به دور دنیا سفر کنید تا میلیاردر شوید

الهام جوادی

توضیح: در فهرست میلیاردرهای جهان که توسط سایت فوربس منتشر می‌شود، به علت برابری ثروت، برخی رتبه‌ها به بیش از یک نفر اختصاص یافته. به عنوان مثال چندین نفر در رتبه پنجاه و دوم قرار دارند. یکی از موسسان و رییس شرکت معروف نایکی، فیلیپ‌هامپسون نایت با ثروت ۲/۸ میلیاردی خود در حال حاضر پنجاه و دومین فرد ثروتمند دنیا محسوب می‌شود. وی در سال ۲۰۰۴ از مقام مدیریت ارشد اجرایی شرکت استعفا داد؛ اما در پست ریاست شرکت باقی ماند.

فیل نایت، متولد ۲۴ فوریه سال ۱۹۳۸ در پورتلند اورگان فرزند یک حقوقدان و ناشر روزنامه بود. نایت به دبیرستان کلولند در پورتلند رفت و سپس برای تحصیل به دانشگاه اورگان در یوجن رفت و در آن جا به عضویت انجمن اخوت فی گاما دلتا در آمد و در سال ۱۹۵۹ یک درجه روزنامه‌نگاری دریافت کرد.

نایت درست پس از فارغ‌التحصیلی از اورگان به ارتش رفت و به مدت یک سال در آن جا به شکل فعال و ۷ سال به شکل رزرو به خدمت مشغول شد. اورگان پس از یک سال خدمت فعال در ارتش، به مدرسه تجارت استنفورد رفت، در دوران تحصیل و در کلاس کسب و کار فرانک شالنبرگ به عشق دیگری در زندگی‌اش جدای از ورزش پی برد. او فهمید که یک کارآفرین است. اورگان در مقاله‌ای در مجله استنفورد چنین می‌گوید: «این کلاس جرقه‌ای در ذهن من زد... شالنبرگ نوع شخصیت افرادی که کارآفرین بودند را توصیف کرد و من متوجه شدم که او در مورد من حرف می‌زد. من به خودم می‌گفتم: این واقعا کاری است که من می‌خواهم انجام دهم.» نایت در این کلاس می‌بایست یک برنامه کسب و کار طراحی می‌کرد. او در آن سال‌ها مقاله ای نوشت که دروازه ورود او به سمت فروش کفش‌های دوندگی بود. فیلیپ نایت در سال ۱۹۶۲ با مدرک MBA از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. او پس از فارغ‌التحصیلی به سفری دور دنیا رفت و در نوامبر سال ۱۹۶۲ در شهر کوب ژاپن توقف کرد و آن جا بود که با برند تایگر برای کفش‌های دوندگی که توسط شرکت اونیتسوکا در کوب ساخته می‌شدند، آشنا شد. نایت که از کیفیت بالا و قیمت پایین این کفش‌ها شگفت زده شده بود موفق شد تماسی با آقای اونیتسوکا گرفته و با او قرار ملاقاتی بگذارد. نایت در انتهای این قرار ملاقات توانست حق توزیع کفش‌های دوندگی تایگر را برای فروش در غرب ایالات متحده آمریکا دریافت کند.

حدود یک سال طول کشید تا نخستین نمونه‌های تایگر برای نایت فرستاده شوند. او طی این زمان در یک شرکت در پورتلند اورگان به عنوان حسابدار مشغول به کار شد و زمانی که محموله نمونه کفش‌ها را دریافت کرد، دو جفت از آنها را با این امید که بتواند آنها را به فروش برساند برای بیل بوئرمن در یوجن فرستاد تا تایید او را بگیرد. بوئرمن در کمال شگفتی نایت نه تنها از کفش‌های تایگر سفارش داد، بلکه به او پیشنهاد شراکت داد تا چندین ایده طراحی برای کفش‌های دوندگی بهتری را ارائه کند. نایت و بوئرمن نهایتا در ۲۵ ژانویه ۱۹۶۴ شراکت خود را با تاسیس شرکت لوازم ورزشی روبان آبی که بعدها منشا خلق «نایکی» شد، آغاز کردند. تا سال ۱۹۶۹ نایت با فروش اولیه خوب این محصولات توانست شغل حسابداری خود را رها کرده و به شکل تمام وقت برای شرکت روبان آبی مشغول به کار شد.

پس از فروش خوب محصولات تایگر، بوئرمن به فکر بهبود طراحی کفش‌های تایگر و تطبیق آن با سلایق آمریکایی افتاد. او شروع به طراحی مجدد شکل کفش‌های تایگر کرد و اتفاقا استقبال زیادی نیز از طراحی جدید شد. به موازات این عمل، نایت نیز به بازاریابی بیشتر و گسترده‌تر پرداخت و سعی کرد تا کفش‌های خود را در مناطق و کشورهای دیگر بفروشد که در این امر نیز موفق بود. او از مدیر فروش شرکت، جف جانسون که در امر فروش و بازاریابی بسیار فعال بود، کمک گرفت. جانسون توانست تعداد زیادی از کفش‌های این شرکت را به دبیرستانی‌ها و جوانان آمریکایی بفروشد. جف جانسون که یکی از دوستان نایت نیز بود، نام نایکی را پیشنهاد کرد که نامی یونانی است و به معنی الهه «پیروزی» در یونان شناخته می‌شود. لوگوی مربوطه که یکی از قدرتمندترین لوگو‌ها در جهان است، توسط کارولین دیویدسون (که آن زمان دانشجوی رشته گرافیک دانشگاه هنر پورتلند بود) به قیمت بسیار پایین ۳۵ دلار طراحی شد که منظور از آن، بال‌های الهه پیروزی بود.

استراتژی بازاریابی نایت بسیار ساده بود. او به جای اتکا بر تبلیغات و پخش آگهی، از ورزشکاران مشهور می‌خواست با پوشیدن کفش‌های شرکت، مهر تاییدی بر آن بزنند.

سهام شرکت در سال ۱۹۸۰ به شکل عمومی در بازار سهام عرضه شد. در سال ۱۹۸۶ سود شرکت نایکی از یک میلیارد دلار فراتر رفت. با پیشرفت این شرکت، مسوولان آن به فکر گسترده کردن محصولات و شعب آن در سراسر جهان افتادند و سعی کردند تمام وسایل و پوشاک ورزشی مربوط به ورزش‌های پرطرفدار نظیر بسکتبال و فوتبال را تولید کنند.

اکنون کمپانی نایکی یکی از معروف‌ترین و بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید‌کننده لوازم ورزشی است و در سال گذشته میلادی به فروش بالای ۱۹ میلیارد دلار دست یافت. لباس‌های تیم‌های بزرگی مانند منچستریونایتد، بارسلونا، آرسنال، اینترمیلان، وردربرمن و ... را نیز نایکی تهیه می‌کند.

نایت تاکنون میلیون‌ها دلار از ثروت خود را به مدارس و دانشگاه‌ها اهدا کرده است. وی بیشترین مبلغ هدیه در تاریخ را در سال ۲۰۰۶ به دانشگاه استنفورد اهدا کرد. گفته می‌شود او بیش از ۲۳۰ میلیون دلار به دانشگاه اورگان کمک مالی کرده است. نایت ازدواج کرده و سه فرزند دارد.