بوگاتی، سلطان طراحی خودرو

کوشان غلامی

در روز ۱۵ سپتامبر سال ۱۸۸۱ «اتوره آرکو ایزیدورو بوگاتی» در خانواده‌ای هنرمند در شهر میلان ایتالیا به دنیا آمد. او در سنین جوانی استعداد قابل توجهی در طراحی اتومبیل از خود نشان داد و همچنین علاقه زیادی به اتومبیلرانی داشت. اتوره در سن ۱۸ سالگی با اتومبیل ۲ سیلندر خود در یک مسابقه محلی پیروز شد. او به عنوان طراح برای چندین شرکت از جمله «داتز» کار کرد و به خاطر طراحی و ساخت اتومبیلی کوچک با موتور ۴ سیلندر ۱۲۰۸سی‌سی در خانه خود مشهور شد. او شرکت بوگاتی را در سال ۱۹۰۹ به منظور تولید خودروهای سفارشی و خاص تاسیس کرد؛ ولی در سال ۱۹۱۰ او پنج دستگاه اتومبیل با موتور ۱۳۲۷سی‌سی ساخت و در سال بعد این تعداد به ۷۵ دستگاه افزایش یافت. در کنار تولید خودرو‌های خیابانی، بوگاتی حضور قدرتمندانه‌ای در مسابقات سرعت داشت که کسب قهرمانی در اولین مسابقات گرند پری موناکو و در قهرمانی مسابقات ۲۴ ساعته لومان نمونه‌ای از آنها است.

بوگاتی در سال ۱۹۱۱ اتومبیل کوچکی با موتور ۸۵۵ سی‌سی ساخت که توسط کمپانی پژو خریداری و ۳۰۹۵ دستگاه از آن تولید شد. در آن سال، ارنست فردریش رانندگی اتومبیل‌های بوگاتی را به عهده گرفت و در مسابقات شرکت کرد و در سال ۱۹۱۱ در مسابقه گراند پری به مقام قهرمانی رسید. در سال ۱۹۱۳ بوگاتی یک اتومبیل با موتور ۵۰۰۰ سی‌سی تولید کرد که هر سیلندر آن دارای ۳ سوپاپ بود. با وجود ساخت فقط ۳ نمونه از این اتومبیل، همین طرح راهگشای ساخت موتورهای سه سوپاپ نوع ۳۰ و ۳۷ در دهه ۱۹۲۰ شد. یکی دیگر از تولیدات کمپانی مدل ۱۳ بود که تا جنگ جهانی اول تولید آن ادامه داشت. تلاش‌های بوگاتی در جنگ، به تولیدات نظامی متمایل شد و سال‌های جنگ را در پاریس به طراحی موتور هواپیما سپری کرد. از جمله کارهای او طی این دوران تولید یک موتور ۱۶ سیلندر با قدرت ۵۰۰ اسب‌بخار بود.

پس از جنگ جهانی اول، شهر مالشیم که کارخانه در آن قرار داشت جزو خاک فرانسه شد. پس از جنگ اتوره بوگاتی به کمپانی خود بازگشت و تولید مدل ۱۳ را از سر گرفت. جانشین این مدل مدلی ۱۶ سوپاپه بود که پس از برنده شدن فردریش در مسابقات گراند پری سال ۱۹۲۱ در شهری در شمال فرانسه به نام پرشیا این مدل نام این شهر را گرفت. موفقیت زود هنگام این اتومبیل موجب ساخت دوهزار دستگاه از آن تا سال ۱۹۲۶ شد.

در کشورهای دیگر نیز تعداد زیادی اتومبیل تحت امتیاز بوگاتی تولید شد. بوگاتی در سال ۱۹۲۲ با مدل ۸ سیلندری به نام مدل ۳۰ در بازار فروش اتومبیل موفقیت چشمگیری به دست آورد. در همان سال مدل ۳۵ ساخته شد؛ اما به علت عدم توانایی‌های لازم برای شرکت در مسابقات، این اتومبیل به افراد غیرحرفه‌ای فروخته شد. در فاصله بین دو جنگ جهانی مدل ۳۰ موفق ترین اتومبیل مسابقه‌ای بوگاتی بود و تا سال ۱۹۲۶ موفق به پیروزی در ۱۲ مسابقه شد. مدل ۳۷ با موتوری کوچک‌تر برای افرادی که توانایی خرید مدل ۳۵ را نداشتند، ساخته شد. بعد از آن مدل ۴۰ با بازدهی مناسب و قیمتی قابل قبول برای عموم مردم به بازار عرضه شد.

در سال ۱۹۲۶ رویای بوگاتی برای ساخت اتومبیلی که بتواند دنیا را تسخیر کند با مدل رویال ۴۱ به حقیقت پیوست. این مدل با یک موتور ۱۵هزار سی‌سی و قدرتی معادل ۳۰۰ اسب بخار بسیار مهیج بود، ولی فقط ۶ نمونه از آن ساخته شد که تنها ۳ دستگاه از آن فروخته شد و بقیه نزد خانواده بوگاتی باقی ماند.

بوگاتی بعدها به علت مشکلات مالی ناچار به مهاجرت به پاریس شد و در آنجا به طراحی هواپیما و کشتی پرداخت، ولی پسرش جیان در کارخانه واقع در مالشیم باقی مانده و راه پدر را ادامه داد. او در ابتدای ورود خود به کارخانه، مدل ۵۷ با موتور۸ سیلندر را تولید و در سال ۱۹۳۴ به بازار عرضه کرد. در سال ۱۹۳۹ حدود ۷۰۰ دستگاه از این اتومبیل ساخته شد.

متاسفانه جیان در آگوست ۱۹۳۹ دقیقا قبل از جنگ جهانی دوم هنگام آزمایش یک اتومبیل مسابقه‌ای در گذشت. با شروع جنگ جهانی دوم این شرکت نیز مانند بسیاری دیگر از شرکت‌های هم دوره خود با شکست مواجه شد. مرگ جیان و آغاز جنگ جهانی دوم ضربات سختی را بر کارخانه بوگاتی وارد کرد و فروش مدل‌های گران قیمت که بخش عمده‌ای از درآمد شرکت را شامل می‌شد، کاهش یافت. بوگاتی در ابتدای جنگ کارخانه را به پاریس منتقل کرد، اما این کار سودی نداشت، چون جنگ به زودی به پاریس کشیده شد. پس از آن، کارخانه مالشیم بار دیگر مشغول ساخت وسایل نقلیه جنگی شد و اتوره بوگاتی به بوردو رفت و مشغول فعالیت بر روی چند پروژه دیگر شد. او با کمک پسر کوچکترش رولاند، مدل ۷۳ با موتور ۱۵۰۰ سی‌سی را ساخت، گرچه تا زمان مرگش در آگوست سال ۱۹۴۷ فقط تعداد اندکی از این اتومبیل تولید شد.

در سال ۱۹۵۱ با مدیریت پیر مالکو، یک مدل تجدید نظر شده ۵۷ در کارخانه مالشیم ساخته شد. پس از این تاریخ، تلاش‌ها برای نگهداشتن کارخانه با شکست مواجه شد و در سال ۱۹۶۳ یک تولید کننده هواپیمای دیگر به نام هیسپانو سوئیزا کارخانه را خریداری نمود. کمپانی بوگاتی بعدها جذب یک کارخانه هواپیماسازی فرانسوی شد و کارخانه مالشیم به تولیدات قطعات هواپیما پرداخت. گروهی از تجار اروپایی در سال ۱۹۸۷ نام بوگاتی را برای زنده نگه داشتن یاد اتوره بوگاتی خریداری کردند و کمپانی جدید بوگاتی در شهر کامپوگالیانو ایتالیا تاسیس شد و در اوایل دهه ۱۹۹۰ اتومبیل فوق سریع ۱۲ سیلندر «کوادتوربو» با سرعت ۳۲۲ کیلومتر در ساعت و قدرت ۵۵۰ اسب بخار را تولید کرد. شرکت بوگاتی در سال ۱۹۹۸ توسط فولکس واگن خریداری شد و اکنون تولید بسیار محدودی دارد. مایکل شوماخر قهرمان اتومبیلرانی جهان یک نمونه از اتومبیل‌های بوگاتی را در سال ۲۰۰۳ خریداری کرد. در سال‌های اخیر نیز یک مدل قدیمی پرشیا که به مدت ۷۵ سال زیر آب مدفون شده بود، پس از خارج کردن به مزایده‌گذارده شد و به مبلغ ۳۵۰ هزار دلار توسط موزه مولن کالیفرنیا خریداری شد. این کارخانه طی احیای مجدد توسط فولکس واگن اکنون فقط اتومبیل‌های اسپورت خاص تولید می‌کند.