خرید یک کسب و کار دایر

مترجم: محمود امینی

خرید یک کسب و کار برای ورود به فعالیت اقتصادی بسیار مطلوب است و می‌تواند بسیار موفق باشد، چرا که شما را از رویارویی با بسیاری از مشکلات مرحله راه‌اندازی بی‌نیاز می‌کند. کسب و کارها از طریق کلام، تبلیغات در روزنامه‌های محلی و نشریات تخصصی به فروش می‌رسند. فروش مغازه‌ها و فروشگاه‌ها هم از طریق آژانس‌های انتقال کسب و کار صورت می‌گیرد.

برای خرید کسب و کار دایر و کارآمد باید تکالیف خود را به طور کامل انجام دهید و در تمام مراحل ذهن باز و در عین حال بدگمانی داشته باشید، چرا بدگمان؟ چون باید ببینید چرا دارند یک کسب و کار کوچک خوب را می‌فروشند. حتی اگر کسب و کار وضعیت نسبتا خوبی داشته باشد، احتمال این که آن را به یک دوست صمیمی یا یکی از اعضای خانواده مالک بدهند یا مالک، مدیری را برای اداره آن استخدام کند بسیار بیش از فروش آن به شما است. البته منظور این نیست که در بازار هیچ کسب و کار خوب یا آینده‌داری وجود ندارد، بلکه باید کاملا مراقب کاری که انجام می‌دهید باشید و از دلایل فروش کسب و کار سر در بیاورید.

اطمینان حاصل کنید که اطلاعات و دانش شما درباره تجارت و نوع کسب و کاری که قصد راه‌اندازی آن را دارید کامل و جامع است. با اتحادیه صنفی مستقر در محل تماس بگیرید و با آنها مشورت کنید و بخواهید شما را با کسب و کار مشابهی که با محل شما فاصله مناسب دارد و در رقابت مستقیم با منطقه موردنظر شما نیست آشنا کنند. از کتاب‌ها و نشریات مرتبط با بازرگانی کمک بگیرید. اگر هنوز علاقه‌مند هستید، در گام بعدی باید کسب و کاری که برای فروش عرضه شده را ارزشیابی کنید.

انجام تحقیقات

می توانید اطلاعات خوبی از حسابدارها بگیرید. حسابداری که برای مشورت انتخاب می‌کنید باید حساب‌های چند سال گذشته کسب و کار موردنظر را بررسی و همه ویژگی‌های مهم آن را برای شما تشریح کند. همه شرایط مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده خرید خود را بررسی کنید.

اقدامات اولیه قبل از آغاز کسب وکار

با خرید یک کسب و کار دایر، ارقام واقعی مربوط به فعالیت تجاری آن در اختیار شما قرار می‌گیرند. بنابراین می‌توانید پیش‌بینی‌های صحیح‌تری درباره گردش نقدینگی و سود انجام دهید. البته در نظر داشته باشید که شرایط تجارت مدام در حال دگرگونی است، بنابراین برای اطمینان از نامساعد نشدن شرایط بازار در آینده قابل پیش‌بینی، لازم است تحقیق کنید.

اگر قرار است کارکنان قبلی همچنان به کار خود ادامه دهند به وضعیت، شرایط و میزان حقوق دریافتی آنها دقت کنید؛ چرا که قرار است شما همه این شرایط را بپذیرید؛ اما اگر می‌خواهید تعداد کارکنان را کم کنید، احتمالا مشمول پرداخت حق و حقوق کارکنان مازاد خواهید شد. شرایط محل کسب و کار را کاملا بررسی کنید. آیا ساختمان در مالکیت کسب و کار است یا استیجاری است؟ اگر استیجاری است، اجاره‌نامه را به دقت مطالعه کنید. ارزیابی شرایط ساختمان از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین، باید ببینید که آیا شما مسوول تعمیرات و بیمه ساختمان هستید یا خیر؟ به علاوه، پیش از مشاوره حقوقی، می‌توانید از نظرات ارزیاب ساختمان نیز استفاده کنید.

ارزش‌گذاری روی کسب و کار

هر کسب و کاری نقاط قوت و ضعف خودش را دارد، اما به طور کلی ارزش یک کسب و کار (یعنی بهایی که باید برای آن بپردازید) جمع کل چهار مورد زیر است:

موجودی کالا: بهترین شیوه این است که کالاها به صورت مستقل (نه توسط فروشنده) قیمت‌گذاری شوند. همه کسب و کارها

با مشکل موجودی راکد (یعنی کالاهایی که به دلیل گذشتن تاریخ مصرف، آسیب‌دیدگی یا عدم قابلیت فروش از همان ابتدای تولید احتمال فروش آنها کم است) روبه‌رو هستند. بنابراین، قیمت‌گذاری باید بر اساس قیمت تمام شده و کاهش یافته

(و نه قیمت خرده‌فروشی) اجناس قابل فروش صورت گیرد.

اثاثیه ثابت و لوازم: این اقلام هم باید به صورت مستقل و پس از کاهش بها (کسر استهلاک)، قیمت‌گذاری شوند.

ماشین‌آلات و تجهیزات: این اقلام نیز همانند اثاثیه ثابت و لوازم قیمت‌گذاری می‌شوند.

سرقفلی نامحسوس: در حالی که موارد بالا را می‌توان دقیقا قیمت‌گذاری کرد (گرچه در مورد قیمت‌گذاری آنها هم اختلاف نظر

پیش می‌آید)، سرقفلی نامحسوس نکته مبهم قیمت‌گذاری است و جای بحث زیادی در مذاکره دارد. سرقفلی نامحسوس برابر است با بهای کسب و کار منهای دارایی‌های ملموس کسب و کار.

سرقفلی نامحسوس یعنی آهنگ سودآوری کسب‌وکار، بنابراین، باید آن را براساس سود به دست آمده در چند سال گذشته برآورد کرد (زیرا کسب و کار می‌تواند به سرعت رشد یا سقوط کند). اگر توافق بر سر یک سود خالص رایج

(پیش از مالیات) امکان‌پذیر باشد، آن گاه معمولا می‌توان گفت که ارزش سرقفلی نامحسوس یک کسب و کار کوچک بین یک تا پنج برابر مبلغ سود است. ضریب واقعی انتخابی به همه عوامل دیگری که در فروش دخیل هستند (مانند پتانسیل رشد کسب و کار، هرگونه حق انحصاری یا طرح متعلق به کسب‌وکار، کیفیت یا آموزش کارکنان و تعداد مشتریان موجود) بستگی دارد. هر چقدر که کسب و کار بزرگ‌تر باشد، هنگام محاسبه سرقفلی نامحسوس باید ضریب را بالاتر در نظر گرفت. اگر سرقفلی نامحسوس یک کسب و کار وابستگی زیادی به شخصیت و اعتبار مالک قبلی داشته باشد، با رفتن مالک، این بخش از سرقفلی نامحسوس از دست خواهد رفت و به همان نسبت از قیمت کسب و کار کاسته خواهد شد. به خاطر داشته باشید که اگر سرقفلی نامحسوس مثلا سه برابر سود خالص کسب و کار باشد، تنها برای کسب همین مقدار، به سه سال زمان نیاز است البته با فرض اینکه کسب و کار همچنان همان مقدار سودآور باشد.

منبع: کتاب راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکار