نکاتی در مورد مدیریت شرکت‌های چندفرهنگی

نویسنده: رودیکا روسو

مترجم: سیدحسین علوی لنگرودی

در دنیای کسب و کار امروز، مرزهای جغرافیایی و فرهنگی برداشته شده و در بسیاری از محیط‌های کاری کارمندان و مدیرانی از شهرها، مناطق یا کشورهای مختلف در کنار هم مشغول فعالیت هستند که مدیریت کردن چنین محیط‌های کاری چندفرهنگی و چندملیتی نیازمند مهارت‌ها و نکته‌سنجی‌های خاصی است. در ادامه این مطلب به ۱۰ مورد از مهم‌ترین آنها اشاره خواهد شد.

1) ارتباطات هدفمند و سنجیده: یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مهارت‌های لازم در مدیریت شرکت‌های چند فرهنگی و چندملیتی به نحوه رفتار و کیفیت ارتباطات بین مدیران و کارکنان مربوط می‌شود؛ جایی که مدیران باید با هر کدام از کارمندان بر اساس فرهنگ و ظرافت‌های خاص کشوری که او به آنجا تعلق دارد عمل کنند. بنابراین یکی از اولویت‌های اصلی مدیریت در چنین محیط‌هایی آگاهی یافتن از آداب و رسوم و کدهای رفتاری مربوط به فرهنگ‌های مختلفی است که نمایندگانشان در میان کارکنان حضور دارند. این نکات می‌تواند شامل تفاسیر از زبان بدن، حدود حریم خصوصی و مواردی از این دست شود.

2) شفافیت در رفتار: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها و عوامل برهم زننده آرامش در محیط‌های کاری چندفرهنگی، عدم شفافیت رفتاری مدیریت و وجود ابهام در ایده‌آل‌ها و ارزش‌های فرهنگی سازمانی است که می‌تواند موجب بروز سوءتفاهم‌ها و سوءتعبیرهایی بین کارکنان شود. بنابراین مدیران باید به‌طور شفاف نسبت به اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی در مورد الگوهای رفتاری مورد قبول شرکت و همچنین چارچوب‌های ارتباطی و هویت سازمانی عمل کنند.

3) مقابله با تفاوت‌های فرهنگی: تفاوت‌های فرهنگی می‌توانند موانعی جدی بر سر راه کار تیمی موثر در درون شرکت‌های چندفرهنگی و چند ملیتی ایجاد کنند. بهترین راه برای مدیریت این تفاوت‌ها و گاه تعارض‌ها عبارت است از شناسایی دلایل و ریشه‌های بروز تعارض‌های فرهنگی در چنین مجموعه‌هایی و مداخله مدیریتی برای حل این چالش‌ها از طریق یافتن وجوه مشترک فرهنگی بین فرهنگ‌های مختلف در درون شرکت‌ها و سازمان‌ها.

4) شناسایی عوامل موثر بر شکل‌گیری الگوهای رفتاری کارکنان: در محیط‌های کاری چندفرهنگی لازم است تلاش بیشتری برای شناسایی و کشف عوامل اصلی موثر بر رفتار و کردار کارکنان صورت پذیرد که این امر از طریق تقویت روحیه گفت‌وگو و تبادل نظر بین خود کارکنان و بین کارکنان و مدیران امکان‌پذیر خواهد بود.

5) اعتمادسازی: اعتماد بین مدیران و کارکنان به‌طور مستمر و در طول زمان شکل می‌گیرد و برای ایجاد این اعتماد باید دست به اقدامات مختلفی زد. بنابراین مدیران محیط‌های کاری چندفرهنگی باید دقت کنند که به شکل‌های مختلفی اعتماد کارکنان‌شان را جلب کنند که یکی از بهترین روش‌ها برای این کار، ارسال سیگنال‌های مشخص و روشن از طریق نشان دادن رفتارهای عینی و روراست بودن با کارکنان است.

6) از دید کارکنان به مسائل نگریستن: رهبر یک تیم چندفرهنگی حتما و ضرورتا باید ضمن برقراری ارتباط نزدیک با تمام اعضا به گونه‌ای به آنها نزدیک شود که به‌طور کامل از دیدگاه‌های آنها آگاه شود. آگاهی یافتن مدیر از نگرش‌ها و دیدگاه‌های کارکنان می‌تواند تاثیر بسزایی در همسو ساختن آنها با اهداف و خواسته‌های سازمانی داشته باشد که این امر در صورت وجود تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی در یک تیم کاری از حساسیت و اهمیت بیشتری برخوردار است.

7) تعیین قواعد بازی: یکی از واقعیت‌های غیرقابل انکار در هر سازمانی این است که کارکنان هنگامی در بازی شرکت می‌کنند و قواعد بازی را رعایت می‌کنند که در شکل‌گیری آنها مشارکت داشته باشند. بنابراین یکی از اولویت‌های کاری مدیران در شرکت‌های چندملیتی و چندفرهنگی این است که از مشارکت تمام کارکنان در فرآیند شکل بخشی به ارزش‌ها و اهداف کاری بهره ببرند. در این میان نقش مدیران و رهبران سازمان باید نقشی هدایتگر و ناظر و نه دیکته‌کننده باشد.

8) شناسایی به موقع بحران‌ها و مقابله با آنها: ایجاد و توسعه هویت تیمی امری حیاتی و تعیین‌کننده در هر تیم یا سازمانی محسوب می‌شود. با این حال همیشه و در همه حال احتمال بروز بحران در هر تیم چندفرهنگی وجود دارد که اگر به موقع و به‌طور کامل شناسایی نشود می‌تواند پیامدهای مهلکی برای تیم به دنبال داشته باشد. بنابراین یکی از مهم‌ترین کارکردهای مدیران محیط‌های کاری چندفرهنگی عبارت است از شناسایی بحران‌های هویتی و رفتاری در میان کارکنان و اقدام برای مهار و حل آنها.

9) بهره‌گیری حداکثری از مزایای محلی کارکنان: هر کدام از کارکنان یک شرکت که به فرهنگ یا کشور خاصی تعلق دارند می‌توانند مانند گنجینه‌ای غنی از ایده‌ها و رویکردهای فکری و فنی عمل کنند، به شرطی که مدیران آنها این توانایی را داشته باشند تا از پتانسیل‌های آنها به بهترین شکل استفاده کنند. واقعیت شرکت‌های چندفرهنگی این است که هر کدام از افراد را به گونه‌ای متفاوت می‌توان تشویق به کار بیشتر و ایده‌پردازی به نفع شرکت کرد و برای این کار باید به افراد مختلف به شکل‌هایی متفاوت انگیزه داد و تحرک بخشید. به همین دلیل هم هست که آن دسته از مدیران شرکت‌های چندملیتی و چندفرهنگی در انجام وظایف مدیریتی‌شان موفق می‌شوند که به شکل بهتری می‌توانند افرادشان را به بروز و نمایش ایده‌ها و توانمندی‌هایشان تشویق کنند.

10) مهار شوک‌های فرهنگی: یک محیط کاری چندفرهنگی، خواسته یا ناخواسته دچار شوک‌های فرهنگی می‌شود که بی‌توجهی به این شوک‌ها و تعلل در برخورد درست با آنها می‌تواند موجب بروز خسارت‌های سنگینی شود. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی لازم است حتما یک یا چند مشاور فرهنگی که در زمینه محیط‌های کاری چندفرهنگی و چندملیتی تخصص دارند به مدیران مشاوره دهند و به آنها در مهار شوک‌های فرهنگی یاری رسانند. علاوه بر این آگاهی داشتن مدیران از مسائل و تحولات فرهنگی رخ داده در شهرها یا کشورهایی که تعداد قابل توجهی از کارکنان به آنجا تعلق دارند می‌تواند در جلوگیری یا مقابله با شوک‌های فرهنگی تاثیرگذار باشد.

منبع: مجله Management Today