کسب‌و‌کار پایدار

به صفر رساندن انتشار کربن دیگر کافی نیست!

مترجم: مريم رضايي منبع: London Business School هلن ری، استاد اقتصاد مدرسه کسب‌‌‌‌وکار لندن و دیوید کاتلر، مدیر ارشد شرکت مشاوره Access Corporate Finance، درباره تغییرات اقلیمی و فشار بر سازمان‌ها برای سازگار شدن و رشد کردن در این حوزه، به گفت‌وگو نشسته‌‌اند که بخشی از آن را می‌‌خوانیم.

 چالش‌‌های اصلی تغییرات اقلیمی کدامند؟

کاتلر: به عنوان یک بانکدار، از چشم‌‌انداز پولی به این قضیه نگاه می‌کنم و می‌‌گویم اعداد و ارقامی که از برجسته‌‌ترین مطالعات در این زمینه بیرون آمده‌‌، گیج‌‌کننده‌‌اند. از الان تا ۲۰۵۰ برای به صفر رساندن انتشار کربن، باید ۱۳۰ تریلیون دلار هزینه کنیم؛ یعنی حدود ۵/ ۴ میلیارد دلار در هر سال، به امید کاهش ۵/ ۱ درجه‌‌ای دمای زمین. دولت‌ها و بخش خصوصی برای پیدا کردن سرمایه‌‌ای که بر تحولات انرژی اثرگذار باشد، باید سخت تلاش کنند و این کار آسانی نیست. شرکت‌‌های بزرگ نفتی اروپا را به تنهایی در نظر بگیرید. پنج شرکت برتر، سرمایه بازار بیش از ۵۰۰ میلیارد دلاری دارند. این حجم سرمایه آنقدر بالا است که به‌‌سختی می‌توان به تحول انرژی روی آورد. بازارهای مالی، کسب‌‌وکارها و سیاستگذاران باید خیلی خلاق باشند و درباره شیوه تامین مالی این حوزه، کاملا متفاوت فکر کنند. بانک‌های تجاری، به طور خاص، اگر می‌خواهند فرآیند وام‌‌دهی خود را از مشتریان سنتی دور کنند و وارد حوزه‌های جدید شوند، باید خلاقیت زیادی به خرج دهند. در بخش بیمه که بازیگران بزرگی مثل AXA دیگر تمایل ندارند برای پروژه‌های نفتی و گاز وام بدهند، ردپای چنین چیزی را می‌‌بینیم. اما چالش‌‌ها همچنان بزرگند: بازار چطور می‌تواند حجم انبوه سرمایه‌‌ای  را که برای پیشبرد تحول انرژی نیاز داریم، به کار ببرد.

ری: از چشم‌‌انداز اقتصاد کلان، وضعیت خیلی ترسناک است. کووید به ما این دید را داد که چه چیزهایی در معرض خطر هستند. در سال ۲۰۲۰ و در اوج قرنطینه‌ها، انشار گازهای گلخانه‌‌ای در سطح جهان، ۶ درصد کاهش یافت. اما تاوانی که برای اقتصاد جهانی داشت مخرب بود، به‌طوری که برخی اقتصادهای پیشرفته، نرخ رشد منفی ۵/ ۳ درصد و حتی بدتر را تجربه کردند. برای اینکه به هدف کاهش دمای ۵/ ۱ درجه‌‌ای برسیم، باید از الان تا ۲۰۳۰ هر سال حداقل ۶ درصد انتشار را کم کنیم که چنین چیزی دور از دسترس است، مگر اینکه ساختار اقتصادهای خودمان را تغییر اساسی دهیم. این کار همان‌طور که دیوید گفت به سرمایه‌‌گذاری هنگفتی نیاز دارد و اثرات جانبی برای کسب‌‌وکارها و سرمایه‌‌گذاران دارد که پیش‌‌بینی آنها سخت است.

مساله این است که واقعا انتخاب‌‌های زیادی نداریم. از نظر هزینه‌های اقتصادی، تغییرات اقلیمی یک قوی سیاه دیگر است؛ درست مثل بحران اقتصادی ۲۰۰۸. قوهای سیاه رویدادهای به‌‌شدت هزینه‌‌بر و مخربی هستند که نمی‌توان آنها را پیش‌‌بینی کرد. درباره تغییرات اقلیمی، برخی اقتصاددانان از لفظ «قوی‌سبز» استفاده می‌کنند. فرق آن این است که درباره وقوع تغییرات اقلیمی مطمئن هستیم و می‌‌دانیم هزینه‌های آن بسیار زیاد خواهد بود. بنابراین واقعا ضروری است که تعیین مشوق‌‌ها، سیاست‌ها و واکنش‌‌های کسب‌‌وکار را برای مقابله با این چالش بزرگ، هر چه زودتر شروع کنیم و منابع را بر تکنولوژی‌‌هایی که باید تحول انرژی را پیش ببرند متمرکز کنیم. اگر فورا اقدام نکنیم، همه‌چیز برای ما بد پیش خواهد رفت.

 از نظر واکنش به چالش تغییرات اقلیمی، الان شاهد چه چیزهایی هستیم؟

کاتلر: رشد و تکامل تکنولوژی‌‌های سبز در چند سال گذشته، هزینه‌های آنها را کاهش داده است. همچنین شاهد افزایش بازدهی انرژی در حوزه‌های مختلف مثل انرژی خورشیدی و توربین‌‌های بادی دریایی هستیم؛ به‌‌ویژه از آنجا که سرمایه‌‌گذاری در این تکنولوژی‌‌ها هم افزایش یافته است. یکی از برجسته‌‌ترین و مهیج‌‌ترین تکنولوژی‌‌های تحت توسعه در حال حاضر، هیدروژن است که کاربردهای متعددی در حمل‌‌ونقل دریایی و سفرهای هوایی و ... دارد. این یعنی هنوز به همکاری‌‌های بیشتری بین دولت‌ها و موسسات مالی بخش خصوصی نیاز داریم تا از پتانسیل واقعی تکنولوژی‌‌های سبز بهره‌‌برداری کنیم. یک نمونه خوب، تخصیص یارانه به انرژی‌‌ بادی دریایی در بریتانیا است که «بانک سرمایه‌‌گذاری سبز» تحت پشتیبانی دولت، در آن نقش داشته است. مکانیزم‌‌های اینچنینی بیشتری در سراسر دنیا نیاز است؛ به‌‌ویژه در هیدروژن که باید مقیاس تولید آن افزایش و هزینه‌ها کاهش یابد.

ری: در اروپا اخیرا یکسری اقدامات تشویق‌‌کننده انجام شده است. نسل بعدی بسته‌های ریکاوری اتحادیه اروپا، مبالغ قابل توجهی را به پروژه‌های سبز اختصاص داده‌‌اند و یک تمایل جمعی برای جمع‌آوری فکر و منابع وجود دارد تا پیشرفت مهم بعدی در این فضا اتفاق بیفتد. چالشی که در اینجا با آن روبه‌رو هستیم دو وجه دارد: تکنولوژی تولید باید تغییر کند، اما همزمان مقیاس‌‌پذیری و قابلیت انتقال در سطح جهانی را هم باید مد نظر قرار دهیم. مساله فقط این نیست که جبهه علم را حفظ کنیم. باید مطمئن شویم کشورهای دیگر و به‌‌ویژه اقتصادهای نوظهور و کشورهای کمتر توسعه‌یافته هم می‌توانند از نوآوری‌‌های سبز بهره ببرند. تکنولوژی‌‌های جدید باید پراکندگی بیشتری در سراسر دنیا داشته باشند. همچنین باید به فکر جایگزین برای تولید انرژی به روش‌های قدیمی هم باشیم. راه‌حلی که در حال حاضر وجود دارد، مالیات کربن است. در اتحادیه اروپا این اتفاق شروع شده است. اما افزایش هزینه‌های کربن به صورت سیستماتیک و قابل پیش‌‌بینی، باید باعث افزایش انگیزه سرمایه‌‌گذاری در انرژی‌‌های تجدیدپذیر شود.

 پیش‌‌بینی فعلی  شما چیست؟

کاتلر: من فکر می‌کنم شرکت‌‌ها باید در این مورد تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند بدون برنامه‌‌ای مشخص، استفاده از سوخت‌‌های فسیلی را در بلندمدت ادامه دهند یا خیر. حس من این است که سازمان‌ها تقریبا ملزم می‌شوند که برنامه‌‌ای عملی برای تحول انرژی داشته باشند و آنهایی که نتوانند، در ذهن سرمایه‌‌گذاران جریمه می‌شوند.

ری: روشی که اقتصاد کلان با آن پیش می‌‌رود، نشان می‌دهد ساکن ماندن در دنیای شرکتی دیگر یک گزینه خوب نیست. قیمت‌‌های نسبی در حال تغییر هستند. تغییرات اقلیمی در حال پیشرفت است و تکنولوژی با سرعت رشد می‌کند. برای پیشگام بودن، باید جلوتر فکر کنید و مسائلی مثل افزایش قیمت کربن، تکنولوژی‌‌هایی که عرصه انرژی را متحول می‌کنند و قوانین جدیدی  را که پیش‌‌بینی آنها مشکل است لحاظ کنید. ماندن در وضعیت موجود، دیگر به صلاح نیست.