پراسپر، شتاب‌دهنده‌ای بلندپرواز در نقل و انتقال وام

گردآوری و ترجمه: مریم رضایی

شرکت پراسپر (Prosper Marketplace) یک شرکت فعال در صنعت وام‌دهی فرد به فرد (P۲P) واقع در سانفرانسیسکو، کالیفرنیا است. یعنی پراسپر به‌عنوان یک شتاب‌دهنده به افراد امکان می‌دهد از یکدیگر وام بگیرند، بدون اینکه پای بانکی وسط باشد. افراد با مراجعه به وب‌سایت این شرکت می‌توانند یا در وام‌های شخصی سرمایه‌گذاری کنند یا درخواست گرفتن وام کنند.

درخواست وام می‌تواند برای هر کاری از خرید خودرو، مسکن، توسعه کسب‌وکارهای کوچک، پرداخت هزینه دانشگاه و... باشد. پراسپر در سال ۲۰۰۵ توسط کریس لارسن و جان ویچل تاسیس شد و در فوریه ۲۰۰۶ وب‌سایت آن در دسترس عمومی قرار گرفت. لارسن تا سال ۲۰۱۲ مدیرعامل شرکت بود و اکنون آرون ورموت (Aaron Vermut) مدیریت آن را برعهده دارد.

درآمد پراسپر در سال ۲۰۱۵ به ۸/ ۸۲ میلیون دلار رسید و این شرکت در لیست امیدبخش‌‌ترین شرکت‌های آمریکا در سال ۲۰۱۵ که توسط نشریه فوربس منتشر می‌شود، رتبه ۶۱ را به دست آورد. همچنین در لیست نوآورترین شرکت‌های نشریه Fast Company در سال ۲۰۰۸ از میان ۵۰ شرکت در جایگاه ۴۹ قرار گرفت.

مدل کسب‌وکار

پراسپر اولین شرکتی در آمریکا است که با ساختار وام‌های P۲P تاسیس شده و تاکنون بیش از ۷ میلیارد دلار تامین سرمایه برای اعطای وام صورت گرفته است که ۹/ ۱ میلیارد دلار آن مربوط به سال گذشته بوده است. تامین سرمایه از بنگاه‌های معتبری مانند گروه کردیت سوئیس و مورگان چیس صورت می‌گیرد. وام‌گیرندگان درخواست شخصی خود را در سایت ارسال می‌کنند و سرمایه‌گذاران (فردی یا سازمانی) در هر جای آمریکا می‌توانند مبلغ ۲ هزار تا ۳۵ هزار دلار را به ازای هر وام تامین کنند. سرمایه‌گذاران علاوه‌بر امتیاز اعتباری، رتبه و سوابق وام‌گیرندگان، می‌توانند شرح ‌حال‌های شخصی و تاییدیه‌ها را نیز بررسی کنند. پراسپر خدمات‌دهی وام‌ها را مدیریت می‌کند و قسط‌های وام‌گیرندگان و سود وام‌ها را جمع‌آوری و به سرمایه‌گذاران توزیع می‌کند. در واقع این شرکت یک پایگاه داده عمومی کامل در مورد کلیه وام‌ها دارد. این پایگاه داده و کلیه آمارهای دیگر مربوط به بازار از طریق وب‌سایت پراسپر برای همه دسترس‌پذیر است.

وظیفه دیگر پراسپر تایید هویت وام‌گیرندگان و انتخاب داده‌های شخصی آنها قبل از هر گونه اقدام و مدیریت کلیه مراحل خدمات‌دهی است. وام‌های تضمین نشده ظرف یک دوره سه یا پنج ساله به‌طور کامل واگذار می‌شوند؛ بدون اینکه جریمه‌ای در نظر گرفته شود.

فعالیت ابتدایی پراسپر طبق مدل فعالیت سایت خرده‌فروشی آنلاین eBay آغاز شد، به طوری که وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان خودشان به سبک مزایده هلندی (تعیین بالاترین نرخ مد نظر فروشنده و سپس کاهش قیمت تا زمانی که خریداری برای قیمت پیشنهادی پیدا شود) نرخ وام‌ها را مشخص می‌کردند. در همین زمینه، کریس لارسن در سال ۲۰۰۸، دو سال پس از تاسیس شرکت گفته بود «ما در واقع تلاش می‌کنیم یک eBay برای بازار پول و اعتبار ایجاد کنیم.»

اما از سال ۲۰۱۰ پراسپر مدل کسب‌وکار خود را تغییر داد و تصمیم گرفت با نرخ‌های از پیش تعیین شده و طبق فرمولی که ریسک اعتباری وام‌گیرندگان را ارزیابی می‌کرد، کار خود را ادامه دهد. طبق این رویکرد جدید، وام‌دهندگان دیگر نرخ وام را از طریق کشف قیمت در یک مزایده تعیین نمی‌کنند، بلکه به راحتی تصمیم می‌گیرند که آیا می‌خواهند طبق نرخی که الگوریتم قیمت‌گذاری پراسپر پس از بررسی گزارش اعتباری وام‌گیرنده و اطلاعات مالی او تعیین کرده، سرمایه‌گذاری کنند یا نه.

در حال حاضر پراسپر یک مدل کسب‌وکار معامله محور دارد که طبق آن با دریافت کارمزد از معاملات مشتریان خود کسب‌ درآمد می‌کند. وام‌گیرندگانی که وام دریافت می‌کنند با توجه به رتبه خود در پراسپر بین یک تا ۵ درصد و سرمایه‌گذاران سالانه یک درصد کارمزد به این شرکت پرداخت می‌کنند. پراسپر بازپرداخت سه یا پنج‌ساله وام‌ها را به حساب سرمایه‌گذاران توزیع می‌کند. این مبلغ دوباره به صورت وام‌های جدید سرمایه‌گذاری می‌شود.

پراسپر به‌منظور تامین نقدینگی برای سرمایه‌گذاران خود یک بازار ثانویه برای تبادل اسناد بانکی ایجاد کرده است. سرمایه‌گذاران از طریق این بازار ثانویه می‌توانند در هر زمانی وام‌های پراسپر را به شکل اسناد خرید و فروش کنند. این اسناد از طرف سرمایه‌گذار فروشنده قیمت‌گذاری می‌شوند و کارمزد یک درصد به هر فروش سند تعلق می‌گیرد.

پراسپر آمارهای عملکرد را در وب‌سایت خود منتشر می‌کند و کلیه داده‌های بازار به‌منظور تحلیل بیشتر در دسترس عموم قرار دارد. کلیه معاملات به دلار آمریکا صورت می‌گیرند و وام‌گیرندگان و سرمایه‌گذاران باید مقیم آمریکا باشند.

در سال ۲۰۱۶، پراسپر از اولین اپلیکیشن موبایل خود به نام پراسپر دیلی رونمایی کرد. این اپلیکیشن رایگان طوری طراحی شده که ابزارهای قدرتمندی را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهد تا تصمیم‌های مالی هوشمندانه‌تری بگیرند؛ از جمله مشاهده کلیه حساب‌های مالی در یک جا، بودجه‌بندی و پیگیری هزینه‌ها به صورت دسته‌بندی شده، شناسایی موارد مشکوک و نظارت بر امتیاز اعتباری افراد که به صورت ماهانه به‌روز می‌شود.

رویارویی با دردسر تازه

پراسپر در ماه مه امسال اعلام کرد به‌دلیل کاهش حجم وام‌ها قصد دارد حدود ۲۸ درصد پرسنل خود را تعدیل کند. طبق اعلام ورموت، این شرکت در نظر دارد دفتر واقع در ایالت اوتا را که به امور وام‌دهی برای فرآیندهای پزشکی اختصاص دارد تعطیل کند و به‌طور کلی ۱۷۱ شغل را حذف کند. ورموت تاکید کرد: «با توجه به رکود بازارهای سرمایه، قصد داریم دوباره بر کسب‌وکار اصلی وام‌های مصرفی متمرکز شویم.»

این اقدام برای شرکتی که ظرف یک سال گذشته به سرعت توسعه یافته و تعداد کارمندان آن در سال ۲۰۱۵ تقریبا سه‌برابر شده و از ۲۳۲ نفر به ۶۱۹ رسید در جهت مستحکم‌سازی صورت می‌گیرد. به هر حال، پراسپر مثل دیگر شرکت‌های فعال در این حوزه، در پاسخ به رکود بخش سرمایه‌گذاری در آمریکا از بلندپروازی‌های خود عقب‌نشینی کرده است.