نکاتی درباره وضعیت و مسوولیت‌های مالیاتی مدیران شرکت‌های تجاری
۱- مدیران شرکت بابت تکالیف مالیاتی شرکت مسوولیت شخصی دارند.
براساس ماده ۱۹۸ قانون مالیات‌های مستقیم، مدیران مسوولیت پرداخت مالیات‌های شرکت از قبیل مالیات بر درآمد و مالیات ارزش افزوده را که در دوره مدیریت آنها قطعی می‌شود برعهده دارند. علاوه بر این، از آنجا که شرکت در موارد متعدد قانونی، مکلف است از وجوه پرداختی به سایر اشخاص، مالیات قانونی آنان را کسر کند و به حساب اداره مالیاتی واریز کند، اگر شرکت از انجام این تکلیف مالیاتی خودداری کرده باشد، مسوولیت شخصی بر عهده مدیران شرکت خواهد بود.
منظور از «مالیات قطعی» در ماده ۱۹۸ قانون، مالیاتی است که به دلیل اتمام مراحل اعتراض شرکت به آن، اداره مالیاتی بتواند با صدور اجرائیه مالیاتی، مالیات را از شرکت وصول کند. بنابراین مدیری که قبل از قطعی شدن مالیات، از هیات‌مدیره یا مدیرعاملی شرکت خارج شده باشد، مسوولیتی بابت آن مالیات نخواهد داشت. همچنین بر اساس بخشنامه سازمان امور مالیاتی، چنانچه مالیات‌های قطعی شرکت در دوران مدیریت مدیران قبلی، تقسیط و چک‌های مربوط به تادیه مالیات، تحویل اداره امور مالیاتی شده باشد لکن در دوره مدیران بعدی وجوه این چک‌ها پرداخت نشود، مدیران وقت شرکت در زمان صدور و تحویل چک‌ها، دیگر مسوولیت مالیاتی نخواهند داشت بلکه مدیران بعدی مسوول بوده و اقدامات اجرایی قانونی باید نسبت به آنان صورت گیرد.
در صورت عدم انجام این تکالیف توسط مدیران و شرکت، اداره مالیاتی می‌تواند؛ ۱- با صدور اجراییه مالیاتی علیه تک‌تک مدیران، مالیات شرکت را از اموال شخصی مدیران وصول کند. ۲- مدیران شرکت را تا زمان وصول مالیات، ممنوع‌الخروج کند.۳- از نظر قانونی سازمان امور مالیاتی مکلف است اسامی مدیران شرکت‌هایی را که بدهی مالیاتی دارند به اداره ثبت شرکت‌ها اعلام کند و اداره ثبت شرکت‌ها نیز ثبت شرکت به نام این مدیران و همچنین ثبت عضویت آنها در هیات‌مدیره آن شرکت و سایر شرکت‌ها را منوط به اخذ مفاصاحساب مالیاتی از سازمان امور مالیاتی می‌کند.
خوب است بدانید اولا براساس بخشنامه سال ۱۳۹۹ سازمان امور مالیاتی، مسوولیت و محدودیت‌های مالیاتی مدیران، شامل تک تک اعضای هیات‌مدیره و نیز مدیرعامل می‌شود اعم از اینکه این مدیران، موظف باشند یا غیرموظف و اعم از اینکه دارای امضای مجاز شرکت باشند یا نباشند، ثانیا براساس بخشنامه‌های متعدد سازمان امور مالیاتی، اقدام ادارات مالیاتی در ممنوع‌الخروج کردن مدیران یا صدور اجرائیه علیه آنان باید در صورتی انجام شود که با وجود اقدام علیه خود شرکت، اداره مالیاتی موفق به وصول مالیات از خود شرکت نشده باشد، ثالثا در بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی تاکید شده که ادارات مالیاتی، از ممنوع‌الخروج کردن اشخاص پیش از حصول اطمینان از اینکه شخص مورد نظر از مسوولیت مالیاتی خود مطلع شده باشد خودداری کنند.
۲-در موارد انحلال شرکت، مدیران مکلف به تسلیم اظهارنامه حاوی دارایی و بدهی شخص حقوقی هستند.
شرکت ممکن است براساس تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده یا تصمیم قانونی دادگاه، در معرض انحلال قرار گیرد. در چنین موردی، آخرین مدیران شرکت موظفند بر اساس ماده ۱۱۴ قانون مالیات‌های مستقیم، قبل از تاریخ تشکیل مجمع عمومی، اظهارنامه‌ای حاوی صورت دارایی و بدهی شخص حقوقی به اداره امور مالیاتی تسلیم کنند. در صورت تخلف آخرین مدیران از تکلیف تسلیم اظهارنامه یادشده، مدیران مشمول جریمه‌ای معادل ۲درصد سرمایه پرداخت شده شرکت می‌شوند. همچنین جریمه مدیران شرکت بابت تسلیم اظهارنامه خلاف واقع، یک درصد سرمایه پرداخت شده شرکت است (ماده ۱۹۵ قانون).
۳- مسوولیت‌های مدیران درباره دادن اطلاعات نادرست درباره معاملات شرکت.
براساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم و نیز قانون پایانه‌های مودیان و سامانه مودیان، اشخاص حقوقی مکلفند برای معاملات خود صورت‌حساب صادر و فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند. درباره شرکت‌ها، مدیران، مسوول اجرای درست این تکلیف توسط شرکت هستند و در صورت صدور اسناد مبتنی بر معاملات غیر واقعی توسط شرکت، ممکن است مدیران شرکت، محکومیت قانونی پیدا کنند و هر یک از مدیران عامل و اعضای هیات‌مدیره شرکت که به علت صدور اسناد (صورت‌حساب) مبتنی بر انجام معاملات غیرواقعی محکومیت قطعی یافته باشند، از هرگونه ثبت شرکت یا موسسه به نام خود و همچنین ثبت عضویت در هیات‌مدیره آن شرکت و سایر شرکت‌ها به مدت سه سال محروم هستند (تبصره ۳ ماده ۱۸۶ قانون).
۴- وضعیت مالیات دریافتی‌های مدیران در شرکت.
مدیران شرکت اعم از اعضای هیات‌مدیره و مدیرعامل، از نظر مالیاتی، بابت حقوق و مزایای دریافتی و پاداشی که از شرکت دریافت می‌کنند مشمول مالیات حقوق هستند و شرکت مکلف است مالیات متعلقه را از حقوق پرداختی آنها کسر و به اداره امور مالیاتی واریز کند. نرخ مالیات بر درآمد حقوق مدیران مازاد بر مبلغ معافیت قانونی حقوق، به‌صورت تصاعدی بر حسب میزان دریافتی، بین ۱۰ تا ۲۰ درصد حقوق دریافتی است. حقوق و مزایای دریافتی مدیران از شرکت، در زمره هزینه‌های قابل قبول مالیاتی شرکت در تعیین مالیات عملکرد شرکت است. ولی پاداش دریافتی هیات‌مدیره که در اجرای ماده ۲۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت به عنوان نسبتی از سود قابل تقسیم، به مدیران پرداخت می‌شود، براساس بخشنامه سازمان امور مالیاتی و رای دیوان عدالت اداری، جزو هزینه‌های قابل قبول مالیاتی شرکت نخواهد بود.
