مدیریت ریسک شناسایی؛ ارزیابی و کنترل ریسک‌های واقعی اموال؛ مسوولیت و نیروی انسانی است که این فرآیند شامل گام‌های زیر است: ۱) اولین گام تعریف اهدافی است که شرکت یا خانواده از فرآیند مدیریت ریسک به دنبال آنها است. مهم‌ترین اهداف عبارتند از:

بقای شرکت به دنبال یک خسارت فاجعه‌آمیز؛ درآمد باثبات؛ هزینه‌های کم در بلندمدت.

۲) پس از تعیین اهداف مدیر ریسک باید ریسک‌های شرکت یا خانواده را شناسایی کنند.

۳) گام بعدی، ارزیابی خسارت بالقوه در طول دوره برنامه‌ریزی شده مرتبط با این ریسک‌ها می‌باشد. فرآیند ارزیابی به دلیل نشان دادن ریسک‌های جدی‌تر و به تبع آن نشان دادن ریسک‌هایی که نیازمند توجه فوری هستند، بسیار مهم است.

۴) پس از شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها؛ مدیر ریسک باید بهترین ترکیب از ابزارهایی که در مقابله با مشکلات ناشی از آنها کاربرد دارند را انتخاب نماید. این ابزارها عبارتند از:

اجتناب از ریسک؛ کاهش دادن احتمال وقوع خسارت یا در صورتی که اتفاق افتاده، جلوگیری از توسعه دامنه آن؛ انتقال خسارت بالقوه به طرف دیگر (شرکت‌های بیمه) نگهداری و تحمل این خسارات توسط خود شرکت.

۵) پس از تعیین راه‌حل مناسب ریسک باید تصمیمات اتخاذ شده را اجرا نماید.

۶) نتایج تصمیمات متخذه و اجرا شده در پنج گام اول باید به منظور ارزیابی معقولیت آنها و تعیین اینکه آیا شرایط متغیر راه‌حل‌های متفاوتی را ایجاب می‌کند؛ نظارت شوند.

مساعدت‌های مدیریت ریسک

مساعدت به یک شرکت:

الف) مدیریت ریسک می‌تواند به بقای شرکت کمک کند.

ب) مدیریت ریسک می‌تواند با کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدها؛ سودآوری شرکت را افزایش دهد.

ج) آرامش خاطری که از مدیریت ریسک حاصل می‌شود؛ به سلامت ذهنی و فیزیکی مدیریت و مالکان کمک می‌کند که این یک دارایی غیراقتصادی ارزشمند است.

د) مدیریت ریسک می‌تواند به ایفای مسوولیت اجتماعی شرکت و تمایل برای یک تصویر عمومی خوب یا هر دو کمک کند.

مساعدت به خانواده و جامعه:

همانطور که در بالا ذکر شد مدیریت ریسک می‌تواند به بقای شرکت کمک کند که همین امر نیز می‌تواند به بقای خانواده و جامعه کمک نماید. بنابراین مدیریت ریسک می‌تواند به افزایش سودآوری؛ ایجاد آرامش خاطر در خانواده و جامعه نیز کمک نماید.

اهداف مدیریت ریسک:

۱) بقا: حفظ هزینه‌ها زیر حد معین که بالاتر از آن این هزینه‌ها می‌تواند ادامه بقای شرکت را مورد تهدید قرار دهند.

۲) صرفه‌جویی: در صورتی که این هدف با سایر اهداف

(به عنوان مثال بقا) سازگار باشد، هزینه‌های کل مدیریت ریسک را در پایین‌ترین سطح عملیاتی حفظ می‌کند.

۳) سطح قابل قبولی از نگرانی و اضطراب که به آن آسودگی خاطر می‌گویند.

۴) ثبات درآمدها: محدود نمودن کاهش‌های پیش‌بینی نشده در عایدات یا جریانات نقدی ناشی از خسارت به یک سطح قابل قبول.

۵) عدم توقف عملیات: تداوم فعالیت‌های کاری عادی با حداقل تاخیر؛ به دنبال یک خسارت فعالیت‌های عادی شرکت باید در معرض حداقل توقف باشد.

۶) رشد مداوم، تداوم رشد شرکت؛ رشد مداوم ممکن است مستلزم تخصیص منابع قبل از وقوع هر خسارتی باشد.

۷) مسوولیت اجتماعی؛ محدود نمودن خسارات به کارکنان؛ عرضه‌کنندگان؛ مشتریان و اعضای جامعه است.

وسعت وظایف مدیران ریسک:

زمینه تخصصی این وظایف عبارتند از: ریسک‌های اموال و مسوولیت ایمنی؛ تامین مالی؛ مذاکره در خصوص پوشش‌های بیمه؛ کنترل خسارت؛ بازنشستگی؛ مستمری‌هایی به غیر از بازنشستگی. غالب‌ترین حوزه مسوولیت مستقیم مدیران ریسک در زمینه مذاکره در خصوص پوشش‌های بیمه اموال و مسوولیت است.

عناوین و مشخصه‌های مدیر ریسک:

اجرای برنامه مدیریت ریسک معمولا به عالی‌ترین مقام مالی شرکت واگذار می‌شود. بخش مدیریت ریسک پرسنل کمی دارد. ساختار مدیریت ریسک علاوه بر مدیر ریسک و منشی؛ یک مدیر بیمه اموال و مسوولیت و یک مدیر کنترل خسارت و مدیر مزایای کارکنان را نیز شامل می‌شود.

شناسایی ریسک:

شناسایی ریسک فرآیندی است که توسط آن یک شرکت به‌طور دائم و سیستماتیک ریسک‌های اموال؛ مسوولیت و نیروی انسانی را فورا یا قبل از اینکه به وقوع بپیوندند شناسایی می‌کند. مدیر ریسک برای شناسایی تمام خسارات بالقوه اول یک چک لیست از تمام خساراتی که می‌تواند برای هر موردی اتفاق بیفتد؛ نیاز دارد. در واقع این چک لیست نشان می‌دهد که برای مثال چه خطری در انتظار ساختمان یک شرکت است. یک تقسیم‌بندی کلی در مورد خسارت عبارت است از:

۱) خسارت اموال؛

۲) خسارت مسوولیت ناشی از صدمه زدن یا از بین بردن اموال دیگران یا جراحات شخصی به دیگران؛

۳) خسارت نیروی انسانی.

ریسک‌های نیروی انسانی:

مدیر ریسک به دلایل زیر در مورد خسارات مالی بالقوه نیروی انسانی نگران بوده و به آنها می‌پردازد:

۱) برای جذب و حفظ کارکنان.

۲) برای ارتقای روحیه و بهره‌وری کارکنان.

۳) برای بهبود رفاه کارکنان.

۴) ایجاد تصویری از شرکت که معرف مراقبت شرکت از کارکنان می‌باشد.

۵) برای برخورداری از مزایای مالیاتی طرح‌های مزایای کارکنان.

اما خساراتی که در معرض نیروی انسانی است، عبارتند از:

فوت؛ بیماری یا جراحت تصادفی و بیکاری.

منبع: کتاب مدیر، تالیف تیمور آقایی