اپل و فیس‌‌‌بوک؛ مشارکتی که به مناقشه تبدیل شد

مناقشه فعلی شرکت‌های اپل و فیس‌‌‌بوک بر سر حفظ حریم شخصی، اقتصاد دیجیتال را آشفته کرده و باعث شده این دو شرکت‌‌‌ از‌میلیاردها دلار درآمد تبلیغاتی محروم بمانند، چون کاربران دیگر داده‌‌‌های خود را در اختیار آگهی‌‌‌دهندگان قرار نمی‌‌‌دهند.  این دعوا پارسال شروع شد، وقتی اپل نسخه ۵-۱۴ iOS  را عرضه کرد. این نسخه سیستم عامل اپل، به کاربران آی‌فون و آی‌پد امکان می‌‌‌داد خودشان تصمیم بگیرند اپلیکیشن‌‌‌هایی مثل فیس‌‌‌بوک فعالیت‌های آنها را ردیابی کنند یا نه.  این تعارض بین دو شرکت همیشگی نبوده است. در واقع، اپل و فیس‌‌‌بوک تقریبا شرکای کسب و کار هم بودند. در سال‌های قبل از این تغییر، اپل یکسری تنظیمات را ارائه می‌کرد که باعث می‌شد بخش کوچکی از درآمد فیس‌‌‌بوک را از آن خود کند. این را افرادی که در جلسات شرکت حضور داشتند یا تا حدی در جریان کار بودند، می‌‌‌گفتند. یکی از این افراد می‌‌‌گوید: «مقامات اپل می‌‌‌گفتند می‌‌‌خواهند کسب و کارهایی را با هم تشکیل دهند.»

یکی از ایده‌‌‌هایی که مطرح شده بود این بود که یک نسخه مدل اشتراکی از فیس‌‌‌بوک درست شود که هیچ تبلیغاتی در آن نباشد. از آنجا که اپل بخش اندکی از درآمد اشتراک اپلیکیشن‌‌‌هایی که در اپ‌استور دارد را جمع می‌کند، چنین محصولی می‌توانست درآمد قابل‌توجهی برای اپل داشته باشد.

دو شرکت همچنین بر سر اینکه آیا اپل در بخشی از فروش «پست‌‌‌های تبلیغی» فیس‌‌‌بوک حقی دارد یا نه، با هم درگیری داشتند. این نوع پست‌‌‌ها به کاربر امکان می‌دهند مبلغی را پرداخت کند تا تعداد افرادی که می‌توانند پست او را در اینستاگرام یا فیس‌‌‌بوک ببینند بیشتر شود. فیس‌‌‌بوک همواره مدعی بوده که این پست‌‌‌های تبلیغی نوعی آگهی هستند، چون کسب و کارهای کوچک از آنها استفاده می‌کنند تا به مخاطب بیشتری دسترسی داشته باشند.

اپل که چیزی از تبلیغات عایدش نمی‌شود، می‌‌‌گوید پست‌‌‌های تبلیغی فیس‌‌‌بوک، خریدهایی هستند که به واسطه اپلیکیشن انجام می‌‌‌شوند و بنابراین طبق قوانین این شرکت، ۳۰‌درصد فروش آنها سهم اپل است.  اپل و فیس‌‌‌بوکی که نامش را به متا تغییر داد، در مورد هیچ یک از این ادعاها به توافق نرسیدند تا بتوانند مشارکت نزدیک‌‌‌تری با هم داشته باشند.  همزمان، فیس‌‌‌بوک به فکر ایجاد تغییرات مرتبط با حریم شخصی افتاد. مارک زاکربرگ، تصمیم گرفت تحولات جدی در فعالیت‌های داده‌‌‌ای خود را به تاخیر بیندازد تا کسب و کار تبلیغاتش همچنان در جریان باشد؛ رویکردی که در داخل شرکت، استراتژی «عقب‌‌‌گرد» نام گرفت.

به گفته شرکت تحقیقاتی Insider Intelligence، ۳۷‌درصد کاربران آی‌فون و آی‌پد در آمریکا، به شرکت‌ها اجازه داده‌‌‌اند فعالیت‌های دستگاه آنها را ردیابی کنند. از آنجا که این تعداد خیلی کم است، پیامدهای تحولات اپل در سیستم عامل موبایل، در سطح گسترده‌‌‌ای در اکوسیستم تبلیغات دیجیتال احساس شد. نتایج یک نظرسنجی در ماه ژوئن نشان می‌دهد ۵۹‌درصد شرکت‌های آمریکایی و بریتانیایی که تبلیغات موبایلی می‌‌‌دادند، بودجه‌‌‌های تبلیغات خود را از iOS به اندروید منتقل کردند. همچنین شرکت مدیریت داده Lotame می‌‌‌گوید، این تحول در حریم خصوصی تاکنون به کاهش ۸/ ۱۷‌میلیارد دلاری درآمد فیس‌‌‌بوک، توییتر، اسنپ و یوتیوب منجر شده است.

فیس‌‌‌بوک به طور خاص، بعد از اقدام اپل که رکود قابل‌توجهی را در کسب و کارش رقم زد و به کاهش حدود ۶۰۰‌میلیارد دلاری ارزش بازار این شرکت در کمتر از یک سال منجر شد، سخت تقلا می‌کند تا سیستم‌های ردگیری آگهی خود را اصلاح کند. ماه گذشته، کمی بیش از یک سال بعد از این تغییرات، شرکت متا از اولین کاهش درآمد فصلی خود نسبت به سال قبل، از زمان عرضه عمومی سهام در سال ۲۰۱۲ خبر داد.  این دو غول تکنولوژی، در کمپین‌‌‌های تبلیغاتی برجسته و بیانیه‌‌‌های عمومی مدیران ارشد خود، موقعیت‌‌‌ رقابتی را پایش کرده‌‌‌اند؛ اپل همواره بر حریم شخصی کاربران متمرکز بوده و متا مزیت‌‌‌های تبلیغات آنلاین شخصی‌‌‌سازی‌شده را مورد تاکید قرار داده است.  مذاکرات بین دو شرکت، که عمدتا بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ بود، حاکی از تلاش برای یافتن زمینه مشترک در دوره قبل از سخت‌‌‌تر شدن شرایط بود.

اپل می‌‌‌گوید تعهدش به حفظ حریم شخصی، جزو اصول اولیه این شرکت است که قبل از اختلافاتش با فیس‌‌‌بوک به آن پایبند بوده است. وقتی این شرکت در ژوئن ۲۰۲۰ تغییراتی را در مرورگر وب موبایل خود ایجاد کرد که جلوی ردیابی کاربران را می‌‌‌گرفت، شوکی به صنعت تبلیغات وارد کرد و طرفداران حفظ حریم شخصی داده‌‌‌ها آن را یک پیروزی تلقی کردند. اجرای این تحولات در آوریل سال بعد شروع شد.  مدتی بعد، فیس‌‌‌بوک در ایده نسخه اشتراکی اپلیکیشن خود تجدید نظر کرد. خدمات مبتنی بر ثبت اشتراک، می‌توانست چالش‌های متعددی برای این شرکت ایجاد کند؛ از جمله اینکه آیا فردی که از چند حساب کاربری در رسانه‌‌‌های اجتماعی استفاده می‌کند، در همه حساب‌‌‌های خود تجربه بدون آگهی خواهد داشت؟ در نهایت، شرکت تصمیم گرفت این ایده را کنار بگذارد تا کسب و کار تبلیغاتش را خراب نکند. مدیران فیس‌‌‌بوک همچنین تصمیم گرفتند دیگر از داده‌‌‌های شخص سوم استفاده نکنند و به سیستم عامل‌‌‌های شرکت‌های اپل و گوگل وابسته نباشند.