میلیاردر غیرسلطنتی عربستان

الهام جوادی

صالح الرجاحی بزرگ‌ترین برادر در خانواده الرجاحی با ثروت ۸/۵ میلیارد دلار در جایگاه صد و بیست و نهم ثروتمندان جهان در فهرست سال ۲۰۱۰ فوربز قرار دارد. او یکی از موسسان بانک الرجاحی و پس از برادرش سلیمان دومین مالک عمده این بانک خانوادگی است. این بانک همواره به عنوان سودآورترین بانک در میان گروه‌های بانکی عربستان سعودی شناخته شده است. صالح عبدالعزیز الرجاحی در سال ۱۹۱۲ در نجد متولد شد. او و برادرش سلیمان کسب‌وکار خود را در همین صحرا و با تبدیل پول زائرانی که با کاروان‌های شتر از میان صحرا به سمت مکه و مدینه می‌رفتند، شروع کردند. آنها در دهه ۱۹۳۰ یک صرافی راه انداختند. سلیمان و صالح با هم بانک الرجاحی را تاسیس کردند. رشد و گسترش کسب‌وکار برادران الرجاحی به واسطه موجی از افرادی اتفاق افتاد که در دهه ۱۹۷۰ و در زمان رونق نفتی به عربستان سعودی مهاجرت می‌کردند. برادران الرجاحی به آنها کمک می‌کردند، درآمدها و دستمزدهایشان را به خانه‌های خود در کشورهایشان مثل اندونزی و پاکستان بفرستند. این دو برادر در سال ۱۹۸۳ موفق به دریافت مجوز تاسیس اولین بانک اسلامی عربستان سعودی که در فعالیت‌های خود مسائل مذهبی و شرعی مثل ممنوعیت بهره را لحاظ کند، شدند. در سال‌های بعد دو برادر دیگرشان عبدا... و محمد نیز به آنها پیوستند. این خانواده سپس حوزه کسب‌وکار خود را به حوزه‌های دیگری چون املاک و مستغلات، تجارت، ساخت و ساز، تولید و غیره گسترش دادند. گرچه بانکداری و مدیریت مالی همچنان منبع اصلی ثروت خانواده باقی ماند. خانواده الرجاحی از سوی بسیاری از افراد در عربستان سعودی به عنوان ثروتمندترین خانواده کشور که از خانواده سلطنتی نیستند، شناخته می‌شوند. همچنین این خانواده به خاطر فعالیت‌های خیرخواهانه بسیار در میان پیشتازان امور خیریه در جهان شهرت زیادی دارند. بنیاد خیریه این خانواده به نام بنیاد SAAR از فعالیت‌های خیریه، هسته‌های تفکر دولتی و سازمانی و کسب‌وکارهای مختلف حمایت می‌کند.

بانک الرجاحی که با نام شرکت سرمایه‌گذاری و بانکداری الرجاحی شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین بانک اسلامی در خاورمیانه است. دفتر مرکزی این بانک در ریاض است. بانک الرجاحی ۱۸ شعبه در مالزی دارد و تا آخر سال ۲۰۱۰ قرار است ۵۰ شعبه دیگر نیز در این کشور تاسیس کند. علاوه بر مالزی، بانک الرجاحی مجوز تاسیس شعبه‌هایی در کویت را نیز دریافت کرده که به این شکل نخستین بانک عربستان سعودی می‌شود که در کویت فعالیت می‌کند. بانک الرجاحی همچنین به دنبال بازگشایی شعبه‌هایی در اردن است که توافقات قانونی آن نیز صورت گرفته، اما هنوز به طور رسمی اعلام نشده است. این بانک در حال حاضر بیش از ۷۶۰۰ کارمند دارد.خانواده الرجاحی از آن زمان تا کنون همچنان سهامدار عمده این بانک ۲۲ میلیارد دلاری باقی مانده است و سلیمان و صالح نیز کسب‌وکار خود را به سرمایه‌گذاری روی سنگ گچ، کشاورزی، فولاد، املاک و مستغلات، انبارداری، پرورش میگو و دیگر بخش‌های صنعت گسترش داده‌اند.این میلیاردر که در اواخر دهه نهم زندگی خود به سر می‌برد، همچنین در بخش کشاورزی در حال گسترش پادشاهی سرمایه‌گذاری کرده و مالک ۱۱ درصد سهام یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده گندم کشور است.

صالح الرجاحی در اوایل دهه ۱۹۹۰ بازنشسته شد و مسوولیت‌های خود در کسب‌وکار خانوادگی را به پسران و نوه‌هایش سپرد. او مالک شرکت خانواده الرجاحی به نام شرکای صالح عبدالعزیز الرجاحی است که ۶۱ فرزند او، ۲۲ پسر و ۳۹ دختر از ۷ همسرش، سهامداران اصلی آن هستند.صالح الرجاحی ۹۸ ساله در حال حاضر ساکن شهر ریاض در عربستان است.