خانواده میلیاردر اسمارتیزی

الهام جوادی

خانواده مارس مالک یک شرکت شیرینی و شکلات‌سازی به نام شرکت مارس است. این خانواده تا سال ۱۹۸۸ از سوی مجله فوربز به عنوان ثروتمند‌ترین خانواده آمریکا معرفی می‌شد. «فارست مارس اس‌آر (بزرگ)» در زمان مرگش، به همراه دو پسر خود در جایگاه ۲۹، ۳۰ و ۳۱ ثروتمند‌ترین افراد آمریکا قرار داشتند. ثروت هر کدام از آنها در آن زمان در حدود ۴ میلیارد دلار بود. سه فرزند فارست مارس اس‌آر («فارست مارس جی‌آر (کوچک)»، «جان فرانکلین مارس» و «ژاکلین مارس») در سال ۲۰۰۹‌ و هر کدام با ثروت ۹ میلیارد دلار در جایگاه چهل و سوم ثروتمند‌ترین افراد جهان قرار داشتند. این خانواده به شدت از انظار عمومی و انجام مصاحبه دوری می‌کنند و به غیر از ژاکلین، هیچ عکسی نیز از اعضای این خانواده در دست نیست.

داستان امپراتوری خانواده مارس با فرانکلین کلارنس مارس (۱۸۸۳ -۱۹۳۴) شروع شد. فرانکلین در سنین جوانی به فلج اطفال دچار بود و نمی‌توانست مثل کودکان دیگر فعال باشد به همین دلیل در آشپزخانه به مادرش کمک می‌کرد. مادر او به پختن شیرینی علاقه داشت و به پسر خود نیز این فن را آموزش داد. فرانکلین زمانی که مدرسه را تمام کرد، شروع به فروختن شیرینی‌ها و آب نبات‌ها کرد. وی در سال ۱۹۰۲ و در سن ۱۹ سالگی بنگاه شیرینی‌سازی خود را با فروختن محصولاتش به مغازه‌ها راه انداخت. او با اتل کیساک ازدواج کرد، اما به دلیل شکست کسب و کارش، همسرش از او جدا شد. وی سپس با اتل هیلی ازدواج کرد که بسیار پشتیبان و حامی او بود و وی را در اداره کسب و کار کوچکش به نام شرکت مارس در تاکومای واشنگتن (که در ۱۹۱۱ شروع به کار کرده بود) کمک می‌کرد.

فرانکلین شیرینی‌ها را به همراه همسرش در خانه درست می‌کرد. این زوج بارها تغییر مکان داده و بارها کسب و کارهایی با نام‌های مختلف را راه‌اندازی کردند و پس از افت و خیزهای فراوان در سال ۱۹۲۳ شکلات میلکی وی و در سال ۱۹۳۰ شکلات اسنیکرز را روانه بازار کردند. در طول سال‌های ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۳، بیش از ۸۰۰ نفر برای فرانکلین و برای ساختن خانه‌ای۲۱ اتاقه در یک مزرعه ۲۸۰۰ جریبی در ایالت تنس کار می‌کردند. شرکت فرانکلین در سال ۱۹۳۰ در حدود ۵/۲ میلیون دلار سودآوری داشت. فرانکلین در سال ۱۹۳۴ و در سن ۵۱ سالگی از دنیا رفت و همسرش تا اواسط دهه ۶۰ شرکت را اداره می‌کرد. فارست مارس بزرگ فرزند فرانکلین از همسر اولش بود. او که متولد ۲۱ مارس ۱۹۰۴ بود با پدرش بسیار مشکل داشت. وی در اوایل دهه ۱۹۳۰ تلاش می‌کرد تا پدرش را قانع کند که شکلات‌های میلکی وی را در کانادا بفروشد، اما فرانکلین قبول نکرد. به همین دلیل، فارست عصبانی شد و شرکت پدر و کشورش را در سال ۱۹۳۲ ترک کرد. فرانکلین که قبلا بخشی از سهام شرکت را به فارست داده بود، این سهام را از او به قیمت ۵۰۰۰۰ دلار خریده و حق بازاریابی اسنیکرز در خارج را نیز به او واگذار کرد. فارست به مدت کوتاهی برای شرکت‌ها تابلر و نستله کار کرد و سپس به انگلستان رفت و یک شرکت شیرینی‌سازی به نام «تولیدکنندگان خوراک» را راه‌اندازی کرد. وی همچنین خط تولید غذای کنسروی حیوانات خانگی‌، که یک مفهوم و ایده جدید بود را نیز از طریق یک شرکت جدید به نام پت فود (غذای حیوانات خانگی) راه‌اندازی کرد. وی بعدها در سال ۱۹۶۸ تحت نام کال کن فودز به بازار غذای حیوانات خانگی آمریکا وارد شد.

فارست مارس بزرگ در سال ۱۹۳۹ به آمریکا بازگشت و کسب و کار جدیدی را با تولید شیرینی‌هایی به نام M&M راه‌اندازی کرد. وی با آدری مارس (که در سال ۱۹۸۹ از دنیا رفت) ازدواج کرد که حاصل این ازدواج فارست پسر، جان و ژاکلین بود. فارست بزرگ در سال ۱۹۶۴ کنترل کل شرکت را از مادر خود اتل گرفت و کسب و کار خود را با شرکت پدر ادغام کرد. او بسیاری از قوانین شرکت را عوض کرد و قوانین تنبیه و پاداش جدیدی وضع کرد. او کارکنان خود را «شریک و هم‌قطار» می‌نامید و به آنها اختیار عمل و تصمیم‌گیری می‌داد. او کارخانه را از درون ارتقا می‌داد. علاقه خاص او تولید محصولات جدید، راه‌هایی جدید برای انجام بهتر کارهای کنونی و یکپارچگی تولید بود. او از انظار عمومی دوری می‌کرد. فارست در سال ۱۹۷۳ در سن ۶۹ سالگی بازنشسته شد و کنترل شرکت را به دو پسرش داد. او حتی پس از بازنشستگی نیز آرام ننشست و شرکت شیرینی‌سازی دیگری به نام مادرش اتل ام چاکلتز در لاس وگاس تاسیس کرد. او برندهای دیگری چون برنج عمو بن و غذای حیوانات پدیگری را نیز خلق کرده است. فارست مارس بزرگ در سال ۱۹۹۹ از دنیا رفت.

جان مارس ۷۲ ساله در حال حاضر رییس شرکت مارس است. وی ازدواج کرده و دو فرزند دارد. فارست مارس کوچک ۷۷ ساله نیز ازدواج کرده و ۴ فرزند دارد. هر دو پسر فارست بزرگ در دانشگاه ییل تحصیل کرده‌اند. ژاکلین دختر ۶۹ ساله فارست بزرگ نیز به همراه دو برادرش در جایگاه چهل و سومین ثروتمندان جهان قرار دارند. او که در کالج برین ماور تحصیل کرده، طلاق گرفته است و ۳ فرزند دارد.

ثروت این خانواده در سال ۲۰۰۹ در مجموع از سوی مجله فوربز در حدود ۲۷ میلیارد دلار برآورد شده است.