بخش نخست

ادبیات، رمان، داستان، شعر، تاریخ تا چه اندازه در پرورش مدیران و رهبران کسب و کار تاثیر دارد؟ دانشگاه هاروارد از سال‌ها پیش به این پرسش پاسخ داده است و دانشجویان مدیریت و کسب و کار الزاما باید این دروس را بگذرانند. دلیل، آنچه مدیران می‌توانند در این کتاب‌ها بیاموزند حاصل دانش و تجربیاتی است که به احتمال در کمتر کتاب دانشگاهی و درسی می‌توان آموخت. دانشگاه هاروارد اکنون در اقدامی تازه فهرستی از کتاب‌های فوق‌العاده را تهیه کرده که برای رهبران کسب و کار امروز و آینده مفید است. با تعدادی از این کتاب‌ها در ادامه آشنا می‌شوید و ادامه آنها را می‌توانید در شماره فردا و در همین ستون مطالعه کنید.

رساله امپراتور: مارکس اورلیوس

(The Emperor`s Handbook)

اورلیوس از سال ۱۶۱ تا ۱۸۰ بعد از میلاد مسیح زمامدار روم بود. وی در تاریخ به عنوان یک «پادشاه فیلسوف مسلک» شناخته می‌شود. اندیشه‌های این مرد همچنان نقشه راه رهبران بزرگ است. این امپراتور اندیشمند با آنکه هرگز قصد چاپ دست‌نوشته‌های خود را نداشت، اما درس گفتارهایی جاودانه درخصوص آیین و فلسفه رواقیون و زندگی و رهبری از او به یادگار مانده است. اورلیوس در جایی می‌گوید که «برای داشتن یک زندگی شاد به چیزهای زیادی نیاز نیست؛ همه چیز درون خودتان است.» یا در جایی دیگر با تاکید بر اهمیت تغییر و تحول که امروزه از ملزومات رهبری است بیان می‌دارد که «جهان هستی یعنی تغییر؛ این اندیشه‌های ما است که زندگانی ما را می‌سازد.»

هنر جنگ: سان تزو

(Art of War)

«هنرجنگ» یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌ها در استراتژی نظامی در جهان است. در جنگ، زمانی که قادر به حمله هستیم، باید عکس آن را نشان دهیم. وقتی می‌توانیم از نیروهایمان استفاده کنیم، باید طوری وانمود کنیم که نمی‌توانیم. وقتی که نزدیک دشمن هستیم باید کاری کنیم که دشمن خیال کند دور هستیم. زمانی که دور هستیم باید خود را نزدیک نشان بدهیم. سپس حمله را آغاز کنید و دشمن را شکست بدهید. کسب و کار و تجارت مانند جنگ است. همان طور که در جنگ با دشمن درگیر هستیم، در تجارت هم با رقبا در نبردیم. توانایی تطبیق دشمن جنگی با رقیب تجاری، تصرف زمین‌های همسایه با بازارهای جدید تجاری، روز و شب جنگیدن با زمان ورود کالا به بازار رقابت و...مثال‌هایی از این مقایسه هستند.

انسان در جست‌وجوی معنا: ویکتور فرانکل

(Man`s Search for Meaning)

ویکتور فرانکل از روانپزشکان مشهور اتریشی و از بازماندگان اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها است. کتاب ارزشمند و خواندنی «انسان در جست‌و‌جوی معنا» متشکل از دو بخش اصلی است. بخش اول با عنوان «تجاربی از اردوگاه اجباری» شرح حالی از درون اردوگاه‌های کار اجباری است که خود نویسنده آنها را تجربه کرده و دیده است. بخش دوم به معرفی لوگوتراپی (معنادرمانی) می‌پردازد. در این بخش مفاهیمی چون معناجویی، پویایی اندیشه‌ای، خلأ وجودی، جوهر وجود و... مطرح می‌شود.

فرانکل مدت زیادی در اردوگاه کار اجباری اسیر بود و تمام خانواده او به جز خواهرش در این راه قربانی شدند؛ اما چنین فرد باتدبیری چگونه این‌گونه زندگی و محیط سرشار از تنش و آشوبناک را قابل زیستن می‌دانست؟ شاید بهترین جواب را خود او می‌دهد: آنچه انسان‌ها را از پا درمی‌آورد، رنج‌ها و سرنوشت نامطلوب‌شان نیست، بلکه بی‌معنا شدن زندگی است که مصیبت‌بارتر است و معنا تنها در لذت و شادمانی نیست، بلکه در رنج و مرگ هم می‌توان معنایی یافت و در جایی دیگر سخن معروف نیچه یعنی «آنچه را که موجب مرگ من نشود، مرا نیرومندتر می‌کند» نقل قول می‌‌کند.

پوکر دروغگویان: مایکل لوئیس

(Liar`s Poker)

مایکل لوئیس، نویسنده‌ای کهنه‌کار در وال‌استریت ژورنال است و آثار بسیاری از او در حوزه اقتصاد و کسب‌وکار وجود دارد. شاید بتوان گفت که دستمایه اصلی کتاب‌های او روایت داستان‌گونه از بحران‌های اقتصادی و چالش با آنها است.

از خوب به عالی: جیم کالینز

(Good to Great)

چرا برخی شرکت‌ها چندین دهه شکوفا باقی می‌مانند؛ اما برخی دیگر از پا می‌افتند و از بین می‌روند؟ این پرسش بنیادین جیم‌کالینز، استاد بزرگ فوت و فن‌های رهبری و مدیریت است. خوب، دشمن عالی است. این مهم‌ترین مفهومی است که نویسنده کتاب سعی دارد تا خواننده را متوجه آن کند. کتاب‌های کالینز حاصل چندین سال کار تحقیقاتی وی هستند و آثار او را خردورزان غربی به مثابه انجیل مدیریت تصور می‌کنند. یکی دیگر از کتاب‌های جیم‌کالنیز «چگونه بزرگ‌ترین‌ها سقوط می‌کنند» بود که در سال ۲۰۰۹ موجب شد که رییس تویوتا صنعت اتومبیل‌سازی را با اظهار نظر خود دچار شوک کند. وی گفته بود که با مطالعه این کتاب به این نتیجه رسیده است که شرکتش در چهارمین مرحله از پنج مرحله زوال معرفی شده در کتاب کالینز قرار دارد.

نفوذ: روانشناسی ترغیب: رابرت سیالدینی

(Influence: The Psychologhy of Persuasion)

اقناع و ترغیب، در قلب کسب‌وکار و رهبری قرار دارد؛ چرا که یک فرد به عنوان رهبر باید توانایی انجام این کار را در مشتری، مراجع، تامین‌کننده و کارکنان خود داشته باشد. سیالدینی به خوبی مفاهیم ژرف روانشناسی را وارد ادبیات تجاری کرده است.

غول‌های اقتصادی: هفت نوآور در عرصه کسب و کار و امپراتوری‌هایی که بنا نهادند: ریچارد تدلو

(Enterprice: Seven Business Innovators and the Empires they Built)

تدلو در این کتاب به وقایع نگاری از رهبران بزرگ می‌پردازد، کسانی که دنیای مدرن امروز، زاییده اندیشه‌های ناب آنها است. به یقین الگوهای معرفی شده در این کتاب، چراغ راه رهبران جوان خواهد بود.

منبع: دو ماهنامه توسعه مهندسی بازار شماره ۲۸