خوب بازی کنید

وقتی به سراغ حوزه اسباب‌بازی کودکان می‌رویم، شرکت دانمارکی لگو یکی از معروف ترین برند‌های دنیا در این شاخه است. این شرکت از زمان تاسیس آن در سال ۱۹۳۲ با رشدی چشمگیر تبدیل به یک شرکت جهانی شده است. مبدا راه‌اندازی این شرکت به زمانی باز می‌گردد که اُل کریک کریستیانسن، یک نجار اهل بیلاند (محل کنونی شرکت)، در سال ۱۹۱۶ یک کارگاه نجاری خرید تا برای کشاورزان محلی مبلمان بسازد. او به دلایل مختلفی دامنه تولید خود را در دهه ۱۹۳۰ به ساختن اسباب‌بازی‌های کودکان تغییر داد و در سال ۱۹۳۴ نیز نام «لگو» را که برگرفته از کلمات دانمارکی «leg» و «godt» و به معنای «خوب بازی کنید» است، انتخاب کرد. محصولات اولیه کریستیانسن مثل ماشین، قلک و کامیون‌های اسباب‌بازی چوبی، به موفقیت خوبی دست یافتند اما تحول اساسی در کسب‌وکار او در سال ۱۹۴۰ اتفاق افتاد. در این زمان لگو شروع به تولید اسباب‌بازی‌های پلاستیکی (مثل‌کامیون‌های اسباب‌بازی ای که می‌شد قطعات آن را از هم باز و دوباره آن را سر هم کرد) کرد.

لگو در سال ۱۹۴۹ شروع به تولید تکه‌های خانه‌سازی که به هم وصل می‌شدند، کرد. این تکه‌ها که از سلولز استات ساخته شده بودند، به خاطر وجود سوراخ‌ها و برآمدگی‌های منظمی روی آنها به هم چفت می‌شدند. دو نوع اسباب‌بازی خانه‌سازی جدید لگو در سال ۱۹۵۳ وارد بازار شد؛ اما در آغاز، به دلیل آگاهی پایین مصرف کننده‌ها و فروشگاه‌های اسباب‌بازی فروشی، موفقیت چندانی کسب نکرد. ایده این اسباب‌بازی به ایده سیستم خانه‌سازی با آجرهایی که به هم متصل می‌شدند(ایده‌ای که کمی زمان برد تا توسعه یابد)، مربوط می‌شد. مذاکرات کریستیانسن با خریداران، به ویژه در آمریکا، باعث شد این ایده نوآورانه در معماری (یک محصول به عنوان پایه که بقیه قطعات بتوانند روی آن سوار شوند) غنی تر شود.

تلاش زیادی لازم بود تا طراحی اسباب‌بازی‌ها بهتر شود و قطعات، بهتر به هم چفت شوند. این ایده به تدریج تبدیل به واقعیت شد و در سال ۱۹۵۸ بالاخره نسخه ابتدایی تکه‌های خانه‌سازی‌ای که در حال حاضر هم وجود دارند، به بازار راه یافتند. شرکت تا سال ۱۹۵۹ تولید اسباب‌بازی‌های چوبی را متوقف کرد و تنها روی تولید تکه‌های خانه‌سازی پلاستیکی و محصولات مرتبط به آن متمرکز شد. یک سری نوآوری‌ها در فرآیند، محصول و بازار (مثل اضافه کردن چرخ، آدمک‌ها، تعیین بازارهای هدف و بخش‌بندی بازار، تغییر مواد اولیه از سلولز استات به پلاستیک ABS، اضافه کردن دستور‌العمل‌هایی برای اسباب‌بازی‌ها و غیره) باعث ایجاد توسعه شرکت شد، به گونه‌ای که تا سال ۱۹۸۸ بیش از ۵۰ المان مختلف در سیستم اسباب‌بازی لگو ایجاد شده بود.

لگو در سال ۱۹۶۸ پارکی ساخت که در آن شهری مینیاتوری که با اسباب‌بازی‌های لگو ساخته شده بود، به نمایش گذاشته می‌شد. در اولین سال بازگشایی این پارک حدود ۶۰۰۰۰۰ بازدیدکننده از آن دیدن کردند. قدرت نوآوری معمارانه شرکت در تولید آجرهای اسباب‌بازی با اندازه بزرگ(دوپلو) برای کودکان سنین پایین و چرخ‌دنده‌ها، لولا‌ها، محول‌ها و ابزار‌های دیگر برای کودکان بزرگ‌تر کاملا مشخص بود. البته همه این اسباب‌بازی‌ها با اصولی یکسان ساخته می‌شدند و همه قابل تعویض بودند.

علاوه بر اسباب‌بازی‌های فیزیکی لگو، بخش « قصه‌گویی» آن هم بر اساس افسانه‌های قدیمی از شوالیه‌های قرون وسطی، دزدان دریایی یا ماجراجویی‌های فضایی یا حتی بر اساس فیلم‌های مشهور آن زمان مثل جنگ ستاره‌ها، به سرعت در حال رشد بود. این رشد شرکت در سال‌های آخر قرن بیستم هم ادامه داشت، به طوری که لگو تبدیل به یکی از بهترین شرکت‌های تولید اسباب‌بازی در جهان شد. دامنه وسیع محصولات لگو نه تنها بسیار متنوع است (شامل مجموعه قطارها، ماشین‌های اسباب‌بازی و اسباب‌بازی‌های خودکار ساده)، بلکه از لحاظ معماری نیز گسترش یافته‌اند؛ به شکلی که مشخصه‌هایی مثل کنترل از راه دور و قابلیت دادن برنامه به این اسباب‌بازی‌ها هم به آنها اضافه شده است. بخش قصه گویی به طور روز افزون بخش‌های مختلفی از بازار را در بر می‌گیرد. برای مثال «بل ویل» محصولی است که بازار هدف آن دختر بچه‌ها هستند؛ در حالی که «بیونیکلز» اسباب‌بازی‌های پیچیده‌تری از لحاظ تکنیکی را برای پسرها ارائه می‌کند. به علاوه ترکیبات مختلف و گسترده‌ای با استفاده از آجرهای لگو به‌وجود می‌آید. برای مثال با دو آجر، ۲۴ترکیب مختلف و با ۶ آجر ۹۱۵ میلیون ترکیب مختلف ممکن حاصل می‌شود. قطعات اسباب‌بازی هنوز هم استانداردهای قدیم را حفظ کرده‌اند، به طوری که قطعاتی که در سال ۱۹۵۸ تولید شده‌اند، می‌توانند با قطعاتی که این روزها ساخته می‌شوند، چفت شوند.

منبع:www.managing-innovation.com