ریسک ارزش‌گذاری غیرواقعی استارت‌آپ
داستان شکست Powa Technologies
استارت‌آپ Powa Technologies، یک شرکت متخصص در زمینه تجارت الکترونیک و تجارت همراه است که در سال ۲۰۰۷ توسط دن واگنر، کارآفرین انگلیسی در لندن تاسیس شد و به‌عنوان بخش جانبی SuperCom Ltd فعالیتش را آغاز کرد. این شرکت فناوریهایی برای ادغام دنیای فیزیکی و دیجیتال ارائه می‌داد، از جمله PowaTag، PowaWeb، PowaPos، PowaPIN و یک اپلیکیشن موبایل که امکان پرداخت پول را فراهم کرد و از کدهایی تشکیل شده بود که رسانه‌‌های بازاریابی موجود مثل بیلبوردها، اقلام چاپی و تبلیغات را به شکل دیجیتال در میآورد. این شرکت بیشترین سرمایه را به‌عنوان یک استارت‌آپ فناوری جذب کرد و در آگوست ۲۰۱۳ موفق به جمع‌آوری ۷۶ میلیون دلار شد. در ژوئن ۲۰۱۴، پووا شرکت هنگ‌کنگی MPayME و فناوری ZNAP آن را خریداری کرد. در پی این اقدام، واگنر مدعی شد که پووا ارزشی بالغ بر ۶/ ۲ میلیارد دلار دارد. پووا با Iconnect pos نیز شریک شد تا توزیع محصولات آن را در بسته‌‌بندی‌‌های مناسب برعهده گیرد. این شرکت در ازای هر معامله‌‌ای که انجام میشد، ۴۰ سنت یا ۱۰ واحد پایه از فروشندگان می‌‌گرفت که درآمدی درحدود ۹/ ۴ تا ۹/ ۵ میلیون دلار در سال برایش به ارمغان میآورد. اما این درآمد کافی نبود. متاسفانه در محصولات شرکت باگ‌های فراوانی وجود داشت که شرکت را در جذب فروشندگان متعدد و به دنبال آن درآمدزایی و عمل به تعهدات مالی محدود می‌کرد. از طرفی ولخرجی‌های واگنر در اجاره دفاتر گران‌‌قیمت و برپایی میهمانی‌های پرخرج نیز مزید بر علت میشد. همین اتفاقات باعث شد تا اوایل سال ۲۰۱۶، شرکت با مشکلات مالی مواجه شده و از پرداخت حقوق کارمندان و طرفین قرارداد خود بازبماند. دفتر هنگ‌‌کنگ آن هم نتوانست حقوق کارمندانش را به‌‌موقع بپردازد. به تدریج پووا نقدینگی خود را از دست داد و با بدهی سنگینی دست به گریبان شد. شرکت برای خلاصی از این وضعیت، برای جلب توجه سرمایه‌گذاران دست به هر کاری زد. فوریه همان سال، شرکت سرمایه‌گذاری Wellington Management، که بزرگ‌ترین سرمایه‌‌گذار و طلبکار پووا بود، خواستار تسویه وام خود شد. ۲۸ژانویه ۲۰۱۶ در تلاش برای بازسازی شرکت، الساندرو گادوتی، مدیرعامل PowaTag شد. وی در دوران مدیریت خود، مدیرعامل موقت گروه هم شد تا از روند کار و فروش شرکتهای این گروه پشتیبانی کند. ۲۳ فوریه همان سال، پووا ۷۴ کارمند مستقر در دفتر لندن را مازاد دانست و فردای آن روز با اعلام ورشکستگی، بیشتر کارکنانش را اخراج کرد. ۲ مارس ۲۰۱۶، اسکای‌نیوز اعلام کرد دو بخش اصلی پووا، یعنی PowaWeb و PowaTag در معاملاتی مجزا فروخته شده‌اند. پس از سقوط پووا، فایننشال‌تایمز در مقالات متعددی برخی ادعاهای گذشته این شرکت را مورد سوال قرار داد. مثلا با بررسی ادعای ارزش ۶/ ۲ میلیارد دلاری شرکت در سال ۲۰۱۴، معلوم شد این رقم چیزی در حدود ۱۰۶ میلیون دلار بوده است. از سوی دیگر ادعای قرارداد ۱۰ ساله با شرکت چینی UnionPay- که همکاری‌اش با یک شرکت کوچک انگلیسی عجیب بود- از جانب غول چینی تکذیب شد.
داستان شکست استارت‌آپ Lilliputian Systems
وقتی لیلیپوتین در سال ۲۰۰۱ کار خود را شروع کرد، یک ایده محکم و مشخص داشت: او می‌خواست دستگاه شارژر جیبی و سبکی برای ابزارهای موبایل بسازد که آنها را از طریق درگاه یواس‌بی شارژ کند. با معرفی آی‌فون و دیگر گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌‌های کوچکی که برق مصرف می‌کردند، این محصول بسیار متقاعدکننده به‌‌نظر می‌‌رسید. در نتیجه سرمایه‌‌گذارانی مثل Kleiner Perkins Caufield & Byers، سرمایه‌گذاری اینتل و سرمایه‌گذاری راکپورت مجاب به سرمایه‌گذاری شدند. شرکتهای زیادی برای تولید سلول‌های سوختی مینیاتوری تلاش کردند، اما لیلیپوتین از فناوری کاملا متفاوتی استفاده می‌کرد که در آزمایشگاه‌‌های ام‌آی‌تی شکل گرفته بود؛ یعنی سیستم‌های میکرو الکترو‌مکانیک که به‌خاطر بهره‌گیری از تجهیزات تولید تراشه، شیوه‌ای مناسب برای تولید محسوب میشد. وسیله نهایی چیزی بود که می‌‌توانست بوتان، یا مایعی سبک‌تر را در دمای بالا، در گجتی به کوچکی یک کف دست، به جریان الکتریکی تبدیل کند. سوال این بود که بوتان به نسبت باتری‌های معمولی، چقدر انرژی را در خود ذخیره می‌کند؟ هر محفظه آن با اندازه‌ای مساوی با طول یک گوشی هوشمند اما باریک‌تر، می‌‌توانست به مدت دو هفته شارژ گوشی را تامین کند. این فناوری، برای شارژ کردن لپ‌‌تاپ در پروازهای طولانی میان‌قاره‌ای نیز، یک موهبت محسوب میشد. لیلیپوتین سال ۲۰۱۳ محصول خود را در نمایشگاه الکترونیک معرفی و شروع به گرفتن سفارش‌های کرد. همچنین قراردادی برای توزیع محصولاتش با Brookstone بست. از سوی دیگر، برای تولید قرص‌های سیلیکونی خود در کارخانه مجهز تراشه‌سازی اینتل در هادسون ماساچوست، برنامه‌ریزی کرد.
اما لیلیپوتین هرگز محصول خود را تحویل نداد. چراکه بهای ۱۰۰ دلاری شارژرهای آن در سال ۲۰۱۰، در سال ۲۰۱۳ به قیمت ۳۰۰ دلار افزایش یافت. کن لازاروس هم که ۱۰ سال مدیرعاملی شرکت را برعهده داشت، با کناره‌‌گیری از سمتش، سرپرستی استارت‌آپ محلی دیگری را برعهده گرفت. سهیل خان که می۲۰۱۴ جایگزین او شد، اعلام کرد که لیلیپوتین فناوری و مالکیت معنوی خود را واگذار کرده و درحال‌‌حاضر، به آرامی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. وی افزود: «بیشتر دارایی شرکت، به مالک بزرگی سپرده شده تا بتواند به سرمایه‌گذاری و تولید ادامه دهد.» در توضیح علت شکست لیلیپوتین، سهیل‌خان اعتقاد داشت که این شرکت، در واقع چند استارت‌آپ در یک استارت‌آپ بود، چراکه برای تولید باتری مدنظر خود به فناوریهایی نیاز داشت که در بازار وجود نداشت و شرکت ناچار به تولید آنها از صفر تا صد بود. همین مشکلات زمان تولید محصول نهایی را افزایش می‌داد.
