کمپانی دارویی با بیش از 250 سال قدمت

کوشان غلامی

شرکت داروسازی «نوارتیس» سوئیس در سال ۱۹۹۶ از ادغام دو شرکت «سیبا گایگی» (Ciba Geigy) و ساندوز لابراتوریز تشکیل شد. هر دو این شرکت‌ها دارای قدمت زیادی بوده و مجموعا‌ نوارتیس را دارای تاریخچه عظیم ۲۵۰ ساله نمودند. گایگی در سال ۱۷۵۸ توسط «یوهان رودولف گایگی گموسوس» تجارت در زمینه مواد معدنی و شیمیایی، رنگ و دارو را در باسل سوئیس آغاز کرده بود. این شرکت در سال ۱۸۵۷ کارخانه تولید رنگ خود را افتتاح کرد. مواد شیمیایی تولید شده در این شرکت، در رنگرزی ابریشم مورد استفاده قرار می‌گرفت. در سال ۱۹۳۹، «پل هرمان مولر» شیمیدان شرکت گایگی دریافت که ددت برای مقابله با حشرات ناقل مالاریا موثر است. او جایزه نوبل داروسازی را در سال ۱۹۴۸ به خاطر همین اکتشافات از آن خود کرد. سیبا نیز که در سال ۱۹۴۵ تاسیس شده بود، پس از ۲۶ سال با گایگی ادغام شده و شرکت سیباگایگی را ایجاد کردند.

بنگاه شیمیایی کرن و ساندوز (Kern and Sandoz) نیز در سال ۱۸۸۶ توسط «آلفرد کرن» و «ادوارد ساندوز» تاسیس و شروع به تولید مواد رنگی و شیمیایی کرد. در سال ۱۸۹۵ پس از فوت کرن، تمام کمپانی به ساندوز رسید و او به تولید داروی «آنتی پیرین» برای کاهش تب پرداخت. چهار سال بعد، ساخارین به عنوان جایگزینی برای قند از سوی ساندوز تولید شد. سایر تحقیقات دارویی این شرکت از سال ۱۹۱۷ تحت نظر پروفسور «آرتور استول» آغاز شد.

در سال ۱۹۹۶ این دو شرکت با هم ادغام شدند و کمپانی نوارتیس را ایجاد کردند. نوارتیس در ابتدا به سازماندهی مجدد واحدهای خود پرداخت. در سال ۱۹۹۸ نیز با همکاری دانشکده میکروبیولوژی دانشگاه برکلی کالیفرنیا شروع به دریافت مجوزهای مختلف بیوتکنولوژی کرد. حوزه کشاورزی این شرکت در سال ۲۰۰۳ با قسمت مشابه شرکت «آسترازنکا» متحد شده و شرکت جدیدی به نام «سینجنتا» را تشکیل داد.

نوارتیس در سال ۲۰۰۵ دو شرکت دارویی آلمان و آمریکا را به مبلغ پنج میلیارد و ۶۵۰ میلیون یورو خریداری کرد. «دانیل وازلا»، مدیر این شرکت دارویی گفت: «نوارتیس با خرید دو شرکت دارویی «هگزال» آلمان و «ایون لبز» (Eon Labs) آمریکا به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سازنده داروهای ژنریک (مشابه) تبدیل شده است.» وی افزود: «با توجه به هزینه بهداشت و درمان و افزایش آمار جمعیت کهنسال در جهان، نوارتیس امیدوار است معامله خوبی با سازندگان داروهای ژنریک کرده باشد.» دارو‌های ژنریک داروهایی هستند که دارای عناصر و تاثیراتی مشابه داروهای اصلی و ارزانتر از آنها هستند.

صاحبنظران بورس شرکت‌های دارویی معتقدند، اتخاذ این تصمیم از سوی شرکت دارویی نوارتیس تصمیمی ‌بزرگ اما از لحاظ راهبردی، هوشیارانه است. شرکت دارویی «هگزال» در سال ۲۰۰۴ میلادی یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار درآمد داشت و شمار کارکنان آن به هفت هزار تن می‌رسید. شرکت «ایون لبز» نیز که ۵۰۰ نیروی فعال انسانی داشت، در آن سال ۴۳۱ میلیون دلار درآمد کسب کرده بود.نوارتیس آخرین کمپانی چند ملیتی بود که علاقه به سرمایه‌گذاری در بازار سریع الرشد واکسن‌ها در چین پیدا کرد. حتی یک تولیدکننده چینی را نیز خریداری نمود و به دنبال سرمایه‌گذاری بزرگی برای انجام تحقیقات خود بود.این شرکت سوئیسی در سال ۲۰۰۹ حدود ۸۵۰ میلیون یوآن از سهام شرکت خصوصی Zhejiang Tianyuan واقع در شهر «هانگزو» در نزدیکی شانگهای را خریداری کرد. این تصاحب به افزایش حضور نوارتیس در کشور چین کمک شایانی نمود. این کمپانی چینی تعداد معدودی واکسن آنفلوآنزا و مننژیت به بازار وارد می‌کرد. «تیان یوان» درعرض دو سال گردش مالی خود را به بیش از دو برابر گذشته رسانیده بود و در سال ۲۰۰۸ ارزش آن حدود ۲۵ میلیون دلار برآورد می‌شد. شرکت چینی از مزایایی چون ۴۰۰ کارمند، گواهینامه‌های معتبر GMP و امکانات مناسبی در بخش جدید برای واکسن‌های باکتریال برخوردار بود و پیش‌بینی می‌شد که این قرارداد باعث افزایش ظرفیت تولید واکسن‌های مننگوکوکال کارخانه تا ۳۰ میلیون واحد گردد.نوارتیس همچنین ۲۵۰ میلیون دلار درتسهیلات تولیدی شهر چانگشو چین با هدف تمرکز روی توسعه مراحل ماده موثر و تحقیقات مرتبط با آن سرمایه‌گذاری نمود. گرایش نوارتیس به این بازار، در پی افزایش حضور دیگر تولیدکنندگان معروف حوزه تولید واکسن درچین شکل گرفت. کمپانی نوارتیس سومین تولید کننده بزرگ دنیا در حوزه واکسن با فروش سالانه بیش از یک میلیارد دلار می‌باشد.

در سال اخیر با توجه به فشارهای وارده از سوی مراجع قانونی و مناسب بودن قیمت‌ها، کمپانی به دنبال منابعی برای سرمایه‌گذاری و حفظ موقعیت پایدار محصولات تولیدی خود می‌باشد و به تازگی برنامه‌های مشترکی با کمپانی‌های دیگر، مثل تولید داروی آلزایمر و ارائه محصولاتی برای سرطان پروستات انجام داده است.خطوط تولید کمپانی مشتمل بر واکسن‌های بیماری‌های ویروسی و باکتریایی، تیفوئید، دیفتری، کزاز و همچنین مننژیت است. تحقیقات وسیعی در حوزه‌های گوناگون مشتمل بر بیومارکرها، فارماکولوژی، پروتئومیکس و ژئومیکس انجام خواهد شد.این کمپانی اکنون حدود ۱۰۰ هزار کارمند داشته و در سال گذشته میلادی درآمدی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار به دست آورده است.