نکاتی برای گذر از بحران با کمترین آسیب‌ها
غلبه بر دوران کرونایی بازار کسب‌وکار
در این روزهای خاکستری مدیران و رهبران بنگاه‌های اقتصادی همگی در یک چیز اتفاق‌نظر دارند:
آینده‌ای مبهم و غیرقابل پیش‌بینی حاصل از این اپیدمی نوظهور از جمله رکود فراگیر و جهانی، عدم تعادل عرضه و تقاضا، افزایش فقر و گرسنگی، تغییر ذائقه مشتری و... چراکه بحران کنونی مساله همه است نه فقط مبتلایان به آن یا منطقه و جغرافیای خاص.
کرونا در کشورمان متاسفانه در یکی از بدترین دوران تاریخی اقتصاد به وقوع پیوست. بحران نقدینگی بنگاه‌ها، بحران سرمایه در گردش، بحران قیمت نازل جهانی نفت و صنایع پتروشیمی، بحران کاهش صادرات، بحران‌های بانکی و صندوق‌های بازنشستگی، بحران عدم وصول مطالبات حاصل از صادرات، کاهش خرید و تغییر در سبد مصرف‌کنندگان، تغییر در ماهیت تولید بعضی صنایع و کالاها، عدم توازن عرضه و تقاضا، عدم توانایی صاحبان کسب‌وکار در بازپرداخت وام‌های دریافتی و... مدیران و رهبران بنگاه‌ها را به اقتصاد احتیاطی و کم‌بازده سوق خواهد داد.
کاهش ساعات فعالیت کارمندان، تن دادن به دور کاری آنها، گرایش به سمت فروش و فعالیت آنلاین و... از جمله تصمیماتی است که مدیران بخش دولتی و خصوصی در هفته‌های اخیر تن به اجرای آن داده‌اند تا با این شگرد، اقتصاد نیمه‌جان مجموعه تحت هدایت خویش را تا حدودی از گزند ضرر و زیان‌های بیشتر در امان بدارند.
بروز کرونا در جامعه بشری تعاریف مدیریت را هم در سطح بین‌المللی دستخوش تغییر کرده است.
حال برای ادامه بهتر روند کسب‌وکار خود و گذر از این بحران جهانی و نوظهور چه باید کرد تا کمترین آسیب به سازمان، کارمندان و مشتریان‌تان تحمیل شود؟
همه این موارد نگارنده را بر آن داشت تا با این نوشتار و تجاربی که از این به بعد کسب خواهید کرد مساله مدیریت را از دیدگاه متفاوت‌تری مورد توجه قرار دهید. مواردی از جمله زنجیره تامین، رقبا، قیمت‌ها، فروش و بازاریابی و...
اینک تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها را در زمین بازی بزرگ‌تری انجام و نکاتی را مورد توجه قرار دهید که شاید تاکنون به ندرت فرصت اجرای آنها برایتان مقدور بود، بنابراین با برنامه‌ریزی و عقلانیت تا رفع التهاب و گذر از شرایط موجود با نگاهی متفاوت به بازارشناسی، بازارسازی و بازارداری به حیات سازمانی خود بپردازید.
- جلوگیری از هرگونه قطع ارتباط با مشتریانی که در طول سال‌ها با مشقت فراوان به باشگاه مشتریان خود افزوده بودید با کمک سیستم CRM، ارتباط تلفنی مدیران ارشد با تک‌تک مشتریان وفادار سازمان، ارسال نامه، هدایا و... با هدف همدلی، وفاق و حفظ مجدد آنان.
- فعالیت گسترده‌تر از قبل در شبکه‌های اجتماعی با تولید و توزیع محتوا، الحاق مطالب آموزشی، علمی، تخصصی و اشتراک‌گذاری با آنان به‌صورت مستمر، تشویق پرسنل به اجرای کار از خانه و...
- پایه‌گذاری اصل مشارکت جمعی با کارکنان با هدف ایجاد یک فرهنگ قبیله‌ای با آنان به‌جای فرهنگ تیمی، چراکه در قبیله همه نسبت به یکدیگر احساس تعلق دارند و وظیفه همه دفاع و کمک به یکدیگر است. تیم شاید تعلقی به مکان نداشته باشد ولی برای افراد قبیله محل کار و هدف جمعی نیز مقدس به‌شمار می‌آید.
- توجه بیشتر به کارکنان در تمام سطوح سازمانی با ابراز احساسات و تشکیل جلسات خودمانی‌تر و شنیدن درد دل آنان که هیچ‌گاه این فرصت در گذشته برایشان امکان‌پذیر نبوده است، زیرا اعتماد کلید هدایت موثر کارکنان مجموعه محسوب می‌شود. دقیقا همان چیزی که موجب می‌شود افراد احساس خوبی نسبت به مجموعه از خودشان بروز دهند. (حس قدردانی از کارکنان)
- بازنگری بیشتر به برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت سازمانی و اصلاح مواردی از آنها در صورت لزوم با مشارکت بیشتر مشاوران و همکاران خبره مجموعه در تعیین و تصحیح برنامه‌های استراتژیک و چشم‌انداز آتی سازمان.
- اگر معتقد باشید مشتری در واقع جریان پول در رگ سازمان است و نبود او به منزله انحطاط سازمان‌تان خواهد بود، بنابراین برای حفظ آنها و جذب مشتریان جدید هیچ‌گاه نباید توجه ویژه به آنها مورد غفلت رهبران کسب‌وکار قرار گیرد حتی در شرایط موجود. پرواضح است که ایجاد و حفظ یک رابطه خوب باعث تکرار دادوستد با او در آینده کاری‌تان خواهد بود. پس فراموش نکنید اگر شما و مجموعه تحت رهبری‌تان در شرایط کنونی تحت فشار قرار دارید آنها نیز در شرایط مشابه قرار دارند. 20 درصد مشتریان شما 80 درصد سود و درآمد مجموعه را تامین می‌کنند. پس در پی رضایت آنان باشید.
- استمرار آموزش و یادگیری تخصصی به‌صورت مجازی در شرایط کنونی جهت پیوستگی در ارتقای علمی کارکنان در تمام سطوح سازمانی.
- رسیدگی بیشتر به شکایات مشتریان، زیرا صدا و شکایات مشتریان منبع بسیار مفید اطلاعاتی جهت رشد کیفی عملکرد مجموعه و هدایت آنها به سمت برنامه‌ریزی، بهبود، توسعه محصولات و خدمات شرکت براساس میل مشتریان دائمی خواهد بود.
- توجه به نمایندگی‌ها و شعب شرکت در سطح شهر و کشور و بازدید از آنها توسط مدیران ارشد جهت بررسی توانایی و مواردی که موجب رشد کمی و کیفی بیشتر آنها خواهد شد.
- تجهیز، توسعه و تزریق فناوری‌های جدید جهت تسریع در قسمت‌هایی از سازمان که همواره می‌اندیشیدید نیاز به بازسازی و نوسازی دارند، ولی هیچ‌گاه فرصت عملی کردن آنها برایتان امکان‌پذیر نبود.
- برگزاری جلسات و کارگاه‌های تخصصی و مهم با مشتریان، تامین‌کنندگان و در کل زنجیره تامین به‌صورت ویدئوکنفرانس و وبینار تصویری
- تشکیل اتاق‌های فکر(Think Tank) با مشاوران، مدیران، کارشناسان و افراد خبره و صاحب فکر و اندیشه در مجموعه جهت رشد سازمانی و در نهایت ایجاد توفان فکری (Brainstorming) و جمع‌بندی و به‌کار‌گیری ایده‌ها و خلاقیت‌های جمعی در روند بالندگی آتی مجموعه
- تلطیف فضای فعلی کنونی کسب‌وکار در حوزه تخصصی خود از طریق ایجاد بستر روابط عمومی به‌جای تبلیغات تکراری و همیشگی، چراکه در این روزهای خاکستری هم خریدار و هم فروشنده هر دو پریشان و آشفته به نظر می‌آیند و در این فضا و شرایط بحرانی مشتریان به روابط‌عمومی، آگاهی‌دهندگی و همدلی بیشتر نیازمندند تا به عرضه تبلیغات تجاری صرف
- در وضعیت فعلی جهت رضایتمندی بیشتر مشتریان در کنار ارائه کیفیت، قیمت و خدمت مناسب، سرعت و سهولت را هم چاشنی کسب‌وکارتان کنید تا ماندگاری مشتریان فعلی‌تان تضمین شود.
- رصد بیشتر و علمی‌تر رقبا به‌منظور آگاهی از وضعیت و چشم‌انداز آنان با توجه به شرایط موجود و آینده کسب‌وکارتان. یادتان نرود دنیای رقابت در عصر کنونی هیچ‌گونه ملاحظه‌کاری را نمی‌پذیرد و این موج که باید دائما و بی‌وقفه در پی تحولات و اتفاقات مربوط به رقبا درحال حرکت و تلاش باشید را فراموش نکنید.
به‌طور کلی چون استراتژی‌های شرکتی باید بر چهار پایه شرکت، مشتری، رقیب و شرایط محیط استوار باشد و درحال‌حاضر به لحاظ اینکه شرایط محیط و عوامل مربوط به آن به‌طور دائم درحال تغییر است و به سرعت روی سایر عملکرد سازمان تاثیر خواهد گذاشت، بنابراین همواره باید خود را در شرایط مختلف محیطی آماده و چابک نگه دارید تا از تونل‌های تنگ و تاریک و بحران‌های پیش‌بینی نشده آتی در فضای کسب‌وکار به سلامت عبور کنید.
- تحلیل و بررسی مشکلات درون سازمانی موجود به‌خصوص شریان اصلی سازمان یعنی واحد فروش و بازاریابی را با دقت بیشتر از گذشته مورد واکاوی و بررسی قرار دهید و در صورت وجود مشکلات، هر چه سریع‌تر عواملی که موجب ارائه خدمات و کالاهای ناقص و به نوعی موجب نارضایتی مشتریان می‌شدند را مسدود و مرتفع کنید.
- شناسایی مواردی که طی دوره طولانی فعالیت در مجموعه به کهنگی و یکنواختی دچار شده‌اند و تلاش جهت توسعه و نوآوری آنها در فرصتی که به‌دست آمده است. قسمت‌هایی مانند دبیرخانه، امور اداری، حسابداری، نرم‌افزاری، پرسنلی و...
- دوری جستن از تعصب و خودشیفتگی زیاد به کالا، خدمات و روش‌های ارائه شده تاکنون و طرحی نو در انداختن در قالب‌ها، مدل‌ها، طراحی‌ها و عرضه محصولات با کیفیت بهتر بعد از اتمام بحران کرونا
- با یاری جستن از نیروهای زبده و موثر شرکت و ایجاد تیم‌های کاری تخصصی در زنجیره تامین، تولید، بازاریابی، فروش، مالی، توزیع، منابع انسانی و... زمینه هم‌افزایی این تیم‌ها را افزایش دهید.
- از نقاط اهرمی که نقاط قوت سازمانی محسوب می‌شوند غافل نشوید تا مزیت رقابتی بیشتر و بهتری را برای مجموعه خود فراهم سازید.
- هر لحظه آماده تغییر نگرش به سبک زندگی جدید مشتریان خود در دوره پساکرونا باشید تا در لحظه، غافلگیر شرایط پیش آمده نشوید.
- با کنار آمدن با دنیای بیرون و درون سازمان و روبه‌رو شدن منطقی با مشکلات و پدیده‌های نوظهور فعلی، کنترل رفتاری، مدیریتی و احساسی بحران کنونی پرسنل تحت مدیریت خود را به‌خوبی در دست بگیرید.
- در مواجهه با بحران کنونی باید آموخته باشیم که فرصت‌های مهم را مدیران نمی‌سازند بلکه فرصت‌ها از تغییر و تحولات محیطی به‌دست می‌آیند، بنابراین برای تشخیص فرصت‌ها باید نسبت به اتفاقاتی که در پیرامون‌تان و جهان بیرون رخ می‌دهد کاملا آگاه باشید و همواره از خود بپرسید «چرا این اتفاق اکنون باید رخ می‌داد؟ من و سازمانم چگونه قادر خواهیم بود از این رخداد به ظاهر بد، سود بسیاری را نصیب مجموعه خود گردانیم؟»
- توجه بیشتر به واحد تحقیق و توسعه (R&D) با مراجعه مستمر به بازار هدف و در نهایت ترکیب علمی و عملی آنچه از بازار فعلی می‌آموزید با هدف ارتقای کیفی کالا و خدماتی که باید از این به بعد به مشتریان خود ارائه کنید.
- سنجش مجدد رضایت مشتریان و اقدام اصلاحی درخصوص بهبود مدیریت روابط با مشتریان مجموعه.
فرهنگ عمومی بازار بعد از غلبه بر ویروس کرونا در ایران و جهان دستخوش تغییرات عمده‌ای خواهد شد، بنابراین سازمان‌هایی که در این شرایط سخت و دشوار، قاطعانه و با هدف درک موقعیت فعلی با یاری جستن از علم و تجربه، مقتدر و قاطعانه در جهت تامین و رفع نیاز مشتری می‌پردازند و با اصلاح ساختاری علمی و استراتژی سازمانی خود آگاهانه در میدان رقابت کنونی حضور دارند به‌طور یقین پیروز میدان کسب‌وکار آینده بازار نیز خواهند بود.
