نویسنده: مریم پوریوسف

یکی از مهم‌ترین پدیده‌های فعلی رشد روز افزون فناوری اطلاعات و تاثیر آن بر تمامی جوانب زندگی بشر می‌باشد. یکی از این جنبه‌ها که تحت‌تاثیر این پدیده قرار گرفته، کار و اشتغال است. فناوری ممکن است بعضی از مشاغل را حذف کرده یا تغییر دهد، اما بسیاری مشاغل جدید‌تر و مفیدتر به‌وجود می‌آورد. خدمات نیروی کار به جای عرضه در محل، در اینترنت عرضه می‌شود و دیگر محدودیت شرایط محلی و جغرافیایی نبوده و کار از راه دور(Telework) خواهیم داشت. کار از راه دور امروزه در دنیا در بسیاری از سازمان‌ها مانند بانک، بهداشت و درمان، تولید و... خود را نشان داده است.

در کار از راه دور مبتنی بر فناوری اطلاعات از اینترنت استفاده می‌شود و می‌تواند از محل یک اداره به محل اداره دیگر، از خانه یک کارمند به اداره یا از خانه یک روستایی انجام شود.

این نوع کار برنامه خاصی ندارد که در روزهای هفته در ساعات و مکان‌های خاص انجام شود. کسی که کار از راه دور می‌کند، می‌تواند کارمند یا کار فرما باشد و یکی‌ دو روز یا تمام هفته‌ را به‌ دورکاری‌ اختصاص‌ دهد. در کل کار از راه دور مفاهیم سنتی کار‌ را تغییر می‌دهد.

مزایای کار از راه دور:

۱ - کار از راه دور برای کارکنانی که نگران شرایط خانواده خود هستند، سودمند است و به دلیل افزایش این سودمندی بهره‌دهی نیز بیشتر می‌شود.

۲ - حضور فیزیکی کارکنان هزینه زیادی به همراه دارد، هزینه رفت و آمد، هزینه تهیه مکان و ابزار کار و... این هزینه‌ها زمانی که محل کار و منزل کارمند در دو محل دور از هم مانند شهر و روستا باشد، بسیار افزایش پیدا کرده و مشکلات زیادی به‌وجود می‌آورد. کار از راه دور راه حلی برای این مشکلات می‌باشد.

۳ - اشتغال جوانان بیکار.

۴ - کار از راه دور محدودیت‌های زمانی و مکانی را بر می‌دارد.

۵ - برای کسانی که ناتوانی یا بیماری خاصی دارند و حضورشان در ادارات غیر‌معقول و غیر‌ضروری است، موقعیت کاری فراهم می‌شود.

۶ - بازار کار گسترش می‌یابد و قدرت انتخاب سازمان‌ها برای انتخاب نیروی کار بهتر در هر منطقه‌ای زیاد می‌شود.

۷ - کاهش رشد جمعیت شهر‌های بزرگ؛ از هجوم نیروی کار به شهرهای بزرگ برای یافتن کار بهتر کاسته می‌شود.

۸ - مسوول تهیه گزارش از واحدهای مختلف یک سازمان در شهرهای مختلف، می‌تواند در حین مسافرت از شهری به شهر دیگر به‌وسیله کامپیوتر قابل حمل گزارشش را تهیه کرده و از طریق اینترنت (یا حتی خط تلفن همراه) گزارش را ارسال کند.

۹ - امکان کار کردن دو متخصص از دو جای مختلف دنیا روی یک پروژه.

۱۰ - امکان اضافه کاری‌های بیشتر از میزان درخواست سازمان.

کاربردهای کار از راه دور

۱ - مطالعات و تحقیقات

۲ - مشاغل کامپیوتری مثل برنامه نویسی، طراحی صفحات وب، طراحی گرافیکی، انیمیشن‌سازی

۳ - مترجمی، نویسندگی، فروش و بازاریابی، مشاوره، حسابداری

۴ - تدریس (از طریق ویدئو کنفرانس)

۵ - افزایش فرصت‌های شغلی برای نیروی کار متخصص؛ بسیاری از شرکت‌های خارجی تمایل دارند از متخصصان ایرانی در انجام کارها استفاده کنند. با کار از راه دور این امر تسهیل می‌شود و مشکلات ناشی از مهاجرت نیروی کار کاهش می‌یابد.

۶ - ایجاد فرصتی مناسب برای اشتغال زنان: در بسیاری از خانواده‌ها کار زن در خارج از خانه به دلایل مختلف امکان‌پذیر نیست؛ کار از راه دور فرصت مناسبی برای اشتغال زنان را فراهم می‌کند.

مشاغل نامناسب برای کار از راه دور:

۱ - کارهای عملی و اجرایی مثل آتش‌نشانی، پلیس، کار آزمایشگاهی، جراحی، دندانپزشکی، اورژانس پزشکی و ... (البته برخی از جراحی‌ها هم در حال حاضر از راه دور انجام می‌شود - سایت راهکار مدیریت)

۲ - جاهایی که تاثیرگذاری و نفوذ در افراد مساله خیلی مهمی است.

۳ - زمانی که نظارت مستمر و شدید بر کار ضروری است.

۴ - زمانی که احتمال و هزینه وقوع پیشامدهای اضطراری بالا است.

۵ - کارهایی که ارتباط مداوم و مستقیم با تعداد زیادی از کارکنان ضروری است.

تحقق کاربرد کار از راه دور مستلزم تدوین و تهیه چارچوب‌ها، قوانین و رویه‌های مناسب برای استقرار نظام کار از راه دور در ایران می‌باشد.

فناوری اطلاعات مکمل کار کارکنان دفتری و مدیریتی است. این امر دلیلی است برای آموزش در سطح بالای کارکنان اداری و مدیریتی که احتیاج به همه مهارت‌های طراحی، اجرا، اداره کردن و نگهداری سیستم‌های کامپیوتری دارند و در نتیجه ارتقای کارآفرینی جدید با به‌کار‌گیری این فناوری در بنگاه‌های کوچک روشی مناسب برای ایجاد اشتغال بوده که باعث ارتقای سطح بهره‌وری و ایجاد رقابتی پایدار در بازارهای داخلی و بین‌المللی می‌شود.