میلیاردری که با سواچ به صنعت ساعت سوئیس، حیاتی دوباره بخشید

الهام جوادی

نیکولاس ج.هایاک، یکی از موسسان و مدیرعامل و رییس هیات مدیره گروه سواچ بود که در ۲۸ ژوئن سال ۲۰۱۰ در سن ۸۲ سالگی از دنیا رفت. او در زمان مرگش با ثروت ۹/۳ میلیارد دلار در جایگاه دویست و سی و دوم ثروتمندان فهرست فوربز در سال ۲۰۱۰ قرار داشت. نیکولاس جورج‌هایاک در ۱۹ فوریه سال ۱۹۲۸ در بیروت لبنان از مادری لبنانی و پدری لبنانی- آمریکایی متولد شد. پدر او یک دندانپزشک تحصیلکرده در دانشگاه لویولای شیکاگو بود. خواهر بزرگتر نیکولاس،‌ مونا همسر ژوزف فیلیپ کرم، معمار بزرگ لبنانی و برادر کوچکترش، سام نیز یکی از شهروندان سوئیس و مدیرعامل سابق گروه سوئیسی سیبرا است. هایاک در سال ۱۹۵۰ در بیروت با ماریان مزگر، دختر یک صنعتگر سوئیسی به نام ادوارد مزگر آشنا شد و در سال ۱۹۵۱ با او ازدواج کرد و به سوئیس نقل مکان کرد. این زوج صاحب دو فرزند به نام‌های نایلا و نیکولاس پسر شدند. این خانواده در سال ۱۹۶۴ به روستایی به ام میستر شواندن در ۳۵ کیلومتری غرب زوریخ نقل مکان کردند. ‌هایاک تا آخر عمر خود در آن جا زندگی کرد.

نیکولاس ‌هایاک اولین کار خود را به عنوان یک مامور جمع‌آوری آمار در یک شرکت بیمه مجدد شروع کرد. او سپس به عنوان مدیر بنگاه مهندسی پدر همسرش که در آن زمان بیمار بود استخدام شد. البته مدتی نگذشت که نیکولاس‌ هایاک کار خود را برای یافتن فرصتی برای یادگیری کارهای جدید رها کرد.

هایاک بنگاه مشاوره مدیریت خود را در سال ۱۹۵۷ با نام شرکت مهندسی‌ هایاک در زوریخ تاسیس کرد. ‌هایاک با انجام مشاوره‌های مدیریتی و اثرگذاشتن بر شرکت‌های مختلف بزرگ و چندملیتی در اروپا توانست کاری کند که این شرکت در صحنه کسب وکار سوئیس و اروپا شهرت پیدا کند. یکی از باورهای مدیریتی او همواره این بوده؛ کمیاب‌ترین منابع برای مدیریت ارشد، قابلیت کارآفرینی است.

شرکت مهندسی‌هایاک تا سال ۱۹۷۹ بیش از ۳۰۰ مشتری در ۳۰ کشور دنیا داشت. نیکولاس‌هایاک از آن زمان تا زمان مرگش رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت مهندسی ‌هایاک بود.

در اوایل دهه ۱۹۸۰ گروهی از بانکدارهای سوئیسی از نیکولاس‌ هایاک که تا آن زمان توانسته بود به عنوان چهره بسیار قابل اعتماد در کسب و کار سوئیس شهرت پیدا کند،‌ خواستند کار بررسی حساب‌ها و تسویه دو بنگاه تولید ساعت سوئیسی به نام‌های ASUAG و SSIH را انجام دهد. این دو شرکت در آن زمان به خاطر رقابت شدید از سوی تولیدکنندگان ژاپنی ساعت چون سیکو و سیتی‌زن در بحران به سر می‌بردند.‌هایاک باور داشت که صنعت تولید ساعت سوئیس همچنان می‌تواند در عرصه جهانی رقابتی باقی بماند و این دو شرکت نیز خواهند توانست پس از یک ساختاردهی مجدد در عملیات و تعریف برندهایی جدید مجددا به صحنه رقابت بازگردند.

ساختاردهی مجدد این شرکت‌ها با خلق ساعت سواچ همزمان شد. در این ساعت قطعات بسیار کمتری نسبت به ساعت‌های سنتی استفاده می‌شد و بنابراین ساخت آن ارزان‌تر بود. ساعت سواچ به صنعت ساعت سوئیس کمک کرد تا بتواند سهم بیشتری از بازار ساعت‌های ارزان قیمت‌تر (که سوئیس این بخش از بازار را به شرکت‌های ژاپنی باخته بود)، مجددا به دست آورد. اگرچه ساعت‌های پلاستیکی رنگی به سرعت به خاطر بازاریابی پرزرق و برقشان شهرت یافتند،‌‌هایاک همچنان بر اینکه ساعت سواچ پیشتاز نوآوری تکنولوژیک در این صنعت باشد، تاکید می‌کرد.

هایاک به مدت ۴ سال به تقویت دو شرکت ساعت سازی ادامه داد و سپس آنها را با یک گروه سرمایه‌گذاری سوئیسی ادغام کرد و گروه جدیدی را در سال ۱۹۸۵ تاسیس کرد. او در سال ۱۹۸۶ رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت شد. نام اولیه این شرکت SMH بود، اما بعدها به گروه سواچ تغییر نام پیدا کرد. ‌هایاک نقشی تعیین‌کننده در شناساندن گروه سواچ در جهان داشت. استراتژی‌ای که او در اوایل دهه ۱۹۸۰ استفاده کرد باعث موفقیت کل صنعت ساعت سوئیس و بازیافتن جایگاه پیشتاز قبلی آن در صحنه جهانی از سال ۱۹۸۴ شد.

هایاک در سال ۱۹۹۶ یک جایزه دکترای افتخاری حقوق و اقتصاد از دانشگاه نوشاتل در سوئیس و در سال ۱۹۹۸ یک دکترای افتخاری حقوق و اقتصاد از دانشکده بنی کولتورالی دانشکده بولونیا در ایتالیا دریافت کرد.

هایاک در سال ۲۰۱۰ بر اثر سکته قلبی ناگهانی در حالی که در دفتر مرکزی گروه سواچ مشغول به کار بود از دنیا رفت. البته پسر او،‌ نیکولاس پسر قبل از مرگ او مدیر اجرایی شرکت بود و خود او همچنان در تصمیمات اصلی شرکت صاحب‌نظر بود. در حال حاضر نیک‌هایاک، مدیرعامل و نایلا‌هایاک رییس گروه سواچ هستند. فروش این گروه در سال ۲۰۰۹ بیش از ۵ میلیارد و سود آن بیش از ۷۰۰ میلیون فرانک سوئیس بود و بیش از ۲۳۵۶۰ نفر برای این شرکت مشغول به کار بودند.