طراحی روز شانل با پارچه کشباف

کوشان غلامی

در آگوست ۱۸۸۳، «گابریل کوکو شانل» در شهر کوچک سومور فرانسه متولد شد. او دوران کودکی فقیرانه‌ای داشت و آموزش سخت‌گیرانه صومعه را گذراند. مشکلات و سختی‌های اوایل زندگی، الهام‌بخش او شد تا زندگی کاملا متفاوتی را به عنوان یک کلاه فروش دنبال کند. خانه مد بسیار معروف فرانسوی با نام Coco در سال ۱۹۰۹ توسط وی بنا نهاده شد. شانل به کمک یکی از طرفداران خود که علاوه بر کمک مالی قابل توجه، ارتباطات اجتماعی وسیعی برای او فراهم کرد، توانست در سال ۱۹۱۳ نخستین فروشگاه خود را در پاریس افتتاح کند. پس از آن با فروش کلاه‌ها و تاسیس شعبه‌های دیگری در دیوویل و باریتز، فروشگاه‌های شانل گسترش یافت و به سرعت لباس‌های ورزشی و راحتی او موفقیت بسیار زیادی پیدا کرد. بیشتر لباس‌های شانل از پارچه‌های کشباف تهیه می‌شد، پارچه‌ای که انتخاب آن خیلی معمول و عادی نبود. پیش از آن، این نوع پارچه معمولا در لباس‌های زیر مردانه استفاده می‌شد و شانل به خاطر موقعیت مالی نامناسب خود در سال‌های نخست، این پارچه‌ها را به دلیل قیمت پایین خریداری و استفاده می‌کرد. ویژگی‌ها و کیفیت این پارچه باعث شد تا شانل پس از اینکه در کار خود موفق شد و به سودآوری و درآمد بالا رسید، باز هم استفاده از آن را ادامه بدهد. این پارچه به خوبی تزئین می‌شد، تا می‌خورد و با طرح‌های شانل که ساده، کاربردی و اغلب الهام گرفته از لباس‌های مردانه بود (مثل یونیفورم‌هایی که در زمان شروع جنگ جهانی در سال ۱۹۱۴ رایج بود) مناسب و هماهنگ بود.

هنگامی که در آغاز جنگ جهانی، مشتریان طرفدار مد او پاریس را ترک کردند، بوتیک‌های شانل در باریتز و دیوویل رشد کرد. شانل به عنوان یک زن به خود افتخار و مباهات می‌کرد که برای سایر زنان طراحی می‌کند. او در سال ۱۹۱۹، در سن سی و دو سالگی، از موفقیت عظیمی برخوردار شد و مشتریانی در سراسر دنیا یافت. سپس سالن طراحی خود را از پاریس منتقل کرد که امروزه به عنوان مرکز فعالیت سالن شانل باقی مانده است.

شانل در تمام دوران فعالیت خود، در بازاریابی سبک شخصی خود موفق بود و در سرتاسر قرن بیستم، به یک داور عالی و برجسته ذوق و سلیقه زنان تبدیل شد. او از میان دوستان خود، یک طراح روسی را استخدام کرد تا در کارگاه قلابدوزی و تزئینات او کار کند و طرح‌هایی را برای خصوصیات سخت‌گیرانه او خلق کند.

شانل در طول دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ به فعالیت خود ادامه داد تا بتواند لباس‌های موفقی را برای زنان خلق کند. در سال ۱۹۲۶، مجله آمریکایی وگو «پیراهن مشکی کوتاه» محبوب و پرفروش شانل را به ماشین فورد تشبیه کرد و به شهرت جهانی او در مد اشاره کرد. مجموعه لباس‌های شب به شکل خطی باریک و بلند بود که شانل به استفاده از آن شهرت داشت. البته او تور، نوار و عناصر زینتی را نیز در آنها ترکیب می‌کرد که ظاهر کلی لباس را زیبا می‌ساخت.

شانل به‌رغم موفقیت بسیار زیاد خود، در هنگام جنگ آلمان و فرانسه در سال ۱۹۳۹، سالن خود را تعطیل کرد. به دنبال پایان جنگ، او موفقیت اولیه کریستین دیور و غالب شدن نظریه «نگاه جدید» او در دوره پس از جنگ را مشاهده و احساس کرد که طرح‌های او دیگر نه مدرن هستند و نه برای زنانی که با پذیرفتن نقش‌های فعال اجتماعی جنگ را سپری کرده بودند، مناسب است. او درست همانند زمان جنگ جهانی اول، به تقویت و تجدید صنعت مد زنان مشغول شد.

او در این تلاش با چالش‌هایی از جمله تامین سرمایه، جمع کردن کارمندان جدید، جست‌وجوی پارچه‌های تازه و رقابت کردن با نسل جدید طراحان در سن هفتاد سالگی مواجه بود. پس در سال ۱۹۵۳ دوباره آغاز به کار کرد. اگرچه این کار یک موفقیت مهم و شاخص نبود، اما شانل استقامت به خرج داد. او در مدت سه فصل توانست از احترام و اعتبار جدیدی برخوردار شود.او نمونه‌های قدیمی و کلاسیک خود را به شکل امروزی و مطابق روز درآورد، تا اینکه جمعیتی از زنان ثروتمند و افراد مشهور دوباره به سالن نمایشگاه او روی آوردند. کت‌دامن شانل که از پارچه فاستونی تهیه شده بود، به نشانه و نماد نسل جدید تبدیل شد. شانل بار دیگر کیف‌های زنانه، جواهرات و کفش‌ها را به بازار عرضه کرد که در فصل‌های بعدی با موفقیت بسیاری همراه شد.

پس از مرگ شانل در سال ۱۹۷۱، چند نفر از معاونین و دستیاران او برای شعبه‌های خیاطی و فروش او شروع به طراحی کردند و این کمپانی بزرگ و معروف مجددا آغاز به کار کرد. در آن سال‌ها کمپانی از طراحان و عطرسازان نسبتا زیاد و ماهری استفاده کرد تا ادکلن‌های آن بتوانند با کمپانی‌های معروف دیگر رقابت کنند. در سال ۱۹۸۳ کارل لگرفلد، مسوول طراحی بخش خیاطی زنانه و بخش فروش این سالن شد و آلن و جرارد ورتیمر؛ مدیریت عامل شرکت را به عهده گرفتند.

لگرفلد مانند مجموعه‌های زمان بازگشت شانل، به طرح‌های پیشین نگاه کرد. در طرح‌های او جزئیات منحصر به مارک شانل از قبیل پارچه‌های فاستونی و راه راه مردانه، رنگ‌ها، زنجیرهای طلایی و چرم‌های کوک خورده ترکیب شده است و روی آن علامت CC دیده می‌شد.

شانل از طراحان مهم و کلیدی مد در قرن بیستم بود که تاثیر ماندگاری بر مد زنان داشت. فروش شرکت شانل به لطف طرح‌های اولیه او اکنون بالغ بر ۳ میلیارد دلار است. او نه فقط اولین طراح زن معروف قرن شد، بلکه با تکیه بر استعداد خارق‌العاده‌اش توانست ظرافت‌ها و ارزش‌های زنان را در زمینه مد، هم تراز مردان سازد و با طرح‌های شیک و زیبایش ذائقه مشکل پسند زنان آن دوره را از هر طبقه و قشر اجتماعی، تامین نماید.