونی دنبال می‌کنند و به همه این دلایل دولت‌های محلی از آنان رضایت‌مندی دارند.  برقراری روزمره ارتباط مستقیم با مدیران ارشد و تراز اول بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های تجاری و صنعتی، تشکل‌ها و سندیکاها، روسای سازمان‌ها و مقامات تصمیم‌گیرنده در شهرهای اقامت در چین، تسهیل کننده امور بوده و به مراتب تاثیر و اهمیت بیشتری از دورکاری و مکاتبه دارد.  بازرگانان ایرانی مقیم چین در کمک به موفقیت آمیز بودن مذاکرات و هماهنگی، ساماندهی گروه‌ها و هیات‌های تجاری و پذیرش آنان در چین نقش مهمی ایفا کرده‌اند.  نظرات مشورتی و اجرایی بازرگانان ایرانی مقیم چین از دیدگاه بازرگانانی که برای نخستین بار به حوزه فعالیت آنها وارد می‌شوند و درصدد مذاکره فنی، انعقاد قراردادهای تجاری، سرمایه‌گذاری یا اعطا کنندگی فروش کالا را دارند بسیار ارزنده است.  در بخش واردات از چین اجرای برخی مسوولان ارشد پروژه‌های بزرگ و کوچک دولتی در استان‌های مختلف کشور و احداث کارخانه‌های متعدد بخش خصوصی از خطوط تولید انواع خودرو، قطعات و زیر مجموعه آن، شیشه‌های ساختمانی تا راه‌اندازی نیروگاه‌های برق در ایران توسط شرکت‌های چینی، موفقیت‌های خود را در ایجاد رابطه و پیگیری مستمر اجرائیات پروژه‌ها، مرهون تلاش‌ها و کوشش‌های بازرگانان ایرانی مقیم چین می‌دانند که به‌رغم وجود مشکلات فراوان و عدم وجود روح همکاری با بازرگانان ایرانی مقیم چین توانسته‌اند خدمات مناسبی را ارائه کنند و به‌دلیل تجربیات و تعهدات مزبور می‌توانند در پیشبرد اهداف صادراتی کشور نیز موثر باشند و نقش زیادی را ایفا کنند.  آگاهی مستمر از تحولات کشور چین، قوانین، مقررات و ظرفیت‌های موجود وارداتی در بخش صنعت، کشاورزی، خدمات بازرگانی، گردشگری و انتقال اطلاعات به داخل کشور برای تک تک بازرگانان ایرانی مقیم چین نهایت اهمیت را داراست. همچنین سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی فعال در بخش صادرات و شرکت‌های نوپایی که توان بالقوه صادرات کالاهای خود را به کشور چین دارند با ارتباط با بازرگانان ایرانی مقیم چین بهتر و راحت‌تر می‌توانند به مصرف‌کنندگان و شرکت‌های واردکننده چینی دست یابند و در مذاکرات و عقد قراردادها با چینی‌ها زودتر و مناسب‌تر به توافق دست پیدا می‌کنند.