فرهنگ کار و تجارت در صربستان

مترجم: آناهیتا جمشیدنژاد

منبع: kwintessential

صربستان یا همان جمهوری صربستان در مرکز جنوب شرق اروپا واقع شده است. حکومت نوین صربستان در سال ۱۸۱۷ در پی قیام دوم صرب‌ها به‌وجود آمد. پس از پایان جنگ جهانی دوم مرزهای امروزی این کشور شکل گرفت. در آن زمان صربستان یک واحد فدرال درون جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی شد. پس از آنکه مونته‌نگرو از اتحاد صربستان و مونته‌نگرو جدا شد، صربستان در سال ۲۰۰۶ دوباره پس از فروپاشی یوگسلاوی در سال ۱۹۹۰ به وضعیت حکومت منفرد درآمد. این کشور دو استان خودمختار دارد: کوزوو و متوهیا در جنوب، و ویوودینا در شمال. با اینکه کوزوو اعلام استقلال کرده است اما همچنان زیر نظر نمایندگان موقت سازمان ملل اداره می‌شود.

فرهنگ کسب‌وکار در کشورهای حوزه بالکان

فرهنگ کسب‌وکار در کشورهای غرب بالکان در سراسر این منطقه متمایز است. اسلوونی و کرواسی با فرهنگ کسب‌وکار غربی آشناتر هستند در حالی که صربستان، بوسنی و هرزگوین و آلبانی هنوز تحت تاثیر روش قدیم سوسیالیستی قرار دارند. اما فرهنگ کسب‌وکار در منطقه غربی بالکان در حال تغییر است. طی دهه گذشته نهادهای کسب‌وکار از حضور بسیاری از نهادهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاران خارجی و برنامه‌های همکاری فنی سود برده است. این تغییر، در بزرگ‌ترین کسب‌وکارها و مراکز صنعتی بسیار مشهور است. سازگاری بین فرهنگی و آمادگی برای تغییر در کشوری مثل صربستان در حال بهبود است گرچه تغییرات به آرامی انجام می‌شود و نیاز به میزان قابل‌توجهی تفکر، برنامه‌ریزی و ارزیابی دارد.

اقتصاد صربستان

صربستان بزرگ‌ترین جزء جمهوری یوگسلاوی سابق بود. بین سال‌های ۱۹۹۰ و سرنگونی اسلوبودان میلوشویچ در سال ۲۰۰۰، جنگ داخلی و بمب‌گذاری ناتو در سال ۱۹۹۹، به دنبال آن تحریم‌های اقتصادی، اقتصاد این کشور به کمتر از نیمی از تولید پیشین آن کاهش یافت. بیشتر زیرساخت‌ها و ظرفیت صنعتی آن ویران شدند. تا سال ۲۰۰۰، چشم‌انداز اقتصادی روشن‌تر شده بود و رفع تحریم‌ها دسترسی به سرمایه و بازارهای بین‌المللی را به حال اول برگردانده است. رشد تولید ناخالص داخلی برای سال ۲۰۰۷، ۵/ ۷ درصد تخمین زده شده بود اما پس از شروع بحران مالی، رشد نیز متوقف شد. صربستان هنوز از میزان بالای بیکاری (۲۶ درصد در سال ۲۰۱۲) رنج می‌برد اما این کشور توافق‌نامه‌های تجاری را با همسایگی اتحادیه اروپا، ترکیه و روسیه پذیرفته است.

جلسات

فضای جلسات کسب‌وکار در صربستان خودمانی و صمیمانه است. چرا که کشوری است که مردم آن به مهمان‌نوازی خود بسیار افتخار می‌کنند. شاید جالب باشد که به طور مثال اولین باری که شریک آینده کاری‌تان را در صربستان ملاقات می‌کنید، ممکن است حتی این ملاقات در دفتر کار آنها نباشد. اگر آنها شما را به کافه موردعلاقه‌شان به صرف قهوه دعوت کردند، متعجب نشوید. «شما را به صرف قهوه دعوت می‌کنم» یک نشانه برای عبارت «بیایید یک جلسه غیررسمی داشته باشیم» است. هر فردی باید آگاه باشد که این شکل از جلسات معمولا منجر به نتایج محسوس‌تر در روابط دوستانه می‌شود، گرچه هنوز یک جلسه رسمی برای به نتیجه رساندن معامله ضروری خواهد بود. در کسب‌وکار صربستان ایده خوبی است که از یک معرف شخص ثالث به‌جای «تماس سرد» (تماسی از جنس تماس تلفنی، ارسال ایمیل یا پیامک یا حتی به صورت حضوری است. مهم‌ترین ویژگی آن این است که فروشنده، طرف مقابل را نمی‌شناسد یا بسیار کم می‌شناسد) استفاده شود. پس از سال‌ها قوانین کمونیستی و کشمکش‌های داخلی سیاسی، بسیاری از مردم هنوز نسبت به خارجی‌ها بدگمان هستند. اکثر مدیران امروز توانایی ارتباط به زبان انگلیسی و استفاده از تجهیزات IT، ایمیل و تلفن‌های همراه را دارند. تبادل کارت‌های ویزیت یک عمل معمول است. گرچه اکثر جلسات کسب‌وکار به صورت رسمی برگزار می‌شوند، اما بحث پیرامون کار و تجارت هنگام صرف قهوه یا ناهار غیرمعمول نیست. دعوت به شام هرگز نباید رد شود؛ چرا که ممکن است نشانه‌ای از تمایل جدی طرف مقابل به انجام تجارت با شما باشد. اغلب شکاف عمیقی بین مدیران و زیردستان آنها وجود دارد، گرچه در شرکت‌های جدیدتر، شرکت‌های تکنولوژیک یا دیگر صنایع با رشد بالا این شکاف کمتر است.

سلسله مراتب سازمانی

در کشورهایی که دوران کمونیسم را پشت سر گذاشته‌اند، سنتی از کار تیمی وجود دارد که از جنبه‌های اشتراکی دوره قبل نشات گرفته است. در آن دوره گروه‌ها و واحدهای کاری معمولا برای بحث پیرامون ایده‌ها و برنامه‌ریزی با یکدیگر ملاقات می‌کردند. گرچه این برنامه‌ها به ندرت به پیاده‌سازی یا نتیجه منتج می‌شد و در نهایت منجر به بی‌تفاوتی و بدبینی بین کارگران می‌شد. امروزه اثرات پساکمونیسم هنوز بین نسل قدیمی‌تر وجود دارد و منجر به بی‌علاقگی و فقدان انرژی و انگیزه شده است. گرچه شاهد تحرک بین نسل جوان‌تر هستیم؛ نسلی که به نظر می‌رسد مشتاق رفع بسیاری از چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها است. آنها در تیم‌ها شرکت می‌کنند و ایده‌های خود را به اشتراک می‌گذارند اما نیاز به هدایت در این پروسه دارند. مانند بسیاری از کشورهای دیگر، ترجیح شرکت‌های محلی این است که با افرادی وارد کسب‌وکار شوند که به خوبی می‌شناسند. روابط دوستانه تجاری دارای ارزش بسیاری است. حضور افراد بومی و استخدام آنها نشان‌دهنده تعهد بلندمدت در بازار است و امر پذیرفته‌ای است. فرهنگ کسب‌وکار در صربستان نسبتا سلسله‌ مراتبی است و حوزه تفویض اختیار و مسوولیت بسیار محدود است. به طور کلی پیش از اینکه یک فرد با اختیارات مشخص یک معامله را تایید کند، نباید مذاکرات پایان‌یافته تلقی شود. انتظار نداشته باشید که برگشت در دریافت واکنش‌های کاری از شرکت‌ها و دیگر نهادها در صربستان به سرعت جاهای دیگر باشد؛ گرچه این امر نشانه‌‌ای از بی‌علاقگی شرکت‌های صرب نیست. توده مردم تحصیل‌کرده و آگاه هستند و احترام باید در همه تعاملات با بومی‌ها رعایت شود.

ساعات کاری

ساعات کاری ادارات صربستان دوشنبه تا جمعه و از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر است.