تاسیس شرکت با مسوولیت محدود شروعی ساده برای حیاتی پیچیده

احمد پنجه‌پور/ وکیل پایه یک دادگستری

Ahmad.panjehpour@gmail.com

بر کسی پوشیده نیست که یکی از موثرترین فرآیندهای کسب‌وکار، در قالب وجود شخصیت حقوقی و به‌ویژه شرکت‌های تجاری است. افراد به خودی خود توانایی‌های محدودی دارند و این شرکت‌ها هستند که با جمع کردن و هدفمند کردن اشخاص در تلاش برای رسیدن به اهداف اقتصادی و تجاری خود هستند. اما مدیران شرکت‌های تجاری، از شرکت با مسوولیت محدود کوچک گرفته تا شرکت‌های سهامی عام بزرگ، در بسیاری موارد به هر دلیلی (کمبود وقت، بی‌حوصلگی یا نداشتن علاقه) از قوانین و مقررات حاکم بر شرکت‌ها اطلاع دقیق و شایسته‌ای ندارند.

البته کسی هم انتظار ندارد مدیر یا هیات‌مدیره یک شرکت همانند یک استاد حقوق به تمام جزئیات حقوقی اشراف داشته باشد. اما حداقل انتظار این است که مدیران اصول کلی و قواعد حیاتی را بدانند. این موضوع دو فایده دارد: هم مدیر با آسودگی خاطر شرکت را اداره می‌کند و هم در دام خطرات و مشکلات احتمالی بعدی که ناشی از کم‌اطلاعی شرکت به قوانین بوده است، نمی‌افتد.قوانینی که از آن سخن می‌رانیم، از قوانین مرتبط با شرکت‌های تجاری و بازرگانان شروع می‌شود و تا قوانین کار، بیمه تامین اجتماعی، مالیات، قوانین ناظر بر مناقصات و قرارداد با اشخاص حقوقی دولتی و موارد دیگر ادامه می‌یابد.

بسیاری از مدیران اطلاع ندارند که غالب این قوانین آمرانه و اجباری هستند. یعنی هرگونه بی اعتنایی به آنها مسوولیت کیفری یا حقوقی دارد و سبب بروز انواع مشکلات و چالش‌های قضایی با اشخاص، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی می‌شود. در نتیجه بر اثر بی‌توجهی، مدیری که می‌توانست وقت با ارزش خود را صرف اداره امور شرکت یا سازمان خود کند، حالا باید در راهروهای دادگستری پاسخگوی افراد و سازمان‌ها باشد. این پاسخگویی حتی می‌تواند منجر به پرداخت خسارت و جریمه‌های سنگین یا مجازات‌های بسیار دردناک‌تر از جزای نقدی شود.به همین سبب به نظر می‌رسد اهمیت پرداختن به مسائل این چنین به زبانی شیوا و لسانی ساده اهمیت وافری داشته باشد. به دنبال این هستیم که به برخی از این مشکلات بپردازیم. در این نوشتار از برخی قوانین شکل گیری شرکت‌ها شروع می‌کنیم. به خاطر داریم که قواعد، قوانین و آیین‌نامه‌های ناظر به تاسیس شرکت‌ها کاملا آمرانه هستند. یعنی با هر توافقی نمی‌توان خلاف آنها رفتار کرد و با هر میزان اکثریت نمی‌شود به قراردادی رسید که قانون‌گذار نیز به آن رضایت دهد.در این نوشتار به شرکت‌های با مسوولیت محدود می‌پردازیم. شرکت‌هایی که به‌طور روزانه و دائما در حال ثبت هستند و غالبا به شکل خانوادگی اداره می‌شوند.

نکته مهم اینکه چرا غالبا افراد راغب به تاسیس این دست از شرکت‌ها هستند؟

پاسخ این است که میزان مسوولیت شرکا تا میزان آورده آنان است. بنابراین اگر شخص حقوقی (شرکت با مسوولیت محدود) بنا به هر دلیلی مورد مطالبه وجه در دادگستری و مراجع قضایی قرار بگیرد، در صورت عدم تکافوی دارایی شرکت، سرمایه داران صرفا تا میزان آورده خود در شرکت مسوولیت دارند. امری که اگرچه از منظر حقوقی کاملا منطقی و منصفانه به نظر می‌رسد، اما راه را برای کلاهبرداران و شیادان نیز باز می‌گذارد، تا آنجا که به سادگی چنین شرکت‌هایی را تشکیل می‌دهند و در بازار شروع به خرید و فروش و معامله و واگذاری اسناد تجاری مانند چک شرکتی به افراد جهت بدهی یا تضامین مورد نیاز می‌کنند. درحالی‌که اساسا هیچ اعتبار حقیقی پشت چک شرکت و شخص حقوقی در بانک وجود ندارد. البته این ایراد بارها به بانک‌ها گرفته شده که چک را صرفا برای افراد و اشخاص حقیقی یا حقوقی باید لحاظ کنند که واقعا سرمایه مادی آنها قابل قبول و قابل ملاحظه باشد. از این ماجرا که بگذریم، نیک متوجه می‌شویم که به هر حال تأسیس شرکت‌های با مسوولیت محدود برای افراد به‌ویژه در کسب‌وکارهای خانوادگی یا کوچک بسیار جذاب و هیجان انگیز است.

روش صحیح و قانونی تاسیس شرکت با مسوولیت محدود چگونه است؟

نکته مهم در این دست از شرکت‌ها این است که لازم نیست حتما سرمایه شرکت نقدی باشد، بلکه می‌تواند غیرنقدی نیز باشد. در این خصوص ماده ۹۶ قانون تجارت بیان می‌کند: شرکت با مسوولیت محدود وقتی تشکیل می‌شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.بنابراین قانون اجازه می‌دهد سرمایه به‌طور غیرنقدی هم تادیه شود منتها باید خاطرنشان کرد در این موارد در صورتی که مقداری از سرمایه شرکت آورده غیر نقدی باشد(اموال منقول و غیرمنقول) ارائه تقویم نامه کارشناس رسمی دادگستری الزامی است و در صورتی که اموال غیرمنقول جزو سرمایه شرکت قرار داده شود، ارائه مستندات مربوطه ضروری است.شرکا که حداقل باید دو نفر باشند شرکت نامه را تنظیم می‌کنند، در شرکت نامه باید صراحتا قید شده باشد که سهم‌الشرکه‌های غیرنقدی هرکدام به چه میزان تقویم شده است. همچنین تعداد شرکا، نشانی، موضوع و هدف را قید می‌کنند و به امضای همه موسسان می‌رسانند. سپس شرکا باید اساسنامه شرکت را تنظیم کنند. اساسنامه قانون دربین همه افراد دخیل در شرکت و معرفی کننده شرکت به سایرین ازجمله اشخاص حقیقی یا حقوقی یا سازمان‌های دولتی است. در اساسنامه موضوع شرکت به‌طور کامل شرح داده می‌شود. شرکت حق ندارد خارج از موضوعی که در اساسنامه به آن اشاره کرده است، عمل کند. در اساسنامه نشانی دقیق شرکت، صاحبان امضا، میزان اختیارات افراد به‌خصوص مدیرعامل، چگونگی انحلال و تصفیه و همه موارد مربوط به حیات و ممات شرکت با مسوولیت محدود قید، ثبت و ضبط می‌شود.